Πέραν του Ευρίπου
Την κίνηση των νερών τη βλέπετε κάτω από την παλιά γέφυρα, στο πιο στενό σημείο του πορθμού. Τώρα βέβαια δεν είναι αυτή η επίσημη «πύλη» της Χαλκίδας- η νέα, εντυπωσιακή καλωδιακή γέφυρα έχει ανεγερθεί πιο κάτωαλλά εξακολουθεί να είναι η πιο γραφική και η πιο αντιπροσωπευτική για την είσοδο στην πόλη.
Φθάνετε σε αυτήν ακολουθώντας τη διακλάδωση αριστερά του δρόμου που οδηγεί πάνω από την καινούργια γέφυρα, λίγο προτού την προσεγγίσετε. Υπάρχει πινακίδα δεξιά προς Χαλκίδα μέσω της παλιάς γέφυρας και Δροσιά. Ο δρόμος ακολουθεί την ακτογραμμή από τη μεριά της Στερεάς του Νότιου Ευβοϊκού, αφήνοντας πίσω τα ερείπια του ναού της Αυλιδείας Αρτέμιδος. Από εδώ βλέπετε απέναντι την παλιά γέφυρα και την πόλη, καθώς και τα κάθε είδους σκάφη που σεργιανούν στον Ευβοϊκό. Η ακτογραμμή μετά ανοίγεται για να περιλάβει έναν υγρότοπο, δεξιά του δρόμου, ο οποίος φιλοξενεί διάφορα είδη ζωής. Πλήθος αρπακτικών πουλιών πετά πάνω από τα νερά και τους καλαμιώνες και υδρόβια πουλιά κολυμπούν στο κέντρο της μικρής λίμνης που την κλείνει η υπό κατασκευή σιδηροδρομική γραμμή του προαστιακού τρένου. Αν πάτε δεξιά στον δρόμο όπου υπάρχει η πινακίδα προς αρχαιολογικό χώρο Γλύφας και πάλι δεξιά στον χωματόδρομο, θα φθάσετε στην απέναντι όχθη του υγροτόπου.
Το θαύμα των «τρελών» νερών
Ενα στενό πέρασματο οποίο χωρίζει τη Στερεά Ελλάδααπό την Εύβοια, ο πορθμός του Ευρίπου, διαμορφώνει τη φυσιογνωμία της Χαλκίδας.Το ισχυρό παλιρροϊκό ρεύμα,η παράξενη κίνηση των νερών,έξι ώρες προς Βορρά,έξι ώρες προς Νότο και οκτώ μόνο λεπτά ηρεμίας- και όχι πάντα-,αλλά και οι περίοδοι «ακαταστασίας»,δεν ξύπνησαν μόνο έντονο αστρονομικό και γεωφυσικό ενδιαφέρον,αλλά και φιλοσοφικό.Αυτό το συναρπαστικό φαινόμενο των «τρελών» νερών φαντάζει ως σύμβολο αέναης κίνησης των ανθρώπινων πραγμάτων,άρα και ελπίδας ότι είναι δυνατόν αυτά να αλλάξουν ή να ανανεωθούν.Οι δύο περίοδοι «ακαταστασίας» στην κίνηση των νερών μέσα σε έναν σεληνιακό μήνα- όπου το ρεύμα δεν υπακούει σε κανένα φυσικό νόμο- κρύβουν μέσα τους και την ιδέα της ανατροπής.Αυτό ίσως συνέβαλε στην έμπνευση και του Γιάννη Σκαρίμπα να εμφανίσει στο έργο του τη Χαλκίδα όχι ως ένα πραγματικό τοπίο,αλλά ως συμβολικό. Αλλά ακόμη και πιο πεζές σκέψεις,όπως αυτή των νόστιμων θαλασσινών που μαγνητίζουν τους επισκέπτες,έχουν να κάνουν με την κίνηση των νερών,αφού αυτή συμβάλλει στην ανανέωση του ενάλιου πλούτου του Βόρειου και του Νότιου Ευβοϊκού.Εδώ υπάρχουν περισσότερα από 15 είδη οστράκων και πλήθος ψαριών,πιο νόστιμα απ΄ ό,τι συνήθως.
Το κάστρο Καράμπαμπα
Πριν από την παλιά γέφυρα (9 χλμ. από τη διακλάδωση πριν από τη νέα γέφυρα) υπάρχει πινακίδα αριστερά προς Αγιο Μηνά, αλλά και προς το κάστρο Καράμπαμπα, στον λόφο της Κανήθου, μια από τις εμβληματικές εικόνες της Χαλκίδας. Αυτά τα τείχη και οι πύργοι που έφθασαν ως εμάς οικοδομήθηκαν από τους Τούρκους το 1684 αλλά από βενετούς μηχανικούς – για να αντιμετωπίζουν τα πλοία της Βενετίας- γι΄ αυτό το κάστρο μοιάζει ενετικό. Από εδώ η θέα του Ευρίπου, της κίνησης των νερών του και της πόλης είναι πολύ ωραία.
Η προκυμαία
Η προκυμαία είναι σίγουρα το πιο γοητευτικό κομμάτι της Χαλκίδας. Στον κάθετο δρόμο μπροστά από το ξενοδοχείο «Παλίρροια» υπάρχει το Αρχαιολογικό Μουσείο (Ελευθερίου Βενιζέλου 13), το οποίο στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο των αρχών του προηγούμενου αιώνα και τα εκθέματά του αρχίζουν από τον προαύλιο χώρο του.
Στην προκυμαία υπάρχουν τουλάχιστον άλλα τρία τέτοια εντυπωσιακά νεοκλασικά κτίρια, το Δημαρχείο, το «Σπίτι με τα Αγάλματα» και το «Κόκκινο Σπίτι». Το «Κόκκινο Σπίτι», πάνω από τον Ναυτικό Ομιλο, «κλείνει» με ωραίο τρόπο τη βόλτα στην προκυμαία. Κτίστηκε το 1884 πάνω σε βράχο που βρέχεται από τρία σημεία από τη θάλασσα και φυσικά έχει να «διηγηθεί» πολλά, όπως τα της διαμονής το 1916 του βασιλιά Πέτρου της Σερβίας και της ακολουθίας του, επί έξι μήνες, όταν υποδουλώθηκε η χώρα του στους Γερμανούς. Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι απέναντι το «Σπίτι με τα Αγάλματα», το οποίο κτίστηκε το 1891, το οποίο εκτός από τα τέσσερα πήλινα γλυπτά, διακοσμείται και με εκπληκτικά μαρμάρινα φουρούσια. Σε αυτό το σπίτι γεννήθηκε ο συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας.
Ολα τα καλά του Ευβοϊκού
«Καΐκια» (τηλ. 22210 27893, 6942 470.643), ψαροταβέρνα στην ακτή της Στερεάς (Μακαρίου 15), από τις πιο στυλάτες της Χαλκίδας με ωραία και φωτεινή αίθουσα, στέκι αναγνωρίσιμων προσώπων, με πάντα φρέσκα ψάρια (ο Στασινός είναι ειδικός στον ενάλιο κόσμο του Ευβοϊκού), πλήθος οστράκων όλων των ειδών μεταξύ των οποίων και φούσκες, καραβίδες (οι πιο νόστιμες είναι όταν έχει βορινό άνεμο και πολύ κρύο), χταποδοκεφτέδες, αστακομακαρονάδα, καβουρομακαρονάδα. Ο «άγνωστος» συκιός στη σχάρα είναι αποκάλυψη.
«Μαϊστράλι» (τηλ. 22210 22185, 6936 728.595), τσιπουράδικο στην προκυμαία (Τζιαρντίνι 2), με μια «νοσταλγική» φωτογραφία γερο-ψαρά στη βιτρίνα του, για καλαμαράκι γεμιστό, καβούρι γεμιστό, αχταρμά (καβουροσαλάτα), γυαλιστερές ψητές, οστρακομακαρονάδα, στρόμπια, κυδώνια, φούσκες, γαρίδες σαγανάκι ή μύδια σαγανάκι με κρέμα γάλακτος ή ροκφόρ, κοκκινιστό ή λεμονάτο, τουρλουμπούκι (φέτα ψητή με καυτερή πιπεριά), μελιτζάνα γεμιστή.
«Τσαφ» (τηλ. 6936 565.970), ουζερί από τα πιο αξιόγευστα σημεία της Χαλκίδας, βρίσκεται στην καρδιά της πόλης (Παπαναστασίου 3) και ο Θανάσης Σιδέρης έχει φιλοσοφήσει τις θαλασσινές γεύσεις, προσφέροντας μεταξύ άλλων σπέσιαλ γαύρο ψητό στο κάρβουνο χωρίς κόκαλο, ψητές καραβίδες (μόνο οι ντόπιες είναι αβγωμένες όταν είναι η εποχή τους), γυαλιστερές ψητές, ουρές πεσκανδρίτσας ψητές στα κάρβουνα, απίθανο κόκκινο σαγανάκι με φρέσκες γαρίδες (τον Νοέμβριο βγαίνει η μαύρη γαρίδα του Ευβοϊκού μαζί με την κουτσομούρα).
«Τρελά Νερά» (τηλ. 22210 26959), ουζερί στην προκυμαία, κοντά στην παλιά γέφυρα (Βουδούρη 4), με πρόσοψη στην πιάτσα, με τα χαρακτηριστικά γαλάζια ψάρια στη σάλα του, με ό,τι φρέσκο υπάρχει στην αγορά, για ριζότο με θαλασσινά, σπαγγέτι με γαρίδες, χταπόδι με βαλσάμικο και δενδρολίβανο, χταποδοσαλάτα (χταπόδι, πατάτα, σαλάτα, σος), γαύρος μαρινάτος, στρόμπια (μικρά κοχύλια), μαρίδα (μικροί κολιοί όταν είναι εποχή τους).
«Καπετάνιος» (τηλ. 22210 28191, 6946 521.093), ψαροταβέρνα-ουζερί στην πλατεία Αγίας Τριάδας στη Νέα Λάμψακο (γευστικό «προάστιο» της Χαλκίδας, 7 χλμ. από την παλιά γέφυρα), το πρώτο μαγαζί εδώ, το οποίο ξεκίνησε πριν από 41 χρόνια ο καπετάνιος ενός μικρού καϊκιού, για τις σπεσιαλιτέ καλαμάρι γεμιστό και κουτσομούρα τηγανητή και για όλων των ειδών τα όστρακα, αστακομακαρονάδα, γαριδομακαρονάδα.
ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Η νέα γέφυρα της Χαλκίδας απέχει από την Αθήνα (διόδια Αττικής οδού Κατεχάκη) 80 χλμ. Από εκεί ως την παλιά γέφυρα (από τον παλιό δρόμο) είναι 12,5 χλμ. Αμέσως μετά τα διόδια Σχηματαρίου της Εθνικής Αθηνών- Λαμίας υπάρχει η διακλάδωση προς Χαλκίδα.
ΔΙΑΜΟΝΗ: Στα ξενοδοχεία στην προκυμαία «Βest Western Lusy Ηotel» (Λ.
Βουδούρη 10), τηλ. 22210 23831-5, φαξ 22210 22051, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο lucyhtl@otenet.gr, δικτυακός τόπος www. lucy-hotel. gr και «Παλίρροια» (Ελ. Βενιζέλου 2), τηλ. 22210 28001-6, 6977 295.942, ηλεκτρονική διεύθυνση info@paliriahotel.gr, δικτυακός τόπος www. paliria-hotel.gr. Επίσης «Johns΄ Ηotel» (Αγγελή Γαβίου 9, τηλ. 22210 24998, 22210 24997), «Κεντρικόν» (Αγγελή Γαβίου 5, τηλ. 22210 22375), ξενοδοχείο 2 αστέρων στο εμπορικό τρίγωνο, κομμάτι της ιστορίας της πόλης καθώς κτίστηκε το 1890 και η τελευταία ανακαίνισή του έγινε το 2006.
Σεργιάνι στην παλιά γειτονιά
Μετά τη γέφυρα, ο δρόμος πηγαίνει δεξιά και ύστερα αριστερά μπροστά από το στρατόπεδο, για να φθάσετε στα «έγκατα» της πόλης. Μπροστά από το Λαογραφικό Μουσείο υπάρχει «σούπερ» χώρος στάθμευσης (έτσι τον αναγράφουν και οι πινακίδες). Από εδώ μπορείτε να κάνετε τη βόλτα σας στην πόλη. Επειδή η έλξη που ασκεί η παραλία είναι ακατανίκητη, κατηφορίζετε προς αυτήν, περνώντας βέβαια από τον βυζαντινό ναό της Αγίας Παρασκευής, μια από τις παλαιότερες εν λειτουργία εκκλησίες στον κόσμο, καθώς άρχισε να οικοδομείται ήδη από τον 5ο αιώνα. Εξωτερικά η εκκλησία δεν είναι εντυπωσιακή, αλλά μόλις περάσετε την πόρτα της αισθάνεστε την αύρα των αιώνων. Η μεγάλη, τρίκλιτη, ξυλόστεγη βασιλική, με στοιχεία διάφορων εποχών ως και τις φράγκικες προσθήκες της, επιβάλλεται στον επισκέπτη και τον γεμίζει με συναισθήματα που μόνο τα εξαιρετικά μνημεία μπορούν να προκαλέσουν. Η οδός Σταμάτη, η οποία ξεκινά δεξιά του προαυλίου της Αγίας Παρασκευής, είναι αντιπροσωπευτική της παλιάς γειτονιάς της Χαλκίδας, με τα διώροφα σπίτια με τα ακροκέραμα και τα σιδερένια μπαλκόνια. Σε αυτό το παλιό κομμάτι της πόλης, κοντά στην Αγία Παρασκευή (πλατεία Πεσόντων Οπλιτών), υπάρχει και το τουρκικό τζαμί, το οποίο κτίστηκε πριν από 600 χρόνια.
Το Λαογραφικό Μουσείο
Το μουσείο το οποίο δημιούργησαν η Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών και ο Δήμος Χαλκιδέων είναι από μόνο του αξιοθέατο, διότι στεγάζεται στο ιστορικό κάστρο Νεγκρεπόντε, όπως το αποκαλούσαν οι Φράγκοι, ή Εγριμπόζ, όπως το έλεγαν οι Τούρκοι.
Στην πρώτη αίθουσα εκτίθενται παραδοσιακές φορεσιές της Εύβοιας και της Σκύρου (φωτογραφία), καθώς και εργόχειρα, θρησκευτικές εικόνες, τάματα και μουσικά όργανα.
Στη δεύτερη αίθουσα «αναβιώνει» η ατμόσφαιρα μιας γειτονιάς της Χαλκίδας των αρχών του προηγούμενου αιώνα με ένα μεσοαστικό σπίτι και κάποια εργαστήρια. Στην τρίτη αίθουσα παρουσιάζεται η αγροτική ζωή του νησιού, με το σπίτι του γεωργού, του τσοπάνη, του μελισσοκόμου, της υφάντρας και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν.
Το Λαογραφικό Μουσείο Χαλκίδας (τηλ. 22210 21817) λειτουργεί Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή 10.00-13.00 και Τετάρτη απόγευμα (18.00-20.00).
