ΜΕ ΣΥΜΜΑΧΟ τον ήλιο, τον άνεμο, τη βλάστηση, το νερό, το έδαφος και τον ουρανό η βιοκλιματική αρχιτεκτονική «σχεδιάζει» το μέλλον, με… ρίζες από το παρελθόν. Στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, σε συνδυασμό με σύγχρονα υλικά και μεθόδους, εξασφαλίζουν κατοικίες ευάερες και ευήλιες. Ο σωστός σχεδιασμός ο οποίος αξιοποιεί τα στοιχεία της φύσης και η χρήση των κατάλληλων υλικών και τεχνικών διασφαλίζουν τη θερμική προστασία των κτιρίων τόσο τον χειμώνα όσο και το καλοκαίρι, περιορίζοντας
σημαντικά τη χρήση πετρελαίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Ετσι, όπως επισημαίνει ο διεθνώς αναγνωρισμένος αρχιτέκτονας κ. Αλέξανδρος Τομπάζης, πρωτοπόρος της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής στη χώρα μας, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην προστασία του κλίματος αλλά και της τσέπης μας. «Το κατασκευαστικό κόστος δεν αυξάνεται σε ένα βιοκλιματικό κτίριο, εφόσον εφαρμόζονται απλά συστήματα και τεχνολογίες. Αλλά και κατά την εφαρμογή ειδικών τεχνολογιών ή υλικών η αύξηση του κατασκευαστικού κόστους αποσβένεται σε περίπου δύο χρόνια από την εξοικονόμηση
ενέργειας» σημειώνει ο κ. Τομπάζης. Υπάρχουν όμως και βιοκλιματικά συστήματα όπως είναι η εγκατάσταση εξωτερικών συστημάτων σκίασης τα οποία είναι φθηνότερα από ό,τι η εγκατάσταση κλιματιστικών σε μια συμβατική κατασκευή. Εκτός από την προστασία του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων, ένα βιοκλιματικό σπίτι σημαίνει καλύτερη υγεία για τους ενοίκους του. Η επιλογή των υλικών γίνεται με βάση την καθαρότητά τους. Με άλλα λόγια επιλέγονται υλικά μη τοξικά τα οποία δεν επιβαρύνουν τους εσωτερικούς χώρους με τοξικούς ρύπους, επικίνδυνους για την υγεία.
Η εξοικονόμηση ενέργειας σε μια βιοκλιματική κατοικία εξαρτάται από τον τύπο του κτιρίου, το κλίμα της περιοχής και τις τεχνολογίες που επιλέγονται. Στοιχεία του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) καταδεικνύουν ότι σε βιοκλιματικές κατοικίες της Ελλάδας έχει καταγραφεί εξοικονόμηση ενέργειας της τάξεως του 15-40% για θέρμανση και ολική κάλυψη των αναγκών ψύξης των κτιρίων σε σχέση με συμβατικά κτίρια καλής κατασκευής της ίδιας ηλικίας. Σε σχέση με παλαιότερα κτίρια, η εξοικονόμηση ενέργειας είναι πολύ μεγαλύτερη. Η εφαρμογή του βιοκλιματικού σχεδιασμού σε νέα κτίρια δεν αυξάνει το κατασκευαστικό κόστος, εφόσον εφαρμόζονται απλά συστήματα και τεχνολογίες. Σύμφωνα με το ΚΑΠΕ, κατά την εφαρμογή ειδικών τεχνολογιών μια αύξηση του κατασκευαστικού κόστους ενός κτιρίου κατά 10-15% θεωρείται λογική.
Βιωματική παρουσίαση ενός βιοκλιματικού σπιτιού οργανώνεται στο πλαίσιο της έκθεσης Εcolife, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 27-30 Μαΐου στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Οι επισκέπτες θα ενημερωθούν για υλικά και μεθόδους κατασκευής που σκοπό έχουν να βελτιώσουν την ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων, την ποιότητα του εσωτερικού αέρα και την άνεση των κατοίκων τους.
Το manual των ενοίκων
Βιοκλιματικό κτίριο είναι πρώτα από όλα ένα κτίριο χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης. Και για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να σχεδιαστεί σωστά εστιάζοντας στον προσανατολισμό, στη διαρρύθμιση των εσωτερικών χώρων, στη σκίαση και τον αερισμό. Τα παθητικά ηλιακά συστήματα (όπως ηλιακοί τοίχοι, θερμοκήπια κ.ά.) μπορεί να επιφέρουν επί πλέον ενεργειακά οφέλη, ωστόσο είναι σημαντικό να μην είναι περίπλοκα ώστε να μπορούν να τα χρησιμοποιούν οι ένοικοι. Οι ηλιακοί τοίχοι έχουν στην εξωτερική τους πλευρά, σε μικρή απόσταση από την τοιχοποιία, τζάμι και λειτουργούν ως ηλιακοί συλλέκτες, μεταφέροντας τη θερμότητα στον εσωτερικό χώρο.
Οσοι ζουν σε ένα βιοκλιματικό σπίτι πρέπει να γνωρίζουν καλά τις οδηγίες χρήσης του. Για παράδειγμα, αν ένα άνοιγμα στον Νότο καλυφθεί με κουρτίνα δεν θα αποδώσει ως ηλιακό σύστημα. Παράθυρα και φεγγίτες πρέπει να ανοίγουν για να επιτευχθεί σωστός αερισμός, ιδιαίτερα τις θερμές ημέρες τα σκίαστρα πρέπει να λειτουργούν διαφορετικά το κτίριο θα υπερθερμανθεί. Αντίστοιχα τον χειμώνα πρέπει να μειώνεται ο χρόνος αερισμού των χώρων ώστε να μη διαφεύγει η θερμότητα.
Σημαντική θεωρείται η φύτευση των εξωτερικών χώρων και η χρήση νερού και ψυχρών υλικών για τα δάπεδα του περιβάλλοντος χώρου, καθώς συμβάλλουν στη μείωση της θερμοκρασίας του κτιρίου τους θερμούς μήνες. Ιδανική λύση αποτελούν τα φυλλοβόλα δένδρα τα οποία προσφέρουν σκίαση το καλοκαίρι, ενώ τον χειμώνα «απογυμνώνονται» και επιτρέπουν στις θερμές ακτίνες του ήλιου να ζεστάνουν το κτίριο. Επιπλέον οι πράσινες στέγες βελτιώνουν την μόνωση του κτιρίου και κατ΄ επέκταση το μικροκλίμα.
Κυνηγώντας το όνειρο στη Σύρο
Αποφάσισαν να αλλάξουν ζωή και εγκατέλειψαν την Αθήνα πριν από 15 χρόνια. Η κυρία Ελένη Χεχελετζάκη , ο σύζυγός της κ. Βασίλης Τσιάμης και τα δύο τους παιδιά εγκαταστάθηκαν στη Σύρο και ξεκίνησαν από το μηδέν, με όνειρο μια καλύτερη ζωή στην ελληνική επαρχία. Το πέτυχαν. Εφέτος κατάφεραν να την κάνουν και πιο «πράσινη». Με ένα «πράσινο» τραπεζικό δάνειο ξεκίνησαν πριν από λίγο καιρό να χτίζουν το «ιδανικό» σπίτι. Μια βιοκλιματική κατοικία στην άκρη της Ερμούπολης με θέα το απέραντο γαλάζιο. «Αποφασίσαμε με τον σύζυγό μου να χρησιμοποιήσουμε μόνο με οικολογικά υλικά,τα οποία εξοικονομούν ενέργεια και είναι πιο φιλικά για το περιβάλλον» λέει η κυρία Χεχελετζάκη.
Η θέση του οικοπέδου βοήθησε στον βιοκλιματικό σχεδιασμό του κτιρίου. Αλλά βοήθησε και ο αρχιτέκτονας. «Το ένα επίπεδο έχει υψομετρική διαφορά δύο μέτρων από το άλλο,η οποία βοηθά στη μεταφορά του αέρα για τον φυσικό αερισμό του σπιτιού. Εχει πολλά ανοίγματα στη νοτιοανατολική πλευρά και μικρά ανοίγματα στη βορινή, σχεδιασμός που αφενός βοηθά στον αερισμό και αφετέρου στην ψύξη και θέρμανση του εσωτερικού χώρου» επισημαίνει.
Το σπίτι θα έχει ενεργειακό τζάκι, ηλιακό θερμοσίφωνα, πράσινη στέγη και εξωτερική θερμομόνωση για εξοι κονόμηση ενέργειας. Τα κουφώματα θα είναι θερμοηχομονωτικά, με διπλά κρύσταλλα ηλιακού ελέγχου (low-e) και με πλήρωση αερίου argon, που εμποδίζουν τη θερμότητα να εισέρχεται στο κτίριο κατά 40%. Η κεντρική θέρμανση θα λειτουργεί με πέλετ (ανακυκλωμένο ξύλο), το οποίο εκλύει στην ατμόσφαιρα ελάχιστο διοξείδιο του άνθρακα. Θα τοποθετηθούν σκίαστρα στα ανοίγματα του κτιρίου, σταθερά ή ανοιγόμενα, με στόχο τον έλεγχο της εισόδου του ήλιου και τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης για ψύξη της κατοικίας τούς καλοκαιρινούς μήνες. Θα χρησιμοποιηθούν ανεμιστήρες οροφής και φυλλοβόλα δέντρα στον περιβάλλοντα χώρο, θα γίνεται συλλογή των ομβρίων υδάτων σε υπόγεια δεξαμενή, θα τοποθετηθούν λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας για τον φωτισμό και χρήση ηλεκτρικών συσκευών με ενεργειακή κλάση Α και Α+.
Η κατασκευή του σπιτιού (εμβαδού 170 τ.μ.) αναμένεται να κοστίσει περίπου 200.000 ευρώ.
Αργότερα το ζευγάρι σχεδιάζει να εγκαταστήσει και φωτοβολταϊκά συστήματα, ώστε να καλύπτονται οι ενεργειακές ανάγκες του κτιρίου. Αλλά οι οικολογικές ανησυχίες της οικογένειας δεν σταματούν σε αυτά. Εδώ και μία δεκαετία διατηρούν ένα καφεστιατόριο στο κέντρο της Ερμούπολης, το οποίο βασίζεται σε γκουρμέ χορτοφαγικές γεύσεις και στη φιλοσοφία του slow food και του ευ ζην. Πράσινα δάνεια
Δάνεια με ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής που χρηματοδοτούν δράσεις φιλικές προς το περιβάλλον προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες.Συγκεκριμένα παρέχουν την απαιτούμενη ρευστότητα σε όσους επιδιώκουν να μειώσουν το ενεργειακό αποτύπωμα της κατοικίας τους επενδύοντας σε νέες τεχνολογίες που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Τα νέα προγράμματα μπορεί να χρηματοδοτούν την τοποθέτηση πράσινης στέγης,την εφαρμογή θερμομόνωσης σε τοίχους και οροφή,την αλλαγή κουφωμάτων και υαλοπινάκων,την αντικατάσταση παλαιού λέβητα,την εγκατάσταση φυσικού αερίου,συστημάτων αιολικής ενέργειας ή φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Ο ανταγωνισμός αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά στον εγχώριο τραπεζικό κλάδο μετά την έναρξη ισχύος του υπό ψήφιση νομοσχεδίου που προβλέπει επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Ηδη έχουν δημιουργήσει «πράσινα» δάνεια η Εθνική Τράπεζα, η Αlpha Βank,η Εurobank ΕFG,η Τράπεζα Πειραιώς και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο,ενώ και οι υπόλοιπες τράπεζες μέσω προϊόντων στεγαστικής και καταναλωτικής πίστης μπορούν να καλύψουν σήμερα τις ίδιες ανάγκες.
Ιπτάμενος και… οικο-τζέντλεμαν
Το όνειρο του πιλότου της Πολεμικής Αεροπορίας κ. Γιώργου Γερούλη γίνεται σιγά σιγά πραγματικότητα. Ο κ. Γερούλης δεν επιθυμούσε μόνο μια βιοκλιματική κατοικία, ήθελε να είναι και «έξυπνη». Ετσι τον περασμένο Νοέμβριο, όταν δημιουργήθηκαν τα «πράσινα δάνεια», ήταν ο πρώτος, όπως λέει ο ίδιος, που έσπευσε στην τράπεζα (Πειραιώς). Σήμερα, ένα εξάμηνο μετά, το σπίτι που ονειρευόταν ολοκληρώνεται στην Κάρυστο. Το κέλυφος κατασκευάστηκε με τεχνολογία ΙCF και θωρακίστηκε μέσα και έξω με μόνωση 7,5 πόντων. Για την κατασκευή χρησιμοποιήθηκε μόνο μπετόν και τα εσωτερικά χωρίσματα έγιναν με διπλή γυψοσανίδα και πετροβάμβακα. Το σπίτι έχει προσανατολισμό στον Νότο και «βλέπει» στη θάλασσα. Τα ανοίγματά του βρίσκονται όλα στη Δύση και στον Νότο, ώστε να εξασφαλίζονται ψύξη το καλοκαίρι και θέρμανση τον χειμώνα. Επίσης διαθέτει ενεργειακά τζάμια, πλαστικά κουφώματα και ρολά αλουμινίου με μόνωση.
Για θέρμανση ο κ. Γερούλης επέλεξε ενδοδαπέδια, διότι έχει καλύτερη απόδοση. Το παράδοξο είναι ότι το σπίτι δεν έχει λέβητα. Το νερό που περνά στο ενδοδαπέδιο σύστημα έχει θερμανθεί με τη βοήθεια ενός φωτοβολταϊκού συστήματος νέας τεχνολογίας που παράγει περισσότερο ρεύμα από ό,τι τα κοινά φωτοβολταϊκά. Το ενδοδαπέδιο σύστημα το καλοκαίρι χρησιμοποιείται και για ψύξη, με μια αντλία θερμότητας. «Το ζεστό νερό των φωτοβολταϊκών, το οποίο δεν χρειάζεται τους ζεστούς μήνες, περνάει μέσα από την πισίνα όπου ψύχεται και στη συνέχεια επιστρέφει στο ενδοδαπέδιο σύστημα για τον δροσισμό του σπιτιού. Εχω φτιάξει και μια ανεμογεννήτρια, η οποία παράγει έξτρα ρεύμα, καθώς και ένα τεχνητό πηγάδι όπου συλλέγονται τα όμβρια ύδατα και τα νερά από την αποστράγγιση του χώματος. Αυτά τα νερά, αφού περάσουν από ειδικά φίλτρα, γεμίζουν την πισίνα» λέει ο κ. Γερούλης. Αντί για λάμπες έχουν χρησιμοποιηθεί φωτοσωλήνες και λεντ χαμηλής κατανάλωσης με ρυθμιζόμενη ένταση.
Αρχικά το συγκεκριμένο σπίτι θα λειτουργεί ως εξοχικό για την πενταμελή οικογένεια του κ. Γερούλη. «Αργότερα σκέφτομαι να ζήσω μόνιμα εκεί. Για την ώρα ό,τι χρειαστεί- άνοιγμα- κλείσιμο διακοπτών ή κάποιων παραθύρων κτλ.- μπορώ να το ρυθμίσω μέσω κινητού τηλεφώνου και μέσω δορυφορικού Ιnternet διότι δεν υπάρχει τηλέφωνο στην περιοχή» σημειώνει ο ίδιος.
Η δόση του δανείου είναι 580 ευρώ τον μήνα, αλλά ο κ. Γερούλης υπολογίζει ότι θα παίρνει περίπου 750 ευρώ από το ρεύμα που θα πουλάει στη ΔΕΗ!
