Παρά τις προτροπές του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλου και τη σύμφωνη γνώμη του υπουργού Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου για την ανάγκη συγχωνεύσεων και εξαγορών μεταξύ των ελληνικών τραπεζών, ώστε να δημιουργηθούν μεγαλύτερα σχήματα που θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν καλύτερα στην ύφεση, οι μεγαλομέτοχοι των χρηματοπιστωτικών ομίλων δεν εμφανίζονται διατεθειμένοι προς το παρόν να προχωρήσουν σε συμφωνίες. Ωστόσο δεν κάθονται με σταυρωμένα χέρια. Αναγνωρίζουν ότι το μέλλον είναι δύσκολο και αβέβαιο, ενώ η μάχη για την εξασφάλιση της απαραίτητης ρευστότητας είναι καθημερινή. Με τις αγορές ομολόγων να παραμένουν κλειστές για το ελληνικό Δημόσιο, η χρηματοδότηση των τραπεζών από την αγορά χρήματος παραμένει οριακή, δημιουργώντας ασφυκτικές συνθήκες που προκαλούν έντονη κινητικότητα στο παρασκήνιο.
«Ολοι μιλάμε με όλους » αναφέρει κορυφαίος τραπεζίτης, ο οποίος σημειώνει ότι «για να γίνει γάμος θα πρέπει να θέλουν και η νύφη και ο γαμπρός», όπερ σημαίνει ότι οι τραπεζίτες θα πρέπει να ξεπεράσουν προσωπικές φιλοδοξίες και αντιπαλότητες, για να συγκεράσουν διαφορετικές νοοτροπίες και αντιλήψεις που χαρακτηρίζουν τα διάφορα πιστωτικά ιδρύματα, ώστε αυτά να μπορέσουν να ενωθούν.
Αντικειμενικές δυσκολίες
Εκτός όμως από το προσωπικό στοιχείο, το οποίο δεν μπορεί να θεωρηθεί αμελητέο, διότι και στο παρελθόν συμφωνίες που έκλεισαν σε κορυφαίο επίπεδο, όπως το deal μεταξύ του αείμνηστου Θεόδωρου Καρατζά και του προέδρου της Αlpha Βank κ. Ι. Κωστόπουλου για τη συγχώνευση της Εθνικής Τράπεζας με την Αlpha Βank, χάλασαν εξαιτίας προσωπικών φιλοδοξιών των ανώτατων στελεχών των δύο ομίλων, υπάρχουν και αντικειμενικές δυσκολίες.
Οπως αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι, οι συγχωνεύσεις μεταξύ τραπεζών θα έχουν νόημα αν δημιουργηθούν μεγάλα σχήματα. Με δεδομένο ότι το μέγεθος της ελληνικής αγοράς έχει χώρο για «δύο, το πολύ δυόμισι τράπεζες», όπως συνηθίζει να λέει ο κ. Κωστόπουλος, μόνο συνενώσεις μεγάλων τραπεζικών ομίλων θα είχαν νόημα. Από τα μεγάλα πιστωτικά ιδρύματα η Εurobank θεωρητικά βρίσκεται στην πιο δυσχερή θέση να πραγματοποιήσει deal εξαιτίας του μεγάλου ποσοστού της τάξεως του 50% που κατέχει ο βασικός μέτοχος κ. Σπ. Λάτσης. «Είναι δύσκολο να υπάρξει συμφωνία μεταξύ της Εurobank και κάποιας άλλης τράπεζας διότι στο νέο σχήμα ο κ. Λάτσης θα ήταν ο μεγαλύτερος μέτοχος με σημαντικό ποσοστό» αναφέρουν τραπεζικές πηγές. Πράγματι, τόσο στην Εθνική όσο και στις Αlpha Βank και Πειραιώς κανένας μέτοχος δεν κατέχει ποσοστό άνω του 10%.
Δυσκολία παρουσιάζεται και στη συγχώνευση μιας μεγάλης τράπεζας με την Εμπορική, η οποία διαθέτει ισχυρό μέτοχο, πλην όμως χαμηλή χρηματιστηριακή αξία. Στην περίπτωση αυτή δεν είναι εύκολο να αποτιμηθεί η επένδυση των Γάλλων της Credit Αgricole. Και τούτο διότι μπορεί η κεφαλαιοποίηση της τράπεζας να είναι της τάξεως του 1,7 δισ. ευρώ, όμως οι Γάλλοι έχουν επενδύσει με συνεχείς αυξήσεις κεφαλαίου άνω των 5 δισ. ευρώ. Εφαρμόζοντας τους κανόνες της μητρικής, που είναι πολύ αυστηρότεροι από τους αντίστοιχους ελληνικούς, τα κεφάλαια αυτά έχει χρησιμοποιηθεί σε μεγάλο ποσοστό για τη διαγραφή επισφαλειών και τον καθαρισμό του δανεικού χαρτοφυλακίου της τράπεζας. Ως εκ τούτου, όπως επισημαίνουν τραπεζικοί κύκλοι, «υπάρχει σημαντική δυσκολία στην αποτίμηση της τράπεζας για να υπάρξει deal».
Ανάσες ρευστότητας
Πικρίες και αντιπαλότητες υπάρχουν και από προσπάθειες που είχαν καταβληθεί στο παρελθόν για deal μεταξύ άλλων μεγάλων τραπεζικών ομίλων, όπως της Εθνικής με την Πειραιώς ή την Αlpha Βank. Προς το παρόν, πάντως, και με τις ανάσες ρευστότητας που παρέχει η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας- να κάνει αποδεκτά τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου ακόμη και στην περίπτωση που υποβαθμιστούν περαιτέρω και το «πακέτο» των 25 δισ. ευρώ του ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκής Ενωσης για την ενίσχυση των τραπεζών- οι τραπεζίτες δεν πιέζονται άμεσα για deal. Ετσι, εστιάζουν την προσοχή τους στο να βάλουν τάξη στα οικονομικά τους και να καταστήσουν ελκυστικούς τους ισολογισμούς τους ενισχύοντας τη διαπραγματευτική τους θέση σε μελλοντική συμφωνία. «Η κρίση έχει πλήξει το τραπεζικό σύστημα και οι τράπεζες θα πρέπει να καθαρίσουν τα χαρτοφυλάκιά τους προτού προχωρήσουν σε συμφωνίες» αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι, οι οποίοι επισημαίνουν ότι σήμερα «καμία τράπεζα δεν επιθυμεί να δείξει τις αδυναμίες της σε ενδεχόμενο οικονομικό έλεγχο που συνήθως προηγείται μιας συμφωνίας».
Πολλά θα εξαρτηθούν και από τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις που προωθεί η κυβέρνηση. «Οι συγχωνεύσεις έχουν νόημα μόνο όταν παράγουν αξία στους μετόχους τους και για να συμβεί αυτό θα πρέπει να υπάρχει περιορισμός του λειτουργικού κόστους, που σημαίνει μείωση προσωπικού, κάτι που δεν ευνοεί το σημερινό καθεστώς» αναφέρει τραπεζίτης, ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του και αναμένει ότι «οι ρυθμίσεις στο εργασιακό θα διευκολύνουν τις συγχωνεύσεις».
Ωστόσο οι τραπεζίτες δεν μπορούν να παραμείνουν αδρανείς για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οπως σημειώνουν τραπεζικοί κύκλοι, «με τα σημερινά δεδομένα οι μεγαλομέτοχοι των ελληνικών τραπεζών θα οδηγηθούν σε συμφωνίες το αργότερο ως το 2011, εκτός και αν είναι αποφασισμένοι να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη και να στηρίξουν τις τράπεζές τους μέσα από αυξήσεις κεφαλαίου».
Σε κάθε περίπτωση, όπως τόνισε στην πρόσφατη γενική συνέλευση της Εθνικής ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας κ. Απ. Ταμβακάκης, «οι τράπεζες πρέπει να υπερβούν στερεότυπα του παρελθόντος, να μη μείνουν άβουλες και ακίνητες, αλλά με σύνεση και ορθολογισμό να λάβουν τις μεγάλες αποφάσεις που οι καιροί απαιτούν».
