ΛΟΝΔΙΝΟ Tα μυστικά ηχογραφημένα απομνημονεύματα του ηγέτη του Κινεζικού ΚΚ Ζάο Ζιγιάνγκ , ο οποίος αποπέμφθηκε και περιέπεσε σε δυσμένεια επειδή συντάχθηκε με τους φοιτητές κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 1989 και της αιματηρής καταστολής της στην πλατεία Τιανανμέν του Πεκίνου, αφέθησαν να διαρρεύσουν στη Δύση μετά τον θάνατό του. Και τώρα κυκλοφορούν σε βιβλίο σε δύο εκδόσεις, μία στο πρωτότυπο και μία σε αγγλική μετάφραση.
Ο Ζάο ηχογραφούσε μονολόγους του σε κασέτες τα τελευταία 15 χρόνια της ζωής του (πέθανε το 2004) στη διάρκεια των οποίων παρέμενε σε κατ΄ οίκον περιορισμό. Ακούγεται να αποδοκιμάζει τις δολοφονίες των διαδηλωτών, τις οποίες χαρακτηρίζει «τραγωδία». Επίσης εκφράζεται ανοικτά υπέρ του εκδημοκρατισμού και καταγγέλλει την άρνηση του ΚΚ να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις όπως ζητούσαν οι φοιτητές.
Η απομαγνητοφώνηση του εν λόγω υλικού, συνολικής διάρκειας περίπου 30 ωρών, κυκλοφορεί σε βιβλίο 300 σελίδων υπό τον τίτλο: «Αιχμάλωτος του κράτους:το μυστικό ημερολόγιο του Ζάο Ζιγιάνγκ». Η ταυτόχρονη παγκόσμια κυκλοφορία του θα γίνει στις 19 Μαΐου, λίγες ημέρες πριν από τη συμπλήρωση της εικοστής επετείου από την εξέγερση του 1989.
«Τη νύκτα της 3ης Ιουνίου 1989, ενώ καθόμουν στην αυλή με την οικογένειά μου,άκουσα σφοδρούς πυροβολισμούς.Μια τραγωδία που συγκλόνισε τον πλανήτη δεν αποφεύχθηκε . Είχα πει τότε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που βγήκαν στους δρόμους ζητούσαν μόνο να διορθώσουμε τα ελαττώματά μας, δεν προσπαθούσαν να ανατρέψουν το πολιτικό μας σύστημα» αναφέρει, περιγράφοντας πώς πληροφορήθηκε ο ίδιος το ξέσπασμα της καθεστωτικής βίας. Και τονίζει: «Είπα στον εαυτό μου πως ανεξαρτήτως συνθηκώνθα αρνιόμουν να γίνω ο γενικός γραμματέας (του ΚΚ) που έδωσε στον στρατό την άδεια να καταστείλει την εξέγερση των φοιτητών». Ο ίδιος δηλώνει υποστηρικτής της δυτικού τύπου Δημοκρατίας και διαβλέπει τις στρεβλώσεις της ανεξέλεγκτης οικονομικής ανάπτυξης. «Αν δεν κινηθούμε προς αυτήν την κατεύθυνση, θα είναι αδύνατον να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία τις ανώμαλες συνθήκες στην οικονομία της αγοράς στην Κίνα» ηχεί ο λόγος του.
O Ζάο έκρυβε τις ηχογραφήσεις των απομνημονευμάτων του, που έγιναν γύρω στο 2000, ακόμη και από την οικογένειά του. Χρησιμοποιούσε κασέτες εκπαιδευτικές ή με παιδικά τραγούδια, πάνω στις οποίες ηχογραφούσε χωρίς να αλλάζει τα εξώφυλλά τους, ώστε να μην προδοθεί στους φρουρούς του.
«Ο κόσμος νόμιζε πως ο Ζάο πιθανότατα βρισκόταν σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση και ένιωθε πικραμένος.Στην πραγματικότητα είχε τόσο ισχυρή περιφρούρηση ώστε δεν θα μπορούσε, με κανέναν τρόπο, να δημοσιοποιήσει τη δική του τελική άποψη για τα γεγονότα στην πλατεία Τιανανμέν.Το έκανε όμως με αυτές τις κρυφές ηχογραφήσεις. Και δεν το ήξερε κανείς» αναφέρει στη βρετανική εφημερίδα «Τhe Guardian» ο Αντι Ιγκνάσιους, ένας από τους εκδότες του βιβλίου στην αγγλική γλώσσα.
Αν και το βιβλίο θεωρείται βέβαιον ότι θα απαγορευθεί στην ηπειρωτική Κίνα, ο κ. Ιγκνάσιους εκτιμά πως αποσπάσματά του θα αφεθούν να διαρρεύσουν και εκεί μέσω Διαδικτύου ή παράνομων εκδόσεων. «Θα θυμίσουν στον κόσμο πως τα γεγονότα στην πλατεία Τιανανμέν θα μπορούσαν να μην έχουν τελειώσει όπως τελείωσαν. Ηταν και μια μάχη εξουσίας σε ανώτατο επίπεδο,η οποία δεν είχε σε τίποτε να κάνει με την καταστολή μιας βίαιης εξέγερσης» εξηγεί.
O Μπάο Που, εκδότης του βιβλίου στην κινεζική γλώσσα, ο οποίος ζει στο Χονγκ Κονγκ και είναι γιος πρώην στενότατου συνεργάτη του Ζάο, δηλώνει ότι ο έγκλειστος πρώην πρωθυπουργός ετοίμαζε τις ηχογραφήσεις αυτές πολύ πιο νωρίς από το 2000, ίσως και από το 1993. «Ελπίζω το βιβλίο να έχει μεγάλη απήχηση στην πολιτική ζωή της Κίνας, οι πολιτικοί θα το διαβάσουν και θα αντιδράσουν» πιστεύει.
Ο πατέρας του κ. Μπάο, Μπάο Τονγκ, κινέζος αξιωματούχος ο οποίος φυλακίστηκε σε σχέση με τα γεγονότα του 1989, δήλωσε ότι είναι απολύτως βέβαιος ότι η φωνή που ακούγεται στις κασέτες είναι του Ζάο.
Πρώην πρωθυπουργός και προστατευόμενος του τότε πανίσχυρου κινέζου ηγέτη Ντενγκ Χσιάο Πινγκ, ο Ζάο βοήθησε στην επίτευξη της οικονομικής «εκτόξευσης» της Κίνας τη δεκαετία του ΄80. Η μοιραία στιγμή της ζωής του όμως ήταν η απόφασή του να σταθεί στο πλευρό των φοιτητών οι οποίοι το καλοκαίρι του 1989 διαδήλωσαν στη μεγαλύτερη πλατεία του Πεκίνου και του κόσμου, ζητώντας ελευθερία και δημοκρατία. Κανείς δεν ξέρει ακόμη πόσοι σκοτώθηκαν από την αιματηρή επέμβαση των αρμάτων μάχης. Οι ανεξάρτητες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 2.000 έως 3.000 νεκρούς, το καθεστώς, μόνο για 23 νεκρούς.
