«Aπό την Ελλάδα είπες; Δύσκολο πράγμα να είναι κανείς Ελληνας σήμερα,δεν είναι;». Ηταν ένα καλοκαιρινό πρωινό πέρυσι στις Κάννες όταν συνάντησα τον βρετανό σκηνοθέτη Στίβεν Φρίαρς για μια κουβέντα μισής ώρας με αφορμή την τελευταία ταινία του «Η επεισοδιακή επιστροφή της Ταμάρα Ντρου».
Η ερώτησή του με έφερε σε αμηχανία αλλά, έχοντας συναντήσει ξανά τον σκηνοθέτη των «Επικίνδυνων σχέσεων» και της «Βασίλισσας» πριν από μερικά χρόνια στο Φεστιβάλ Βερολίνου, γνώριζα πολύ καλά ότι ο Στίβεν Φρίαρς δεν είναι απλώς πολύ δύσκολος στις συνεντεύξεις (ανήκει σε αυτούς που δίνουν μονολεκτικές απαντήσεις και συχνά στρέφουν τις ερωτήσεις στους δημοσιογράφους) αλλά συχνά προκαλεί αμηχανία στην ατμόσφαιρα. Η ερώτησή του με έπιασε εξαπίνης.
Εχω όμως συνηθίσει πλέον να με ρωτούν για τη χώρα μου σε μια περίοδο που η οικονομική κρίση στην Ελλάδα γίνεται πρώτο θέμα ακόμη και στο Φεστιβάλ Καννών, με σχολιασμούς από σκηνοθέτες όπως ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ, ο Ολιβερ Στόουν και ο Μανοέλ ντε Ολιβέιρα.
«Προς το παρόν τα βγάζουμε πέρα» του απάντησα. «Καλή τύχη γιατίθα τη χρειαστείτε» μου είπε εκείνος. «Οπως όλοι μας».
«Η επεισοδιακή επιστροφή της Ταμάρα Ντρου» είναι μια ανεξάρτητη ταινία που βασίζεται στο ομότιτλο εικονογραφημένο μυθιστόρημα της Πόζι Σίμοντς και περιγράφει τις περιπέτειες μιας νεαρής κοπέλας (Τζέμα Αθερτον) από τη στιγμή που επιστρέφει στο πατρικό της στη βρετανική ύπαιθρο. Ο ίδιος ο Φρίαρς τη χαρακτηρίζει «γλυκιά και μικρή». Την ίδια ώρα γνωρίζει ότι η δημιουργία ταινιών όπως αυτή γίνεται όλο και πιο δύσκολη υπόθεση. «Ο κόσμος σήμερα ξέρει πάρα πολλά, επομένως το έργο του κινηματογράφου γίνεται ακόμη πιο δύσκολο από ό,τι ήταν παλαιότερα.Δεν νομίζω ότι σήμερα μια ταινία όπως το “Ωραίο μου πλυντήριο” θα μπορούσε να γυριστεί.Ασε που δεν θα έβρισκες τα χρήματα για κάτι τέτοιο. Και δεν μπορείς να πιέσεις τον κόσμο να δει τις ταινίες που κάνεις.Αν ο άλλος θέλει να δει κάτι σαν το “Αvatar”,ο κόσμος να χαλάσει,δεν θα τον αποτρέψεις.Εχω πάντως την αίσθηση ότι ταινίες όπως “Η επεισοδιακή επιστροφή της Ταμάρα Ντρου” μπορούν να βρουν τη θέση τους στις αίθουσες».
Ο Φρίαρς δεν ακούγεται ούτε απογοητευμένος ούτε οργισμένος μιλώντας για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει πλέον ο κινηματογράφος που θέλει να κάνει. Ακούγεται απλώς ρεαλιστής. Παράλληλα η άρνησή του να ακολουθήσει τη λογική των μεγάλων αμερικανικών στούντιο δεν μένει στη θεωρία. Υστερα από μια αρκετά μεγάλη περίοδο στις ΗΠΑ, όπου δούλεψε σε ταινίες όπως οι «Κλέφτες» (σε παραγωγή Μάρτιν Σκορσέζε) και η «Μαίρη Ράιλι» (την οποία πλέον έχει σχεδόν αποκηρύξει), ο Φρίαρς αποφάσισε να επιστρέψει στην Αγγλία αρνούμενος να ασχοληθεί περισσότερο με ένα «ψυχοφθόρο σύστημα» στο οποίο δεν πιστεύει. «Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν μπορούσα να τα βγάλω πέρα με τα λεφτά. Σε μια ακριβή ταινία μπορούσα πάντα να διαχειριστώ την τέχνη- η τέχνη είναι εύκολη-,όχι όμως και τα χρήματα. Επίσηςδεν έχω την ικανότητα να κάνω ταινίες σαν το “Αvatar”. Τελεία και παύλα. Ωστόσο, αν δεν ήμουν σκηνοθέτης, θα ήμουν νεκρός. Η ζωή θα ήταν πολύ βαρετή». Οι ανεξάρτητες ταινίες τού δίνουν την ελευθερία να δουλέψει όπως θέλει επειδή ακριβώς δεν νιώθει οικονομικές πιέσεις και δεσμεύσεις. «Ξέρω πολύ καλά ποιος είμαι και ως πού μπορώ να φθάσω.Αν όλα πάνε καλά,η “Ταμάρα Ντρου” θα φέρει πίσω τα χρήματα που κόστισε.Και αυτό θα είναι το κοινό της. Ο κόσμος να χαλάσει,δεν θα μπορέσει να έχει μεγαλύτερο κοινό. Επομένως, αν είναι να ξοδέψεις πολλά χρήματα, δεν θα ήταν σωστό να το κάνεις σε μια δική μου ταινία.Θα ήταν απάτη. Αν σπαταλήσεις εκατομμύρια πάνω μου πιστεύοντας ότι θα σου τα φέρω πίσω και εγώ τα πάρω ενώ ξέρω ότι δεν θα μπορέσω,τότε είμαι απατεώνας».
Ο Στίβεν Φρίαρς, ο οποίος στις 20 Ιουνίου κλείνει τα 70, λέει ότι μπήκε στον κινηματογράφο τυχαία, μετά τη γνωριμία του με δύο σκηνοθέτες που τον επηρέασαν βαθύτατα: τον Λίντσεϊ Αντερσον και τον Κάρελ Ράιζ. Στο ξεκίνημα της πορείας του ως κινηματογραφικού δημιουργού εστίαζε σε κοινωνικά θέματα. Αριστερών πεποιθήσεων, έγινε όνομα τη δεκαετία του ΄80 χάρη σε κοινωνικοπολιτικές ταινίες όπως το «Ωραίο μου πλυντήριο» και το «Ο Σάμι και η Ρόουζι κάνουν έρωτα» οι οποίες σχολίαζαν με έντονο ύφος την κοινωνική παρακμή της πατρίδας του- απόρροια της σκληροπυρηνικής πολιτικής της συντηρητικής Δεξιάς της Μάργκαρετ Θάτσερ. Ισως γι΄ αυτό η αρνητική στάση του απέναντι στη σημερινή Αριστερά της Βρετανίας προκαλεί τόση εντύπωση. «Οι Δεξιοί δείχνουν πιο ριζοσπαστικοί»
«Αυτό που θα έπρεπε πραγματικά να μας ανησυχεί είναι ότι οι Συντηρητικοί, που βρίσκονται πια στην εξουσία, δείχνουν περισσότερο ριζοσπάστες και φιλελεύθεροι από όσο το Εργατικό Κόμμα» απάντησε όταν τον ρώτησα αν η επιστροφή της Δεξιάς στην εξουσία θα σημάνει μια νέα ανάπτυξη του κοινωνικού κινηματογράφου στη Βρετανία. «Ολοι γνώριζαν ότι ο Τόνι Μπλερ θα ήταν ένας δικτάτορας όταν ανέλαβε την εξουσία και όλοι ήξεραν ότι ήταν ένας σύγχρονος Ναπολέων.Επί Μπλερη Αγγλία έγινε κράτος διαρκούς παρακολούθησης και φόβου.Αυτό το σύστημα πάει να κατεδαφίσει σήμερα η Δεξιά. Αν λοιπόν οι Συντηρητικοί καταφέρουν να το διαλύσουν,είμαι μαζί τους.Το Εργατικό Κόμμα υπήρξε τρομερή αποτυχία και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν βρίσκεται πλέον στην εξουσία».
Οταν πάλι του ζητώ να μου κατονομάσει τους ήρωές του, απαντά αμέσως: «Ο Μπαράκ Ομπάμα». Γιατί; «Επειδή θέλει να αλλάξει το αμερικανικό σύστημα». Θα γύριζε ποτέ ταινία με θέμα τον Ομπάμα; «Δεν νομίζω ότι σε αυτή τη φάση θα με ενδιέφερε να κάνω μια ταινία για τον Ομπάμα. Το μόνο που μπορώ να κάνω γι΄ αυτόν είναι να τον θαυμάζωεκτιμώντας πόσο δύσκολος είναι ο ρόλος του».
ΕΡΩΤΙΚΟ ΓΑΪΤΑΝΑΚΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΚΟΤΟΠΟΥΛΑ ΚΑΙ ΑΓΕΛΑΔΕΣ
ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ εξοχή της «Ταμάρα Ντρου» βρίσκουμε πομπώδεις συγγραφείς,πλούσιους ταξιδιώτες,μποέμ τύπους,έναν ξαναμμένο ροκ σταρ και ένα πλήθος κοτόπουλων και αγελάδων.Οταν η Ταμάρα επιστρέφει στο βουκολικό χωριό των παιδικών της χρόνων,η ζωή των ντόπιων ανατρέπεται.Η Ταμάρα, το άλλοτε ασχημόπαπο,έχει μεταμορφωθεί σε καλλονή- με τη βοήθεια της πλαστικής χειρουργικής.O έρωτας,οι ζήλιες,οι εξωσυζυγικές σχέσεις και οι επαγγελματικές φιλοδοξίες των κατοίκων των γειτονικών αγροικιών βγαίνουν στην επιφάνεια,με την Ταμάρα στο κέντρο,να πυροδοτεί όλο το παιχνίδι,χρησιμοποιώντας την αρχαιότερη μαγεία όλων: το σεξαπίλ.
ΠΟΤΕ & ΠΟΥ
Η ταινία του Στίβεν Φρίαρς «Η επεισοδιακή επιστροφή της Ταμάρα Ντρου» προβάλλεται στις αίθουσες από την περασμένη Πέμπτη.
