Τώρα που τα πνεύματα ηρέμησαν, τώρα που το ποτάμι της ιστορίας κυλά πάλι ήρεμα στην κοίτη του, μπορεί να γίνει γνωστό στο ευρύ κοινό, το οποίο ίσως το αγνοεί: ένα σημαντικό συμβάν στη μακρά αλυσίδα των επεισοδίων της πάλης των τάξεων συντελέστηκε στη χώρα μας και μάλιστα στην πρωτεύουσά της. Το μαχητικό μέρος των προοδευτικών δυνάμεων της χώρας, πάντα σε επιφυλακή, στην αρχή ανακάλυψε και στη συνέχεια αποκάλυψε ότι ο εκδοτικός οίκος Αγρα, υπό το πρόσχημα της πολυετούς ποιοτικής παρουσίας του στον εκδοτικό χώρο, στην πραγματικότητα δεν ήταν άλλο πράγμα από τη φωλεά και ίσως τον εγκέφαλο των σκοτεινών δυνάμεων που επιβουλεύονται τις κατακτήσεις των εργαζομένων. Με πρώτο βήμα την απόλυση ενός υπαλλήλου, παλαίμαχου συνδικαλιστή, θα άνοιγε ο δρόμος για τη σαρωτική επίθεση εναντίον των κατακτήσεων της εργατικής τάξης, ίσως στο σύνολό της.
Οι δυνάμεις της αντίδρασης, όπως το συνηθίζουν, προσπάθησαν να συγκαλύψουν το γεγονός. Εριξαν όλο το βάρος στην κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, πρόβαλαν με ζήλο τις διεθνείς συσκέψεις και τις διασκέψεις των αρχηγών κρατών, έδειχναν συνεχώς στην τηλεόραση, αλλά και έγραφαν στις εφημερίδες που ελέγχουν, τη μεγάλη αναταραχή που επικρατούσε στον πλανήτη- αλλά ο στόχος τους ήταν άλλος: να μείνει κρυφός ο ρόλος του εκδοτικού οίκου, γιατί εκεί κρυβόταν η πραγματική απειλή. Του λόγου το αληθές αποδείχτηκε περίτρανα από το κείμενο που υπέγραψαν σαράντα εννέα (49) διανοούμενοι (ο Θεός να τους κάνει διανοούμενους, δηλαδή) προς υπεράσπιση της εκδοτικής επιχείρησης, επιβεβαιώνοντας στην πράξη την υποταγή τους στα σχέδια του κεφαλαίου και την αποτρόπαιη εξάρτησή τους από τον πλούτο και τον τρυφηλό βίο. Την ίδια στιγμή, ντόπιοι αλλά και ξένοι τραπεζικοί οίκοι προσπαθούσαν με διάφορα τερτίπια να κρατηθούν μακριά από την Αγρα, στον ρόλο της οποίας οφειλόταν, προφανώς, μεγάλο μέρος από τα κέρδη τους, καθώς και η κρυφή τεχνική της στρατηγικής τους.
Ολοι αυτοί οι ελιγμοί τελικά αποκρούστηκαν με επιτυχία, ενώ εφαρμόστηκαν και πέρασαν χωρίς προβλήματα τον έλεγχο της πρακτικής δοκιμασίας σχεδόν όλες οι μορφές πάλης. Διαδηλώσεις, καταλήψεις, προπηλακισμοί, ύβρεις, απειλές, συκοφαντίες και άλλα πολλά οδήγησαν σε ανώτερες μορφές την επαναστατική διαδικασία και έφτασαν σχεδόν στην τελειότητα τη συνδικαλιστική αλληλεγγύη. Φανερά κλονισμένοι οι κύκλοι της υψηλής κεφαλαιοκρατίας υποχώρησαν, οι ισχυροί της πολιτικής και της κοινωνικής εξουσίας κρύφτηκαν, οι ψευδεπίγραφοι διανοούμενοι σιώπησαν. Στο σημείο αυτό, ας μου επιτραπεί να επισημάνω στους σαράντα οκτώ συνοδοιπόρους την τραγική αλήθεια: Συνάδελφοι, αποτύχαμε! Υποτιμήσαμε την ισχύ της αυθόρμητης λαϊκής εξέγερσης! Η επιθυμία μας να τρώμε με χρυσά κουτάλια ματαιώθηκε και είμαστε αναγκασμένοι να αρκεστούμε στα μίζερα και ευτελή καθημερινά που είχαμε συνηθίσει ως τώρα.
Οπως συμβαίνει συχνά με όλες τις αυθεντικά επαναστατικές στιγμές στην ιστορία, έτσι και τώρα η θεωρία έκανε τουλάχιστον ένα βήμα μπροστά. Αν ο Κάρολος Μαρξ στην εποχή του κέρδισε μερικές προτάσεις που έγιναν κτήμα εσαεί του θεωρητικού λόγου και της επαναστατικής πράξης, με αφορμή την επανάσταση του 48 και την Κομμούνα του Παρισιού, ο Τάσος Κουράκης, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, προχώρησε και αυτός με τη σειρά του στη θεωρητική επεξεργασία της εξέγερσης των Αθηνών. Σε ένα σύντομο και κοφτό κείμενο υπό μορφή δελτίου Τύπου εκτίμησε την κατάσταση με τρόπο ο οποίος, κατά τη γνώμη μου, δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητος. Ξεκινώντας με την ηγουμένη πρόταση ότι ακρότατη βία είναι κάθε απόλυση εργαζομένου, ο ευαίσθητος βουλευτής συμπεραίνει ότι «οι διαφορές δεν λύνονται με το δίκαιο της ιδιοκτησίας ούτε με το δίκαιο της εξουσίας. Οι διαφορές λύνονται από την ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ και στη συγκεκριμένη περίπτωση από τους ίδιους τους εργαζομένους». Ομολογώ ότι η έννοια της κοινότητας, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν μου είναι απολύτως σαφής, είτε γραφεί με πεζά είτε με κεφαλαία. Στη συνέχεια όμως τα πράγματα γίνονται σαφέστερα: οι διαφορές γίνονται αντίθεση, την οποία «όμως δεν τη λύνει η μονοπρόσωπη εξουσία. (…) Την αντίθεση τη λύνει η συνέλευση της κοινότητας με αίσθημα αλληλεγγύης και δικαίου». Στο σημείο αυτό αναρωτιέμαι αν ο πολιτικός στοχαστής που είναι ο Τάσος Κουράκης υποτιμά κάπως την πάλη των τάξεων τείνοντας σε θέσεις συνεργασίας και αλληλοσυμπάθειας κεφαλαίου και εργασίας. Αλλά, είπαμε, πρόκειται για τα πρώτα θεωρητικά σκιρτήματα: με τον καιρό ταπράγματα θα γίνουν σαφέστερα.
Ο κ. Κουράκης είναι πολύ σκληρός με τους διανοούμενους εκείνους που δεν τολμούν να συγκρουστούν και τους συμβουλεύει να σιωπούν. Γιατί, όπως το λέγει, αυτός που προφανώς ξέρει τόσο καλά από δημόσιες σχέσεις, «εδώ δεν είναι δημόσιες σχέσεις, είναι σχέσεις ζωής». Τέλος, ο Τάσος Κουράκης ξεσπάει και εναντίον της ιστορικής εφημερίδας της Αριστεράς: «Με απογοήτευσε (…) Περιμένω να επανορθώσει». Το μόνο που μπορώ να κάνω με τη σειρά μου είναι να ρωτήσω: Μέτρησε, η εφημερίδα, τι σημαίνει το κόστος της απογοήτευσης του βουλευτή-διανοητή;
Ο κ. Γεράσιμος Βώκος είναι καθηγητής Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
