O κ. Ερντογάν ήλθε και έφυγε. Από την περασμένη Κυριακή έχει αρχίσει η αποτίμηση της επίσκεψης, η οποία προς το παρόν κινείται σε επίπεδο αίσθησης. Επειδή όμως η διεθνής πολιτική δεν έχει καμία σχέση με την «Αυτοκρατορία των αισθήσεων», ίσως είναι ορθότερο να διαβάζει κανείς πίσω από τις γραμμές. Υπάρχει άλλωστε και άλλη μία ερμηνεία. Η προαναφερθείσα ταινία έγινε κλασική για μία συγκεκριμένη σκηνή. Η Ελλάδα θα ήταν καλό λοιπόν να αποφύγει τέτοιου είδους «περιπέτειες»…
Αποτίμηση λοιπόν… Σε επίπεδο εντυπώσεων και λόγων, η επίσκεψη Ερντογάν υπήρξε άκρως επιτυχημένη. Θερμό κλίμα, θερμά λόγια κ.λπ. Επίσης, υποσχέσεις για στενότερη συνεργασία, για ένα κοινό μέλλον με ευημερία και ειρήνη… Κάτω από την επιφάνεια όμως, ο «πάγος» των δύσκολων θεμάτων παραμένει σκληρός. Και, όπως φαίνεται, η Αγκυρα δεν έχει προς το παρόν μεταβάλει στάση σε κανένα σημείο. Ούτε η ελληνική πλευρά φυσικά.
Οσοι επεχείρησαν, μετά τη συνέντευξη Τύπου του τούρκου πρωθυπουργού, να εκφράσουν αμφιβολίες για τις προθέσεις της Αγκυρας, χαρακτηρίστηκαν «κινδυνολόγοι», ενίοτε και λαϊκιστές. Ουδείς όμως μπήκε στον κόπο να εξετάσει δύο συγκεκριμένα ζητήματα.
Το πρώτο είναι ότι πέραν της γνωστής αποστροφής πως «δεν περιμέναμε να λυθούν τα προβλήματα του Αιγαίου με μια επίσκεψη», ελλοχεύει η παρατήρηση πως «οι απαντήσεις Ερντογάν σε όλα τα “καυτά” θέματα ουσιαστικά “ακύρωσαν” τα όσα είπε ο έλληνας Πρωθυπουργός». Τόσο στο Αιγαίο (πτήσεις αεροσκαφών και casus belli), όσο επίσης στο Κυπριακό, αλλά και στο ζήτημα της μουσουλμανικής μειονότητας, οι απόψεις τους έμοιαζαν να απέχουν παρασάγγας.
Το δεύτερο θέμα είναι ότι η Αγκυρα εμφανίζεται να διαθέτει πιο συγκροτημένη στρατηγική. Η πρότασή της για σύσταση ενός Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας εντάσσεται σε ένα πλέγμα κινήσεων που ακολουθεί με συνέπεια προς κάθε κατεύθυνση. Η οικονομική συνεργασία ερμηνεύεται από την παρούσα τουρκική κυβέρνηση ως όπλο «ήπιας ισχύος». Η Αθήνα επιθυμεί προφανώς την προσέλκυση επενδύσεων- και καλά κάνει. Ωστόσο οι ελληνοτουρκικές οικονομικές σχέσεις δεν μπορούν να ιδωθούν ανεξάρτητα από τις πολιτικές σχέσεις. Είναι θέμα στρατηγικής, όχι λαϊκισμού.
Η συζήτηση περί της επίσκεψης Ερντογάν δεν αφορά τόσο πολύ το αν έπρεπε να γίνει τώρα ή όχι. Αφορά την ύπαρξη ξεκάθαρης στρατηγικής. Δεν αρκεί να ξέρουμε τι θέλουμε. Αυτό όλοι το γνωρίζουν: επιθυμούμε την επίλυση των προβλημάτων. Σημασία έχει ο τρόπος με τον οποίο θα πάρουμε αυτό που θέλουμε. Σε αυτό δεν θα μας βοηθήσουν απλουστευτικές εξηγήσεις του τύπου «ο Ερντογάν είναι ο καλός και οι στρατιωτικοί είναι οι κακοί». Καμία σοβαρή χώρα δεν λειτουργεί έτσι. Οι διεθνείς σχέσεις είναι πριν απ΄ όλα σχέσεις ισχύος. Και συνήθως τα κέρδη είναι σχετικά. Αυτό δεν πρέπει να το λησμονούμε. Αλλωστε οι Τούρκοι το γνωρίζουν πολύ καλά…
