Είναι το άλογο ο δεύτερος μετά τον σκύλο- καλύτερος φίλος του ανθρώπου; Ποιος θα διαφωνήσει από τη στιγμή που μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία ασθενειών, ειδικά μικρών παιδιών. Αυτό πιστεύουν όσοι έχουν έρθει κοντά στα υψηλόσωμα τετράποδα και ασχολούνται με αυτό που ονομάζεται «θεραπευτική ιππασία». Στην περιοχή του Γουδή, στην οδό Κανελλοπούλου 10, καθ΄ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, παιδιά ή και μεγαλύτεροι καβάλα σε ένα άλογο, «ανάμεσα σε γη και ουρανό» όπως λένε, δείχνουν να αποχωρίζονται τις καθημερινές δυσκολίες, τα εμπόδια που ορθώνονται μπροστά τους και τα προβλήματα στις συναναστροφές τους ή και στην κίνηση.
Η θεραπευτική ιππασία άρχισε να εφαρμόζεται το 1983 στην Ελλάδα στον Ιππικό Ομιλο Βαρυμπόμπης και απετέλεσε πρωτοβουλία της Αideen Lewis. Ηταν το 1992 που συγκροτήθηκε ο Σύνδεσμος Θεραπευτικής Ιππασίας Ελλάδας (ΣΘΙΕ), σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που στηρίζεται στις δυνάμεις και στη γενναιοδωρία των εθελοντών του. Ως αθλητικό σωματείο αναγνωρίστηκε το 1993 και πρόεδρός του είναι η κυρία Δήμητρα Καρουζάκη.
Οι γονείς των παιδιών είναι εκείνοι που πρώτοι βλέπουν τα οφέλη της εναλλακτικής θεραπείας. Η Δήμητρα Γιάσσα είναι υπερήφανη για την πρόοδο που έχει κάνει η 17χρονη Πέννυ τα τελευταία πέντε χρόνια: «Η Πέννυ πάσχει από ψυχοκινητική ανωριμότητα, ασθένεια με νοητικές, μαθησιακές και κινητικές προεκτάσεις. Το άλογο τη βοήθησε και στην κοινωνικοποίηση και στην ισορροπία. Εκτός από εργοθεραπεία, λογοθεραπεία και ψυχοθεραπεία κάνει και ιππασία. Μπορεί να φαίνεται λίγη η μισή ώρα την εβδομάδα, όμως περικλείει όλες τις προηγούμενες θεραπείες» . Πότε συνειδητοποίησε ότι κάτι αλλάζει στο παιδί της; «Από τη δεύτερη επαφή. Δεν είχε καλή επαφή με τα ζώα, πόσω μάλλον με ένα τεράστιο άλογο. Πολύ γρήγορα σταμάτησε να φοβάται,είχε καλύτερη ισορροπία και αίσθηση του σώματός της. Βλέπω και τα άλλα παιδιά. Εχουν έρθει πιο κοντά, γίνονται πιο ήρεμακαι κατανοούν ότι πρέπει να περιμένουν, να ακούν».
Το ΣΘΙΕ συντηρεί για τις ανάγκες του οκτώ άλογα, απασχολεί τέσσερις εκπαιδεύτριες της θεραπευτικής ιππασίας και μία προπονήτρια, έναν σταβλίτη και μία γραμματέα. Εχει 50 σταθερούς εθελοντές και άλλους που προσφέρουν όποτε μπορούν τις υπηρεσίες τους. Κύριο μέλημα των εθελοντών είναι να περπατούν δίπλα στο άλογο, να βοηθούν το παιδί να κάνει τις ασκήσεις και να οδηγούν το άλογο. Τα παιδιά που κάνουν θεραπευτική ιππασία σε εβδομαδιαία βάση είναι πάνω από 100 και καταβάλλουν συνδρομή η οποία ποικίλλει ανάλογα με τον μαθητή. Το ΣΘΙΕ είναι επίσης ανοιχτό σε ειδικά σχολεία (ήδη προσφέρει μαθήματα στα ΕΛΕΠΑΠ, Χατζηπατέρειο, Ειδικό Γυμνάσιο- Λύκειο Ηλιούπολης κ.ά.).
Οφέλη ψυχικά, κινητικά και παιδαγωγικά
Αναπτύσσεται η κοινωνικότητα και το πνεύμα της ομαδικής προσπάθειας, ο ιππέας γίνεται πιο εξωστρεφής και συνεργάσιμος. Οι μύες του κορμού των ατόμων με δυσκολίες στην κίνηση αναπτύσσονται σημαντικά, ενώ το ευθύ κάθισμα διευκολύνει την αναπνοή τους.
Η κυρία Ειρήνη Κάππαρη, φυσικοθεραπεύτρια ΝDΤ, υπεύθυνη θεραπευτικής ιππασίας, σημειώνει πότε ενδείκνυται το πρόγραμμα: «Στις περιπτώσεις όπου ο θεραπευόμενος υποφέρει από αυτισμό, δυσκολία βάδισης,έλλειψη ισορροπίας,σπαστικότητα, διάσπαση προσοχής, έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων, ανωριμότητα λόγου ή ακόμη και σκλήρυνση κατά πλάκας». Οι βασικές ασκήσεις εντάσσονται σε ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα, το οποίο περιλαμβάνει «κύκλους με τα χέρια,προσπάθεια να αγγίξει διάφορα μέρη του αλόγου σύμφωνα με τα παραγγέλματα,διατάσεις,αλλαγή θέσεων πάνω στο άλογο κ.ά.».
Τα αποτελέσματα σε κάθε άτομο ποικίλλουν και εκτείνονται σε κινητικά, ψυχολογικά και εκπαιδευτικά-παιδαγωγικά οφέλη: «Ο ασθενής καταφέρνει να μειώσει τη σπαστικότητα και να ομαλοποιήσει τον μυϊκό τόνο, να βελτιώσει τον έλεγχο των μελών του σώματος,της ισορροπίας,των προστατευτικών αντιδράσεων,της βάδισης και της συγκέντρωσης,να επιτύχει σωστή στάση σώματος, να αυξήσει το εύρος των κινήσεων των αρθρώσεων,να ενισχύσει τον λόγο του,να αυξήσει τα αισθητηριακά ερεθίσματα και να αναδείξει τις κοινωνικές του δεξιότητες».
Γιατί όχι και μετάλλιο;
Η θεραπευτική ιππασία έχει και αθλητικό κομμάτι. Η 25χρονη Δέσποινα Παρασκευά , φοιτήτρια στο Πάντειο, και ο 28χρονος Ορέστης Ιωάννου , μεταπτυχιακός φοιτητής, θα μας εκπροσωπήσουν στους Παραολυμπιακούς και είναι ενθουσιασμένοι για όσα ετοιμάζονται να ζήσουν εκεί για πρώτη φορά. «Πάμε για την εμπειρία» λέει η Δέσποινα και ο Ορέστης συμπληρώνει: «Και για τη διασκέδαση! Δεν βιαζόμαστε, καλύτερα να έχουμε έναν στόχο εφικτό στην αρχή και στις επόμενες διοργανώσεις- γιατί όχι;πάμε και για μετάλλιο. Αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία όμως είναι ότι μας δημιουργείται μια ψυχική ευφορία. Η σχέση με το άλογο και το φυσικό περιβάλλον σε απελευθερώνει».
Η Δέσποινα θυμάται πώς ξεκίνησε: «Εντελώς απρόσμενα, μου προτάθηκε να κάνω μία – δύο ώρες στον όμιλο και αυτές έγιναν δύο χρόνια. Ο φόβος μου, αν υπήρξε, κράτησε τα πρώτα πέντε λεπτά, μετά έγινα ένα με το άλογο». O Ορέστης είχε φοβερή πρώτη φορά: «Στην αρχή ο προπονητής μου, ο κ. Νικολάου, με ανέβασε στο πλάι για να συνηθίσω, και το άλογο το ενόχλησε μια μύγα, οπότε έγινε ένας μικρός σεισμός! Τότε δεν έπεσα και αποφάσισα ότι δεν θα πέσω ποτέ!».
«Θα μου κρατάς το χέρι;»
Με μότο «Θέλω να καλπάσω στο όνειρό μου. Θα κρατάς το χέρι μου;» το εναλλακτικό πρόγραμμα αποκατάστασης ατόμων με φυσική, νοητική ή συναισθηματική υστέρηση βρίσκει όλο και περισσότερους υποστηρικτές, όπως είναι η 22χρονη Καλλιρρόη Καμιζή, φοιτήτρια Ιατρικής και εθελόντρια στο ΣΘΙΕ. «Εχω δεθεί μαζί τους και νιώθω ότι προσφέρω σε αυτή την προσπάθεια. Μου δίνει χαρά να βλέπω τα παιδιά χαρούμενα» λέει η ίδια και βλέπει από κοντά τι προσφέρει η θεραπευτική ιππασία στα παιδιά με ειδικές ικανότητες: «Είναι πολύ αποδοτική, κινησιολογικά και ψυχολογικά. Το άλογο μιμείται τον ανθρώπινο βηματισμό και βοηθάει τα παιδιά με κινητικά προβλήματα να νιώσουν καλύτερα το σώμα τους, να έχουν καλύτερη αίσθηση του χώρου, των μελών του σώματός τους, της κίνησης και του ρυθμού. Σαφώς αναπτύσσουν μια ιδιαίτερη σχέση με τα άλογα, που τους βοηθά να βγάλουν προς τα έξω τα συναισθήματά τους, να ηρεμούν και να κοινωνικοποιούνται ευκολότερα, αφού δουλεύουν μαζί με άλλα παιδιά…».
Η Καλλιρρόη διηγείται ένα ιδιαίτερο περιστατικό: «Ενα παιδί με αυτισμό είχε πρόβλημα ακόμη και στις καθημερινές ασχολίες του. Δεν μπορούσε ούτε να μασήσει. Ταΐζοντας μια μέρα το άλογό του, παρακολούθησε τον φίλο του να μασάει και από εκείνη τη μέρα άρχισε να τρώει στερεή τροφή. Αλλάζει πολύ ο χαρακτήρας των παιδιών, παίρνουν αυτοπεποίθηση».
