Ο Σλαβόι Ζίζεκ είναι προσκεκλημένος να μιλήσει στην Αθήνα στις 19 Δεκεμβρίου. Ξέρω ότι θέλει να είναι εκκεντρικός, να προκαλεί και να δημιουργεί εντυπώσεις. Ξέρω ότι εκμεταλλεύεται τις ανατροπές και επιδιώκει τη διαστροφή του νοήματος των λέξεων. Ξέρω ότι δεν τον νοιάζουν οι αντιφάσεις και οι ασυνέπειες, την κριτική των οποίων αποδίδει σε φιλελεύθερες εμμονές. Θα παρουσιάσω ωστόσο, μία ακόμη, ιδιαίτερα προκλητική και αντιφατική θέση του, μήπως απασχολήσει αυτούς που τον ακούν.
Τον Δεκέμβριο του 2008 δημοσιεύθηκε στο έγκυρο περιοδικό The New Republic ένα άρθρο κριτικής για το έργο του. Στο άρθρο αυτό γινόταν αναφορά στην εξής φράση του Ζίζεκ: «όσο τρελό, ή ακόμη και κακόγουστο, και αν ακούγεται, το πρόβλημα με τον Χίτλερ ήταν ότι δεν ήταν αρκετά βίαιος». Απαντώντας ο Ζίζεκ τον Ιανουάριο του 2009. εξηγεί πως κατανοεί την έννοια της βίας: «ο ναζισμός δεν ήταν αρκετά ριζοσπαστικός διότι δεν τόλμησε να διαταράξει τη βασική δομή του νεώτερου καπιταλιστικού κοινωνικού χώρου…[Ο Χίτλερ] στην πραγματικότητα δεν έδρασε. Όλη η δράση του ήταν βασικά αντίδραση, δηλαδή, δρούσε έτσι ώστε να επιβιώσει η καπιταλιστική τάξη». Και προσθέτει: «Ο Γκάντι ήταν πιο βίαιος από τον Χίτλερ. Το κίνημα του Γκάντι προσπάθησε με αποτελεσματικό τρόπο να διακόψει τις βασικές λειτουργίες του Βρετανικού αποικιακού κράτους».
Τον Ιανουάριο του 2010, σε συνέντευξή του στους Times of India, επανέρχεται στο θέμα της βίας δίνοντας αυτή τη φορά την ακριβώς αντίθετη εξήγηση για το γιατί είναι, κατ’ αυτόν, βίαιος ο Γκάντι. «Υπό μια αφηρημένη έννοια, είμαι εναντίον της βίας. Αλλά κανείς δεν είναι στην πραγματικότητα εναντίον της βίας… Είναι κρίσιμο να δούμε τη βία που ασκείται συνεχώς ώστε να διατηρήσει τα πράγματα ως έχουν. Με αυτή την έννοια ο Γκάντι ήταν πιο βίαιος από τον Χίτλερ». Ο δημοσιογράφος επιμένει: «Πολλοί άνθρωποι θα θεωρήσουν γελοίο ακόμη και να φανταστεί κανείς ότι ο Γκάντι ήταν πιο βίαιος από τον Χίτλερ. Είστε σοβαρός όταν λέτε κάτι τέτοιο;». «Βέβαια», απαντά ο Ζίζεκ. «Αν και ο Γκάντι δεν υποστήριζε τις ανθρωποκτονίες, οι πράξεις του βοήθησαν τους Βρετανούς ιμπεριαλιστές να μείνουν στην Ινδία περισσότερο. Αυτό είναι κάτι που ο Χίτλερ ποτέ δεν ήθελε. Ο Γκάντι δεν έκανε τίποτε να σταματήσει τον τρόπο που λειτουργούσε η Βρετανική αυτοκρατορία στην Ινδία. Για μένα αυτό αποτελεί πρόβλημα».
Τη μία φορά ο Γκάντι είναι πιο βίαιος από τον Χίτλερ επειδή διέκοψε τις βασικές λειτουργίες του Βρετανικού ιμπεριαλισμού. Την άλλη είναι πιο βίαιος επειδή δεν τις διέκοψε! Ο,τι να ΄ναι! Ό,τι βολεύει στην περίσταση, Αναρωτιέμαι αν βολεύει να πει στο αριστερό του ακροατήριο στην Αθήνα την άλλη θέση του ότι «ο κομμουνισμός του 20ού αιώνα είναι η μεγαλύτερη καταστροφή στην ιστορία, μεγαλύτερη καταστροφή και από τον φασισμό».
* Η κυρία Βάσω Κιντή είναι Αναπληρώτρια καθηγήτρια φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
