Σχολίαζε εύστοχα «Το Βήμα» την 25η Μαρτίου:«Ημέρα εθνικής απελευθέρωσης και ανεξαρτησίας η σημερινή. Ωστόσο, 189 χρόνια μετά τα πρώτα βόλια της Επανάστασης και της εθνικής παλιγγενεσίας, η χώρα βιώνει κρίση μοναδική. Κινδυνεύουν μαζί η οικονομική σταθερότητα και η κοινωνική συνοχή. Και το χειρότερο, απειλούνται η ανεξαρτησία και η εθνική ακεραιότητα της χώρας. Υπό αυτή την έννοια μέγας είναι ο συμβολισμός της 25ης Μαρτίου. Και ίσως προσφέρει την καλύτερη ευκαιρία αυτογνωσίας και εθνικής αναζήτησης».
Ποια ανεξαρτησία; Πότε είχαμε για να τη χάσουμε τώρα; Ο μέγας καθηγητής της Δημόσιας Οικονομίας Ανδρέας Ανδρεάδης έγραφε πριν από 80 χρόνια: «Η ιστορία της δημόσιας οικονομίας του νεώτερου ελληνικού κράτους είναι εν πολλοίς η ιστορία του δημοσίου χρέους». Και η ιστορία αυτή συνεχίστηκε και τα επόμενα 80 χρόνια. Και «εορτάσαμε» την επέτειο της ανεξαρτησίας μας από τον τουρκικό ζυγό στις Βρυξέλλες δίνοντας πολιτική μάχη για κάποια βοήθεια «έξωθεν» για να δανειζόμαστε με χαμηλότερο επιτόκιο!
Η «αυτογνωσία» είναι καταγεγραμμένη στη μακραίωνη ιστορία μας και η «εθνική αναζήτηση» προϋποθέτει γνώση αυτής της ιστορίας. Από τη γνώση αυτή θα είχαμε διδαχθεί ότι η απόλυτη και συνεχής εξάρτηση από τον εξωτερικό δανεισμό οδηγεί αναπόφευκτα σε περιορισμό της εθνικής ανεξαρτησίας, με τον έλεγχο της οικονομίας από τους δανειστές και τα κράτη στα οποία έχουν εγκαταστήσει τα «ταμεία» τους.
Ενδεικτικά θα αναφερθούμε σε δύο ιστορικές περιόδους κατά τις οποίες ο δανεισμός οδήγησε σε εξαρτήσεις πολιτικές και οικονομικές. Με τα πρώτα δάνεια από άγγλους κεφαλαιούχους, το 1824, παραχωρήθηκαν δικαιώματα «επί της γης και των φθαρτών κτημάτων του Εθνους»! Το 1825 η κυβέρνηση Κουντουριώτη ζητεί και δεύτερο δάνειο από τους Αγγλους. Επειδή «η γη και τα φθαρτά κτήματα» είχαν υποθηκευθεί για το πρώτο δάνειο, προσέφεραν για «εθνική υποθήκη» τον «βασιλικό θρόνο» στον Λεοπόλδο, μέλος της αγγλικής βασιλικής οικογενείας! Η επιλογή του θα γίνει μετά πέντε χρόνια, το 1930, με την αναγνώριση από τις «Προστάτιδες Δυνάμεις» της ανεξαρτησίας της Ελλάδος. Δεν θα δεχθεί. Λυπήθηκαν πολλοί και κατηγόρησαν τον Καποδίστρια ως υπεύθυνο. Θα πανηγυρίσουν όμως τον ερχομό του ανήλικου βαυαρού βασιλιά Οθωνα μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια!
Μετά την πτώχευση του 1893, επί Χαριλάου Τρικούπη, και την ταπεινωτική ήττα στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 οι «Μεγάλες Δυνάμεις» επέβαλαν στην Ελλάδα διεθνή οικονομικό έλεγχο για την εξασφάλιση των δανείων. Αρχισε να εφαρμόζεται, με νόμο της Βουλής, από το 1898. Αρχισε να χαλαρώνει ο έλεγχος μετά το 1920 και ατόνησε μετά το 1940. Τυπικά το γραφείο του ΔΟΕ έκλεισε το 1978! Στον ΔΟΕ παραχωρήθηκε το μονοπώλιο στο αλάτι, τα σπίρτα, τα παιγνιόχαρτα, τα τσιγαρόχαρτα και η σμύριδα της Νάξου. Επίσης παραχωρήθηκαν ο φόρος κατανάλωσης καπνού, τα τέλη χαρτοσήμου και οι δασμοί του τελωνείου Πειραιά. Αποτέλεσμα; Εξορθολογισμός των δημοσιονομικών. Οι προϋπολογισμοί της δεκαετίας 1899-1909 είχαν πλεόνασμα.
Μήπως είναι ένα δίδαγμα; Θα αποφασίζαμε ποτέ από μόνοι μας να λάβουμε μέτρα για το έλλειμμα και τον δανεισμό; Μάλλον όχι. Το απέδειξε η πενταετία της Νέας Δημοκρατίας. Πιθανόν και η σημερινή κυβέρνηση να παρασυρόταν στην υλοποίηση κάποιων από τις προεκλογικές υποσχέσεις της. Και αν οι τράπεζες συνέχιζαν τα τηλεφωνήματα στους πολίτες για δάνεια και κάρτες, τα χρέη των νοικοκυριών θα εξοφλούνταν από τα δισέγγονα ή και τα τρισέγγονα…
Με τις αποφάσεις των Βρυξελλών και κυρίως με την απόφαση της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας ο κ. Παπανδρέου πέτυχε τον βασικό στόχο της μείωσης των επιτοκίων. Η δραστική όμως μείωση του δανεισμού είναι δικό μας πρόβλημα.
