Τι Μαλδίβες, τι Βενετία, τι Μεσολόγγι… Κοινή η μοίρα τους στα σενάρια επί… χάρτου που κάνουν επιστήμονες προβλέποντας τις επιπτώσεις από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω των κλιματικών αλλαγών. Οι Μαλδίβες είναι το πρώτο νησιωτικό σύμπλεγμα που θα εξαφανιστεί από τον χάρτη, σύμφωνα με τους ειδικούς, κατακλυζόμενο από τη θάλασσα. Στη γειτονιά μας η Βενετία ήδη ζει το μέλλον.
Στην Ελλάδα το Μεσολόγγι έχει μπει στο «μικροσκόπιο» των επιστημόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, οι οποίοι προειδοποιούν ότι μέσα στον αιώνα μας η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα σημάνει κατακλυσμό μεγάλων εκτάσεων γης, με επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, και στην οικονομική και κοινωνική ζωή των κατοίκων. Η άνοδος υπολογίζεται σε τουλάχιστον 0,5 μέτρο και αυτό θα σημάνει άμεσα την κάλυψη με νερό τεράστιων εκτάσεων τόσο της πόλης όσο και καλλιεργειών.
«Ηδη η λιμνοθάλασσα δέχεται πολλές ανθρωπογενείς πιέσεις που δημιουργούν κινδύνους με ή χωρίς κλιματική αλλαγή» τονίζει μιλώντας στο «Βήμα» ο υπεύθυνος της επιστημονικής ομάδας που εκπόνησε την έρευνα, καθηγητής του ΕΜΠ, κ. Γ. Τσακίρης . «Οι αναμενόμενες μεγαλύτερες θερμοκρασίες του καλοκαιριού, οι λιγότερες εισροές γλυκού νερού (λόγω μειωμένων βροχών), αλλά και η άνοδος της στάθμης της θάλασσαςθα αυξήσουν τον κίνδυνο δημιουργίας συνθηκών μειωμένης οξυγόνωσης και αυξημένης αλατότητας, με δυσμενή αποτελέσματα για τους έμβιους οργανισμούς της λιμνοθάλασσας» συμπληρώνει.
Δεν έχουν περάσει ούτε τρεις μήνες που το Μεσολόγγι πλημμύρισε και πάλι, όταν νότιοι άνεμοι συνδυάστηκαν με υψηλές θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα να προκληθεί φουσκοθαλασσιά. Είναι μία από τις εικόνες της καθημερινότητας του τόπου αυτού, που δείχνει ότι η περιοχή αποτελεί ένα ευάλωτο οικοσύστημα. Με βάση το ερευνητικό πρόγραμμα, στο μέλλον η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου- Αιτωλικού δεν απειλείται μόνο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Περισσότεροι καύσωνες
Εχει υπολογισθεί ότι θα μειωθεί η εισροή γλυκού νερού στη λιμνοθάλασσα κατά μέσον όρο από τα 60 εκατομμύρια κυβικά μέτρα στα 42 εκατ. κυβικά μέτρα, ενώ το κλίμα θα γίνει ξηρότερο. Επιπλέον, η αύξηση της θερμοκρασίας και της αστάθειας του κλίματος (περισσότεροι καύσωνες) συνεπάγεται μείωση του διαλυμένου οξυγόνου, με σημαντική επίπτωση στην επιβίωση και αναπαραγωγή, στην ανάπτυξη και στη μετανάστευση των θαλάσσιων και λιμναίων οργανισμών. Αν και η οξυγόνωση του νερού της λιμνοθάλασσας θεωρείται ικανοποιητική- με εξαίρεση ορισμένα τμήματα τους καλοκαιρινούς μήνες-, δεν πρέπει να λησμονείται το γεγονός ότι οι μικρές τιμές διαλυμένου οξυγόνου ήταν η αιτία μαζικών θανάτων ψαριών τον Ιούλιο του 1999 σε συνθήκες άπνοιας και υψηλών θερμοκρασιών.
Ιδιαίτερη σημασία για την οικολογική κατάσταση της λιμνοθάλασσας έχουν οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες στην ευρύτερη περιοχή. Οπως επισημαίνει ο κ. Τσακίρης, οι κυριότερες μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις είναι «η ρύθμιση της παροχής του Αχελώου με τα φράγματα της ΔΕΗ Καστράκι και Στράτος, όπως επίσης η εκτροπή του Ευήνου προς τον Μόρνο και την Αθήνα».
Στις ανθρωπογενείς πιέσεις που επιβαρύνουν το οικοσύστημα της λιμνοθάλασσας περιλαμβάνονται οι απορροές από τον βιολογικό καθαρισμό του Μεσολογγίου και ενός χειμάρρου στο βόρειο τμήμα της, η εντατική χρήση φωσφορικών και νιτρικών λιπασμάτων και οι εδαφοβελτιώσεις με αμμωνία στις αγροτικές καλλιέργειες, αλλά και αυτές με εντατική χρήση των οποίων τα στραγγίσματα καταλήγουν μέσω αντλιοστασίων στη λιμνοθάλασσα. Μικρές κτηνοτροφικές μονάδες επιβαρύνουν εξίσου το περιβάλλον της περιοχής, ενώ ορισμένα τεχνητά έργα- αμμολωρίδες που ρυθμίζουν την κυκλοφορία των ρευμάτων στη λιμνοθάλασσα- προκαλούν διακυμάνσεις στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού μεταβάλλοντας θερμοκρασία, αλατότητα, οξυγόνο, θολότητα, Ρha κτλ.
Για τον κ. Τσακίρη η λύση είναι συγκεκριμένη: «Πρέπει να συστηματοποιηθούν οι μετρήσεις των βασικών παραμέτρων και δεικτών της κατάστασης της λιμνοθάλασσας. Επίσης, να εκπονηθούν προγράμματα προστασίας από τις ανθρωπογενείς πιέσεις και προγράμματα προσαρμογής-μετριασμού των επιπτώσεων από τους κινδύνους που απειλούν τη λιμνοθάλασσα με την ευθύνη του τοπικού φορέα διαχείρισης».
ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΑΝΗΣΥΧΟΥΝ
«Βρήκαμε ακόμη και χέλια στους δρόμους»
Ζει μόνιμα στο Αιτωλικό, ένα νησάκι στο μέσον της λιμνοθάλασσας που ενώνεται με δύο πέτρινα γεφύρια. Ο 49χρονος οικονομολόγος κ. Δ. Μπρούνος (φωτογραφία), ο οποίος διατηρεί λογιστικό γραφείο στην περιοχή, λέει ότι τα περί ανόδου της στάθμης των νερών της λιμνοθάλασσας μελλοντικά είναι μόνιμο θέμα συζήτησης στο χωριό, γιατί έτσι κι αλλιώς σήμερα οι πλημμύρες έχουν πυκνώσει.
«Ηταν αραιά τα πλημμυρικά φαινόμενα-μία φορά τη δεκαετία.Τα τελευταία τρία χρόνια όμως παρατηρούνται κάθε χρόνο και το 2009 δύο φορές ανέβηκε η στάθμη της θάλασσας πάνω από ένα μέτρο, με αποτέλεσμα να καλυφθούν τα στηθαία της παραλίας και το νερό να βγει στον δρόμο. Βρήκαμε ακόμη και χέλια στους δρόμους της παραλίας, ενώ οι καμάρες των γεφυριών είχαν καλυφθεί πλήρως και δεν φαίνονταν καθόλου». Ο δήμος ξεκινά τεχνικό έργο με αντλιοστάσια, μοτέρ και σωληνώσεις για να διώχνει τα νερά όταν πλημμυρίσουν πάλι οι δρόμοι, ενώ ο κ. Μπρούνος υπογραμμίζει: «Οταν έχουμε “μπασά”, όπως λέμε εμείς στην περιοχήτην πλημμυρίδα, εκλύεται υδρόθειο, η περιοχή μυρίζει σαν κλούβιο αβγό και ψοφάνε τα ψάρια».
Το παράπονο των ψαράδων είναι ότι δεν έχουν περιληφθεί ποτέ στις αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ, λέει, και συμπληρώνει: «Οταν αυτά συμβαίνουν σήμερα, σκέψου τι θα γίνει αν επιβεβαιωθούν οι δυσοίωνες προβλέψεις για τις κλιματικές αλλαγές. Λένε το Αιτωλικό “μικρή Βενετία”, αλλά τότε θα γίνουμε πραγματική Βενετία και στο Αιτωλικό τις ξύλινες βάρκες θα τις δένουμε έξω από τα σπίτια μας».
