Η οικονομία στην κόψη του ξυραφιούΤα τρία σενάρια για την απόδοση των μέτρων

ΕΝΤΟΝΟΣ προβληματισμός επικράτησε στο Μέγαρο Μαξίμου μετά τη διαπίστωση ότι παρά τη λήψη ενός πρωτοφανούς πακέτου περιοριστικών μέτρων τυλιγμένου με τα εγκώμια του διεθνούς Τύπου, των Βρυξελλών, ακόμη και του Διεθνούς Νομισματικού
Ταμείου (ΔΝΤ), η χώρα δανείστηκε την επόμενη ημέρα,δηλαδή την Πέμπτη,μόνο με οριακά χαμηλότερο επιτόκιο (6,3%) από εκείνο με το οποίο δανείστηκε στα τέλη Ιανουαρίου. Προς το παρόν πάντως η συνάρτηση της εξέλιξης του δανεισμού με το πολιτικό και οικονομικό μέλλον της χώρας παραμένει απροσδιόριστη αφού ισχύουν
τρία σενάρια:η θέση εκείνων που εκτιμούν ότι θα αποκλιμακωθούν τα spreads συνυπάρχει με εκείνη όσων πιστεύουν ότι ολόκληρη η Ευρώπη εισέρχεται σε ένα «πιστωτικό ναρκοπέδιο», αλλά και με εκείνη ορισμένων που υποστηρίζουν ότι η πορεία προς τη χρεοκοπία και τη «βαλκανοποίηση» της χώρας είναι σχεδόν αναπότρεπτη.

ΣΕΝΑΡΙΟ 1
«Ηappy end»
Ο επικεφαλής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) κ. Π. Χριστοδούλου πιστεύει ότι με τα νέα μέτρα η χώρα ανέκτησε την αξιοπιστία της και ότι το επιτόκιο δανεισμού (6,3%) για τα δεκαετή ομόλογα ύψους 5 δισ. ευρώ μπορεί να είναι υψηλό, αλλά σηματοδοτεί μια ορατή βελτίωση αν αναλογιστεί κανείς το σημείο στο οποίο βρισκόταν η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας μόλις πριν από λίγα εικοσιτετράωρα. Στο οικονομικό επιτελείο επικρατεί συγκρατημένη αισιοδοξία καθώς οι κκ. Γ. Παπακωνσταντίνου και Φ. Σαχινίδης πιστεύουν ότι «η ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε 100% τη δική της ευθύνη». Προσθέτουν ότι αν δεν αναλάβει και η Ενωση τη δική της, τότε ακόμη και το ενδεχόμενο της προσφυγής στο ΔΝΤ δεν θα πρέπει να αποκλειστεί αφού «προέχει το εθνικό συμφέρον». Πάντως τόσο το οικονομικό επιτελείο όσο και κορυφαίοι τραπεζίτες όπως ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας κ. Απ. Ταμβακάκης και ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Εurobank κ. Ν. Καραμούζης συμφωνούν ότι το επόμενο τρίμηνο είναι κρίσιμο και ότι κύριος στόχος πρέπει να είναι η αποκλιμάκωση των spreads, αφού π.χ. η διατήρηση επί μακρόν της διαφοράς επιτοκίου των γερμανικών από τα ελληνικά ομόλογα (spread) στο 2% ισοδυναμεί με πρόσθετη επιβάρυνση των κεφαλαίων για την πληρωμή τόκων της τάξεως των 20 δισ. ευρώ σε έκταση πενταετίας, κάτι που εκτιμάται από πολλούς ότι δύσκολα μπορεί να αντέξει η οικονομία.

ΣΕΝΑΡΙΟ 2
«Πιστωτικό σασπένς»
Η ύφεση μπορεί να αποδειχθεί μεγαλύτερη από το προβλεπόμενο μείον 2%. Σε αυτή την περίπτωση θα απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα από τους κοινοτικούς ελεγκτές έτσι ώστε να διασφαλιστεί ο στόχος μείωσης του ελλείμματος κατά 4%. Ερωτηθείς σχετικά, ο κ. Αλ. Παπαδόπουλος παρέπεμψε στις πάγιες απόψεις του. Ο πρώην υπουργός θεωρεί ότι κάθε ημέρα γίνεται φανερό ότι αφού δεν μπορούμε να προχωρήσουμε σε νομισματική υποτίμηση τότε για να σώσουμε την ανταγωνιστικότητα και τις θέσεις εργασίας δεν έχουμε άλλη επιλογή παρά να ασκούμε, όταν χρειάζεται, την επιλογή της «δημοσιονομικής υποτίμησης». Κρίνει λοιπόν ότι τα πρόσφατα μέτρα δεν θα είναι απαραιτήτως και τα τελευταία. Πάντως η ομαλοποίηση του δανεισμού δεν εξαρτάται μόνο από την κυβέρνηση. Η αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση νέου δανεισμού αναμένεται να πιέσει προς τα πάνω τα επιτόκια για όλες τις χώρες. Σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα πρέπει να είναι ευχαριστημένη αν θα εξακολουθήσει να δανείζεται με spreads που μπορεί να φθάσουν ή να ξεπεράσουν το 500, όπως ακριβώς δανείζεται σήμερα η Ουκρανία και το Ντουμπάι.

ΣΕΝΑΡΙΟ 3
Το θρίλερ
Εκείνο που «σιγοκαίει» στον πυρήνα του δημοσίου χρέους είναι η υποψία ότι η Ελλάδα είναι μια από τις πρώτες χώρες που ενδεχομένως εισέρχονται στο πεδίο μιας σύγχρονης «κρίσης αναχρηματοδότησης» . Δηλαδή ότι τα δάνεια της προηγούμενης επταετίας «πυροδοτούν» αλματώδη αύξηση των κεφαλαίων που απαιτούνται για την αποπληρωμή τους καθώς λήγουν μέσα στα επόμενα έτη. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις (που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στην αμερικανική εφημερίδα «Wall Street Journal»), το ύψος των δανείων που πρέπει να αποπληρωθούν το 2011 είναι αισθητά μεγαλύτερο εκείνων που πρέπει να αποπληρωθούν το 2010 – και το ίδιο ισχύει για το 2012 σε σχέση με το 2011. Πιθανολογούν λοιπόν οι ξένοι δανειστές ότι η Ελλάδα ίσως δεν κατορθώσει να δανειστεί στο μέλλον τα κεφάλαια που θα της επιτρέψουν να καλύψει τις ραγδαία αυξανόμενες υποχρεώσεις της. Ως εκ τούτου συμπεραίνουν ότι ίσως η αναδιαπραγμάτευση και η αναδιάταξη του ελληνικού δημόσιου χρέους καταστεί αναπόφευκτη. Η αναδιάταξη του δημόσιου χρέους ισοδυναμεί με χρεοκοπία, ενεργοποιεί τα ασφάλιστρα κινδύνου, σταματά τη ροή του δανεισμού του Δημοσίου αλλά και των τραπεζών από τις αγορές και καταδικάζει μια χώρα να λειτουργεί μόνο με τα ισχνά δικά της έσοδα και υπό την οικονομική επιτήρηση και πολιτική χειραγώγηση του ΔΝΤ.