Εντείνονται οι ανησυχίες για εξάπλωση της εγχώριας δημοσιονομικής κρίσης σε όλη την ευρωζώνη προκαλώντας και νέα υποχώρηση του ευρώ, το οποίο βρέθηκε χθες στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 14 μηνών σε σχέση με το δολάριο. Η υποχώρηση της ισοτιμίας του ενιαίου νομίσματος έως και τα 1,2804 δολάρια στη διάρκεια της ημέρας- επίπεδο στο οποίο είχε να βρεθεί από τις αρχές του 2009, όταν η διεθνής πιστωτική κρίση βρισκόταν στο ζενίθ της- προκάλεσε την παρέμβαση της γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ. Στην προσπάθειά της να πείσει τους γερμανούς βουλευτές να υπερψηφίσουν το σχέδιο νόμου για τη βοήθεια προς την Ελλάδα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης, η γερμανίδα καγκελάριος μιλώντας στο κοινοβούλιο της χώρας της υποστήριξε ότι «διακυβεύεται το μέλλον της Ευρώπης και μαζί με αυτό το μέλλον της Γερμανίας». Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι δηλώσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι η Κομισιόν θα πράξει τα δέοντα ώστε να διασφαλίσει ότι «οι αγορές δεν θα γίνουν η παιδική χαρά των κερδοσκόπων». Θα ενεργήσουμε άμεσα αν χρειαστούν περαιτέρω ρυθμίσεις, πρόσθεσε και τόνισε ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένας μόνιμος μηχανισμός για την αντιμετώπιση ανάλογων κρίσεων. Ο ίδιος προέβλεψε ότι έως και το τέλος της εβδομάδας τα περισσότερα κράτη-μέλη θα είναι έτοιμα για να δανείσουν την Ελλάδα.

Οι ανησυχίες των επενδυτών για εξάπλωση της κρίσης αποτυπώνονται στις τιμές των ασφαλίστρων κινδύνου, των επονομαζόμενων Credit Defaults Swaps (CDS), οι οποίες χθες οδηγήθηκαν σε υψηλότερα επίπεδα για την πλειονότητα των χωρών. Το CDS του 5ετούς πορτογαλικού ομολόγου ενισχύθηκε στο νέο ιστορικό υψηλό των 387 μονάδων, ενώ η τιμή του αντίστοιχου ισπανικού διαμορφώθηκε στο επίπεδο ρεκόρ των 206 μονάδων. Προς την κατεύθυνση αυτή συνετέλεσε χθεσινή ανακοίνωση του οίκου αξιολόγησης Μoody΄s, που μόλις λίγες ώρες μετά τη διάψευση της φημολογίας περί υποβάθμισης του πορτογαλικού Δημοσίου προχώρησε σε προειδοποίηση προς τα κάτω αναθεώρησης της βαθμολόγησής του. Συγκεκριμένα, η εταιρεία θέτει υπό πιστοληπτική επιτήρηση την Πορτογαλία, προειδοποιώντας για υποβάθμιση της αξιολόγησής της έως και δύο βαθμίδες. Οι αναλυτές εξετάζουν τις εξελίξεις στα δημοσιονομικά της μεγέθη, ενώ «βλέπουν» αρνητικές προοπτικές για την ανάπτυξη της οικονομίας της. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι το πορτογαλικό δημόσιο χρέος χαρακτηρίζεται «διαχειρίσιμο», τουλάχιστον σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Αναφερόμενος στον κίνδυνο επέκτασης της κρίσης ο επίτροπος αρμόδιος για την Οικονομική και Νομισματική Πολιτική Ολι Ρεν δήλωσε κατηγορηματικά ότι οι οικονομίες των άλλων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, αλλά και της Ιρλανδίας, δεν εμφανίζουν τις ανισορροπίες της ελληνικής, ενώ υπήρξε επικριτικός κατά μερίδας του ευρωπαϊκού Τύπου που χωρίς αίσθηση ευθύνης, όπως είπε, δίνει βάση σε ανυπόστατες φήμες. Υπογράμμισε δε με έμφαση ότι η επιστροφή της ανάπτυξης σε όλη την Ευρώπη (πλην της Ελλάδας) πραγματοποιείται ήδη με ταχύτερους από τους αναμενόμενους ρυθμούς. Παράλληλα όμως έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τη δημοσιονομική κατάσταση σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών κρατών, τονίζοντας ότι θα απαιτηθούν σημαντικά διαρθρωτικά μέτρα.

Ο κ. Ρεν ανέφερε επίσης ότι την ερχόμενη εβδομάδα η Επιτροπή θα παρουσιάσει τις προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας, επισημαίνοντας ότι απαιτείται ενίσχυση τόσο του προληπτικού όσο και του αποτρεπτικού έναντι των ελλειμμάτων σκέλους του. Μια πρώτη συζήτηση επί του θέματος θα έχουν αύριο στις Βρυξέλλες οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ζώνης του ευρώ, με την Ανγκελα Μέρκελ να τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης του προληπτικού σκέλους και ειδικότερα υπέρ της αφαίρεσης του δικαιώματος ψήφου των δημοσιονομικώς απείθαρχων κρατών-μελών στα Συμβούλια των υπουργών της ΕΕ. Επίσης αναμένεται να ανακοινώσει τις σκέψεις της για τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού αρωγής προς τις χώρες που αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητα οικονομικά προβλήματα, προσδίδοντάς του όμως τον χαρακτήρα ενός μηχανισμού συντονισμένης κατά κάποιο τρόπο πτώχευσης, υπό τη διεύθυνση της ευρωζώνης.

Πάντως, οι ανησυχίες των επενδυτών για εξάπλωση της κρίσης έχουν μειώσει τη διάθεσή τους για ρίσκο και έστειλαν σε χαμηλότερα επίπεδα τις μετοχές και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Σημαντικές πιέσεις δέχθηκε το σύνολο των μεγάλων ευρωπαϊκών χρηματιστηριακών αγορών. Στο Παρίσι ο δείκτης CΑC υποχώρησε κατά 1,44%, στη Φραγκφούρτη ο DΑΧ κατέγραψε απώλειες 0,81%, ενώ στο Λονδίνο ο FΤSΕ 100 σημείωσε πτώση κατά 1,28%. Η Wall Street μία ώρα πριν από το κλείσιμο υποχωρούσε κατά 0,72%. Γι΄ αυτό φρόντισε και ο «γκουρού της καταστροφής» Νουριέλ Ρουμπινί , ο οποίος προέβλεψε την εξασθένηση της αμερικανικής οικονομίας το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

«Ας μην κρυβόμαστε, ο λόγος που ανησυχούμε είναι το διεθνές οικονομικό περιβάλλον. Βασική ανησυχία είναι ο κίνδυνος μετάδοσης της κρίσης χρέους από την Ελλάδα σε άλλες προβληματικές ευρωπαϊκές οικονομίες και οι επιπτώσεις που θα έχει αυτή η μετάδοση μακροπρόθεσμα στην ανάπτυξη διεθνώς. Ισως έχουμε μια πιο δύσκολη και ασταθή περίοδο μπροστά μας να διανύσουμε» δήλωσε στο Βloomberg ο Τζέισον Πράιντ, διευθυντής του κλάδου επενδυτικής στρατηγικής της Glenmede στη Φιλαδέλφεια.

Πτωτικά κινήθηκαν και οι τιμές των εμπορευμάτων. Η τιμή του αργού στην προθεσμιακή αγορά της Νέας Υόρκης σημείωνε χθες αργά το απόγευμα πτώση κοντά στο 3%, κάτω από τα 80 δολάρια το βαρέλι, ενώ στην αγορά του Λονδίνου το αργό τύπου μπρεντ υποχώρησε κατά 4%, χαμηλότερα από τα 83 δολάρια.

Εκτιμάται ότι και άλλες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα παρόμοια με τα ελληνικά, που θα βγουν στην επιφάνεια στο άμεσο μέλλον. Χθες η διαφορά απόδοσης (spread) μεταξύ πορτογαλικού και γερμανικού 10ετούς ομολόγου ξεπέρασε τις 300 μονάδες βάσης από 265 μονάδες μία ημέρα νωρίτερα, ενώ το spread του ισπανικού είχε ημερήσια άνοδο 15 μονάδων πάνω από τις 131 μονάδες.