Μια σημαντική επιχείρηση για την οικονομία της Βόρειας Ελλάδας, η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης (ΕΒΖ), βάζει πωλητήριο. Η Αγροτική Τράπεζα, η οποία είναι ο βασικός της μέτοχος, με ποσοστό 82,06%, θα προχωρήσει σε διεθνή διαγωνισμό για την εξεύρεση αγοραστή στο πλαίσιο της δικής της αναδιάρθρωσης, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, όπου, εκτός από το κλείσιμο καταστημάτων, μειώσεις μισθών κ.ά., προβλέπει και την πώληση ζημιογόνων- και όχι μόνο- θυγατρικών.
Η εταιρεία, η οποία σήμερα απασχολεί στην Ελλάδα 424 άτομα και δίνει δουλειά σε περίπου 6.000 οικογένειες τευτλοπαραγωγών, κινείται στον αστερισμό των ζημιών τα τελευταία χρόνια λόγω της μεταρρύθμισης της αγοράς ζάχαρης στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 2006, όταν μειώθηκε η παραγωγή των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου.
Σήμερα η ΕΒΖ παρουσιάζει έλλειμμα ανταγωνιστικότητας. Οι 158.000 τόνοι ζάχαρης που έχει δικαίωμα η εταιρεία να παράγει στην Ελλάδα θα μπορούσαν να βγαίνουν από ένα ή το πολύ δύο εργοστάσια και όχι από τρία που διαθέτει και υποχρεωτικά υπολειτουργούν. Οι τιμές που πληρώνει τους τευτλοπαραγωγούς είναι πολύ ακριβότερες σε σχέση με τις τιμές σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης (41 ευρώ ο τόνος τεύτλου στην Ελλάδα έναντι 32 ευρώ στην Ευρώπη). Και πάλι όμως οι αγρότες δεν είναι ικανοποιημένοι, γιατί υπάρχουν άλλες καλλιέργειες με πιο καλές αποδόσεις στις οποίες θα μπορούσαν να στραφούν.
Για αυτόν τον λόγο η εταιρεία, για να διατηρήσει «ζεστούς» τους παραγωγούς πρώτης ύλης, τους προμηθεύει σπόρους και φυτοφάρμακα σε τιμές κόστους, ενώ εφέτος τους κάνει και έκπτωση 20%, ανεβάζοντας όμως έτσι τα λειτουργικά έξοδά της. Παράλληλα ο αριθμός των μόνιμων υπαλλήλων, οι οποίοι σήμερα ανέρχονται σε 424, θεωρείται υπερβολικός για μια εταιρεία με εποχικό χαρακτήρα.
Είναι ενδεικτικό ότι σήμερα η τιμή της ζάχαρης στην Ελλάδα βρίσκεται στα 600 ευρώ ανά τόνο, ενώ το κόστος παραγωγής ανέρχεται σε 850 ευρώ ανά τόνο. Η εταιρεία δεν μπορεί να πουλήσει υψηλότερα λόγω του ανταγωνισμού, ωστόσο εκτιμάται ότι ως το τέλος της χρήσης που λήγει στις 30.6.2011 αλλά και για τη νέα χρονιά η ελλειμματική αγορά του προϊόντος θα ανεβάσει τις τιμές πώλησης. Από την άλλη πλευρά, παραμένει η απειλή φθηνών εισαγωγών σε μεγάλες ποσότητες από τρίτες χώρες, όταν το ισοζύγιο προσφοράς- ζήτησης εξισορροπηθεί.
Η διοίκηση της ΕΒΖ εκτιμά ότι στο τέλος της 12μηνης χρήσης στις 30.6.2011 οι ζημιές θα περιοριστούν σε 10 εκατ. ευρώ. Μια καλή επίδοση, αν αναλογιστεί κανείς ότι στις 30.6.2009 η εταιρεία είχε ζημιές 42,9 εκατ. ευρώ. Τα μεγέθη των δύο θυγατρικών εταιρειών στη Σερβία (Sajkaska, Crvenka) επηρεάζουν θετικά τα αποτελέσματα του ομίλου, αφού οι δραστηριότητες εκεί το 2010 έκλεισαν με καθαρά κέρδη 14 εκατ. ευρώ και συνολική παραγωγή 145.000 τόνους. Παράλληλα οι πωλήσεις σε όγκο της εταιρείας θα ανέλθουν σε 280.000 τόνους. Στα πλεονεκτήματα της εταιρείας περιλαμβάνονται η ανοδική πορεία των θυγατρικών στη Σερβία, η καλή ποιότητα της ελληνικής ζάχαρης, η γειτνίαση των εργοστασίων στη Βόρεια Ελλάδα με χώρες της ΕΕ που έχουν ελλειμματική παραγωγή ζάχαρης, όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία, οι σύγχρονες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις (σιλό) στη Λάρισα, που είναι κοντά στο λιμάνι του Βόλου, η στρατηγική συνεργασία με την ΕD & F Μan, η οποία διακινεί περί το 25% της παγκόσμιας αγοράς ζάχαρης και σε περιόδους έλλειψης του προϊόντος λειτουργεί ως ανάχωμα, και βεβαίως η σημαντικήαλλά προσημειωμένη- ακίνητη περιουσία της, η οποία προσεγγίζει τα 100 εκατ. ευρώ.
Το 2006 ήταν έτος-ορόσημο για την πορεία της εταιρείας που διατηρούσε το μονοπώλιο στην ελληνική αγορά και εμφάνιζε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 υψηλή κερδοφορία, η οποία ξεπερνούσε τα 10 εκατ. ευρώ.

Οι αποζημιώσεις που πήγαν στράφι

Τότε η ΕΒΖ αποποιήθηκε έναντι αποζημίωσης 77 εκατ. ευρώ το 50,01% της ποσόστωσης, το δικαίωμα δηλαδή στην παραγωγή ζάχαρης που είχε η κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και από 317.500 τόνους ζάχαρης περιορίστηκε στην παραγωγή 158.702 τόνων.
Επίσης το 2006 η ΕΕ αποφάσισε να μειώσει την τιμή της ζάχαρης κατά 36% τα επόμενα τέσσερα χρόνια, σε μια προσπάθεια να δοθεί «χώρος» για εισαγωγές του προϊόντος από χώρες της Αφρικής αλλά και από άλλες μη αναπτυγμένες χώρες.
Υστερα από αυτή την εξέλιξη η εταιρεία υποχρεώθηκε να κλείσει τα δύο ζαχαρουργεία σε Λάρισα και Ξάνθη, και να μείνει με τα τρία εργοστάσια, στο Πλατύ Ημαθίας, στις Σέρρες και στην Ορεστιάδα.
Παράλληλα όμως η ΕΒΖ «έχασε» 32 εκατ. ευρώ έξτρα αποζημίωση που θα δινόταν στην περίπτωση που τα δύο εργοστάσια θα παρήγαν προϊόντα που δεν υπάγονται στην Κοινή Οργάνωση Αγοράς για τη ζάχαρη.
Βεβαίως και τα 77 εκατ. ευρώ που εισπράχθηκαν, όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος, δεν αξιοποιήθηκαν κατάλληλα για την ενίσχυση της εταιρείας.

Τα συν της εταιρείας

Στα πλεονεκτήματα της εταιρείας περιλαμβάνονται η ανοδική πορεία των θυγατρικών στη Σερβία, η καλή ποιότητα της ελληνικής ζάχαρης, η γειτνίαση των εργοστασίων στη Βόρεια Ελλάδα με χώρες της ΕΕ που έχουν ελλειμματική παραγωγή ζάχαρης, όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία, οι σύγχρονες αποθηκευτικές εγκαταστάσεις (σιλό) στη Λάρισα, που είναι κοντά στο λιμάνι του Βόλου, η στρατηγική συνεργασία με την ΕD & F Μan, η οποία διακινεί περί το 25% της παγκόσμιας αγοράς ζάχαρης και σε περιόδους έλλειψης του προϊόντος λειτουργεί ως ανάχωμα, και βεβαίως η σημαντική- αλλά προσημειωμένη – ακίνητη περιουσία της, η οποία προσεγγίζει τα 100 εκατ. ευρώ.

Περικοπές παντού

Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν απομακρυνθεί από την εταιρεία 178 εργαζόμενοι. Οι 49 μετατάχθηκαν σε άλλους φορείς του Δημοσίου (έλαβαν αποζημιώσεις και προσελήφθησαν με χαμηλότερους μισθούς στις νέες δουλειές τους), ενώ οι υπόλοιποι συνταξιοδοτήθηκαν.
Στους τελευταίους η εταιρεία ως κίνητρο πλήρωσε την εξαγορά των στρατιωτικών ενσήμων. Σύντομα αναμένεται να μεταταγούν άλλοι 31 εργαζόμενοι. Το προσωπικό που θα μεταταγεί δεν μπορεί να υπερβαίνει βάσει του νόμου τα 80 άτομα. Εν τω μεταξύ θεσμοθετήθηκε ένα πρόγραμμα Ειδικής Επιδότησης Ανεργίας, στο οποίο θα μπορούσαν να ενταχθούν έως 80 εργαζόμενοι της ΕΒΖ. Επίσης από 1.1.2011 οι εργαζόμενοι της ΕΒΖ με αποδοχές άνω των 1.800
ευρώ έχουν υποστεί μείωση των απολαβών τους κατά 10%.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ