Τα 135-150 δισ. ευρώ με τα οποία θα δανειοδοτηθεί η Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Ενωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μέσα στην επόμενη τριετία είναι το μεγαλύτερο ποσό που εκταμιεύθηκε ποτέ για να σωθεί οικονομικά μια χώρα. Το περίφημο Σχέδιο Μάρσαλ, π.χ., ήταν 12 δισ. δολάρια της εποχής για την τριετία 1948-1951 και για ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη.
Τα χρήματα, λοιπόν, είναι πολλά. Αλλά το κόστος τους είναι ακόμη μεγαλύτερο. Και, κυρίως, ουδείς ξέρει αν θα πιάσουν τόπο.
Το κόστος του χρήματος είναι αυτονόητο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική παρέμβαση που έχει επιχειρηθεί ποτέ στην Ελλάδα. Αν ευοδωθεί, η ελληνική κοινωνία θα βγει σίγουρα φτωχότερη, ασφαλώς πιο άνιση, αλλά ενδεχομένως πιο υγιής οικονομικά.
Αν ευοδωθεί όμως… Διότι προς το παρόν η επιτυχία της εγχείρησης δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένη.
Πρώτον, επειδή ουδείς γνωρίζει αν ο κυβερνητικός και διοικητικός μηχανισμός της χώρας μπορεί να διεκπεραιώσει επιτυχώς μια παρέμβαση τέτοιας κλίμακας. Ποιες εφορίες θα μαζεύουν τα λεφτά; Ποιοι οργανισμοί θα εφαρμόζουν τα μέτρα; Ποιοι υπουργοί και κυβερνητικοί παράγοντες θα τους εποπτεύουν;
Υπενθυμίζω: Σήμερα, σχεδόν επτά μήνες από τη νέα κυβέρνηση, δεν έχει ακόμη εγκατασταθεί κανένα διοικητικό συμβούλιο σε κανένα νοσοκομείο – μόλις προ εικοσιτετραώρων εγκαταστάθηκαν οι τελευταίοι διοικητές, ενώ υπάρχουν ακόμη κενές θέσεις υποδιοικητών.
Η διοίκηση των νοσοκομείων πάσχει σε βαθμό που οι λειτουργικές δαπάνες τους έχουν εκτοξευθεί πάνω και από το 2009. Τρέχουν όχι με ρυθμό μείωσης, αλλά με ρυθμό αύξησης που υπερβαίνει το 1 δισ. ευρώ για το 2010. Για να μην αναφερθώ στην ανθρώπινη τραγωδία με τα μοσχεύματα των τυφλών στον Εθνικό Οργανισμό Μοσχευμάτων. Δεύτερον, επειδή ακόμη και αν πετύχει η εγχείρηση, μπορεί να πεθάνει ο ασθενής. Με το τριετές πρόγραμμα που της επιβλήθηκε η χώρα αντιμετωπίζει μια προοπτική ύφεσης από την οποία ουδείς μπορεί να γνωρίζει αν και πότε θα συνέλθει.
Υπενθυμίζω: Η παρέμβαση του ΔΝΤ οδήγησε τη Λετονία σε μείωση του ΑΕΠ κατά-4%,-18% και πάλι-4% την τριετία 2008-2010. Μιλάμε για πραγματική κοινωνική καταστροφή.
Ακόμη περισσότερο που το πρόγραμμα το οποίο προορίζεται να εφαρμοστεί στη χώρα μας περιέχει και αρκετές ασυναρτησίες. Πώς μπορείς να μιλάς για «αποπληθωρισμό» και να κόπτεσαι για τη μείωση του κόστους, αλλά την ίδια στιγμή να αυξάνεις τους έμμεσους φόρους;
Τρίτον, επειδή ουδείς γνωρίζει σήμερα αν τα λεφτά και τα μέτρα θα αποδειχθούν αρκετά. Σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες υπάρχει διάχυτος ο φόβος ότι στην αναμέτρηση του ευρώ με τις αγορές μπορεί να χρειαστούν πολύ περισσότερα χρήματα για να κερδηθεί η παρτίδα- εξ ου και η διστακτικότητα των Γερμανών να εμπλακούν στην υπόθεση.
Ακόμη πιο διάχυτη είναι η επιφύλαξη για το αν η Ελλάδα θα μπορέσει να εφαρμόσει τα μέτρα που της ζητούν. Από τη στιγμή που το «καμποτάζ» εμπίπτει στις αρμοδιότητες του ΠΑΜΕ, από τη στιγμή που την ευθύνη του τουρισμού έχει αναλάβει η ΠΝΟ, τότε ποιος διεθνής οικονομικός παράγοντας μπορεί να εκτιμήσει ότι μια τόσο δραστική παρέμβαση στην ελληνική κοινωνία έχει στοιχειώδεις πιθανότητες επιτυχίας;
Κυρίως όταν οι περισσότεροι παράγοντες δεν έχουν καν πειστεί για το αν η κυβέρνηση προτίθεται να εφαρμόσει τα συμφωνηθέντα με όποιο πολιτικό κόστος ή αν απλώς κάνει την πάπια για να περάσει η μπόρα.
Και εδώ φτάνουμε στο ζουμί της υπόθεσης.
Στις 4 Οκτωβρίου η νέα κυβέρνηση θα μπορούσε να επιλέξει μια ευθεία αναμέτρηση με το κράτος. Μια γενναία περικοπή των δημοσίων δαπανών και έναν δραστικό περιορισμό του δημοσίου τομέα. Το κόστος θα ήταν μικρότερο και οι σύμμαχοί της περισσότεροι.
Δεν το έκανε. Σπατάλησε χρόνο και αναλώθηκε σε ποταμούς φλυαρίας.
Ετσι, επτά μήνες αργότερα, μέσα από την αδυναμία δανεισμού και την έλευση του ΔΝΤ, οδηγείται πλέον σε μια αναμέτρηση με την κοινωνία. Σίγουρα θα της κοστίσει περισσότερο και δεν ξέρω πόσους συμμάχους θα βρει στο πλευρό της.
