Σχεδόν ένδεκα χρόνια από τον Ιανουάριο του 1999, οπότε το ευρώ εισήχθη ως λογιστική νομισματική μονάδα, και περίπου οκτώ χρόνια από τον Ιανουάριο του 2002, όπου παρουσιάστηκαν τα πρώτα χαρτονομίσματα και τα κέρματα του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, η ευρωζώνη με αφορμή το «ελληνικό πρόβλημα» βρέθηκε στην «κόψη του ξυραφιού», ενώ αρκετοί οικονομολόγοι έσπευσαν αμέσως να μας θυμίσουν ότι κατά καιρούς διάφορα νομισματικά συστήματα δημιουργήθηκαν για να εγκαταλειφθούν στη συνέχεια, όπως η Συμφωνία του Βretton Woods, ο «κανόνας του χρυσού», ή η Λατινική Νομισματική Ενωση.
Στο πλαίσιο αυτό ορισμένοι οικονομολόγοι αναρωτήθηκαν αν τελικά πλησιάζει «το τέλος του ευρώ», έστω και αν, όπως ειπώθηκε, το πολιτικό κεφάλαιο το οποίο έχει επενδυθεί είναι τόσο μεγάλο ώστε η κατάρρευσή του να θεωρείται απλώς αδιανόητη. Καθώς πάντως, όπως αναφέρουν και ορισμένοι γκουρού των αγορών, «ζούμε πλέον σε έναν κόσμο που μετακινείται από το αδιανόητο στο αναπόφευκτο χωρίς καν να περάσει μέσα από το λιγότερο πιθανό!» η ευρωζώνη βρέθηκε σε ένα μεταίχμιο. Ο κίνδυνος όμως μετάδοσης του «ελληνικού ιού», ο οποίος ενίσχυσε τους φόβους ακόμη και για τις προοπτικές παγκόσμιας οικονομίας, οδήγησε τελικά σε μια πολιτική απάντηση η οποία, όπως ανέφερε και η Μoody΄s, όχι μόνο απομακρύνει τις ανησυχίες ρευστότητας για τις κυβερνήσεις, αλλά και αποτελεί πιθανώς αποφασιστικό βήμα προς τη μεγαλύτερη δημοσιονομική ενοποίηση της ευρωζώνης.
Η Μoody΄s βέβαια απείλησε ότι ενδέχεται στις επόμενες τέσσερις εβδομάδες να προβεί σε περαιτέρω υποβάθμιση του ελληνικού χρέους στην κατηγορία που αποκαλείται από τις αγορές «junk» («σκουπίδι»), αν και ύστερα από την απόφαση της ΕΚΤ να δέχεται ελληνικά κρατικά ομόλογα ως εγγυήσεις ανεξάρτητα από τη διαβάθμισή τους, οι διάφορες κινήσεις των αμφιλεγόμενων πια οίκων αξιολόγησης ελάχιστα μπορούν να επηρεάσουν τη ρευστότητα του συστήματος.
Μπορεί λοιπόν, όπως διαφάνηκε και χθες από την αντίδρασή τους, οι αγορές να συνεχίζουν να εκφράζουν αμφιβολίες για την τελική επιτυχία τους ευρωπαϊκού εγχειρήματος, ωστόσο δεν είναι λίγοι οι οικονομολόγοι που μας θυμίζουν ποια τη ρήση του Ερασμου (1466-1536):«Η Ρώμη δεν χτίστηκε σε μία ημέρα» και πως τελικά, ύστερα από αρκετούς αιώνες πολέμων, αλλά και με βάση την εμπειρία των τελευταίων 50 ετών, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα πρέπει να αποτελεί τουλάχιστον τον στόχο στη Γηραιά Ηπειρο.
