Oι Τσέχοι έχουν μετατρέψει τη ζάχαρη σε σύμβολο της εκ περιτροπής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την οποία αναλαμβάνουν από 1ης Ιανουαρίου. Η ζάχαρη χρησιμοποιείται μεταφορικά για να απορριφθούν οι επικρίσεις των τοπικών ευρωσκεπτικιστών, οι οποίοι λένε ότι η χώρα τους θα διαλυθεί μέσα στην ΕΕ σαν να ήταν ένας απλός κύβος ζάχαρης. Εάν όμως αυτό συμβεί, ανταπαντούν οι φιλοευρωπαίοι, τότε ο κύβος αυτός τουλάχιστον θα γλυκάνει την- πιο πικρή- γεύση που έχει η ευρωπαϊκή κοινότητα. Ακόμα κι αν εξαιρεθεί η διαφημιστική καμπάνια για την τσεχική προεδρία, είναι σίγουρο ότι η κυβέρνηση της Πράγας θα χρειαστεί πολλή ζάχαρη για να γλυκάνει την εικόνα του ανθρώπου ο οποίος αντιπροσωπεύει- έστω και απλώς συμβολικά- το τσεχικό έθνος, δηλαδή του προέδρου της Δημοκρατίας Βάτσλαβ Κλάους.
Ο Κλάους, οικονομολόγος 67 ετών, ο άνθρωπος ο οποίος βρίσκεται πίσω από το τσεχικό οικονομικό θαύμα, πολιτικά έχει μια πορεία πολύ πιο αμφίβολη, ακόμα και με σκάνδαλα. Φανατικός αντικομμουνιστής, ξεκίνησε την καριέρα του με τη «βελούδινη επανάσταση», η οποία ανέτρεψε το φθινόπωρο του 1989 το κομμουνιστικό καθεστώς στην Τσεχοσλοβακία. Για πολλά χρόνια αγωνίστηκε πολιτικά δίπλα στον Βάτσλαβ Χάβελ, κύριο αγωνιστή ενάντια στο παλαιό καθεστώς και προκάτοχό του στην προεδρία της Τσεχίας. Οι ομοιότητες ανάμεσα στους δύο άνδρες όμως σταματούν εδώ. Ενώ ο Χάβελ ήταν ευαίσθητος και μετρημένος, με διεθνή φήμη, υπερασπιστής των κινέζων αντιφρονούντων, ο Κλάους είναι το ακριβώς αντίστροφο. Υποστηρίζει την ελεύθερη αγορά χωρίς περιορισμούς, σιχαίνεται αυτό το οποίο θεωρεί «υπερβολικούς ελέγχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης» και φτάνει ακόμα και να αμφισβητεί την κλιματική αλλαγή. Θαυμαστής της Μάργκαρετ Θάτσερ και της αμερικανικής υπερδύναμης, υποστηρίζει τα πλεονεκτήματα της πυρηνικής ενέργειας και θέλει να τελειώνουμε με τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας «οι οποίες επιδοτούνται υπερβολικά» . Στις προσωπικές του σχέσεις όχι μόνο δεν είναι εγκάρδιος, αλλά χαρακτηρίζεται μάλλον ψυχρός, ενώ έχει τη φήμη ενός από τους πιο «χονδροειδείς» στους τρόπους τους πολιτικούς της Ευρώπης.
Με τέτοια προσωπικά χαρακτηριστικά όλα δείχνουν ότι ο Κλάους θα δώσει λαβή για μεγάλες συζητήσεις από 1ης Ιανουαρίου του 2009, έστω κι αν οι ηγέτες της ΕΕ μπορούν να μείνουν ήσυχοι μιας και ο ρόλος του θα είναι μάλλον πρωτοκόλλου και τιμητικός. Για την ώρα έχει ήδη αποφασίσει ότι η κοινοτική σημαία δεν θα κυματίζει στο Παλάτι της Πράγας σε αυτό το εξάμηνο της τσεχικής προεδρίας. Ο λόγος; Θυμίζει τη σοβιετική σημαίαείπε- προκαλώντας την οργή του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, ο οποίος έσπευσε να διορθώσει: «Οποιος κάνει σύγκριση ανάμεσα στη Σοβιετική Ενωση και στην Ευρωπαϊκή Ενωση δεν ξέρει τι θα πει δημοκρατία». Μήπως ο Βάτσλαβ Κλάους είναι η ακραία περίπτωση ενός προκλητικού ταμπεραμέντου, χωρίς άλλη συνέχεια; Αν κρίνουμε από μερικές από τις παρεμβάσεις του, καθόλου. Αυτό που τον χαρακτηρίζει, όπως το επεσήμαιναν τα αρχεία της τσεχοσλοβακικής αντικατασκοπίας, είναι η υπεροψία του: «Θεωρεί ηλίθιο και ανίκανο οποιονδήποτε δεν συμφωνεί με τις δικές του απόψεις » έλεγε η έκθεση. Πριν από έναν μήνα, οι πρεσβευτές της ΕΕ στην Τσεχία είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν εκφάνσεις της προσωπικότητας του Κλάους. Ηταν στη διάρκεια ενός επίσημου γεύματος στο προεδρικό μέγαρο της Πράγας. Στο γεύμα, γύρω από τις πορσελάνες και τα κρύσταλλα Βοημίας, η κουβέντα ήρθε στην ευρωπαϊκή προεδρία και στην προετοιμασία της Τσεχίας να την αναλάβει. Τότε κάποιος ρώτησε τον οικοδεσπότη τη γνώμη του. «Η προεδρία», είπε ο Κλάους, «είναι άνευ σημασίας,γιατί οι βασικές αποφάσεις λαμβάνονται από τις μεγάλες χώρες που έχουν ιδρύσει την ΕΕ». Ο τσέχος πρόεδρος πρόσθεσε ότι όλοι γνωρίζουν ότι η σλοβενική προεδρία (η Σλοβενία είναι η πρώτη πρώην κομμουνιστική χώρα που ανέλαβε την ευρωπαϊκή προεδρία) «ήταν απλώς θέατρο, καθώς την ημερήσια διάταξη την καθόριζαν από πριν η Γαλλία ή η Γερμανία».
Αυτός είναι ο Κλάους, ο άνθρωπος ο οποίος συζητείται περισσότερο τόσο μέσα όσο και έξω από τη χώρα του και ο οποίος κατάφερε, παρ΄ όλα αυτά, να αναρριχηθεί στην προεδρία της Δημοκρατίας το 2003 και το 2008. Γεννημένος στην Πράγα στις 19 Ιουνίου του 1941, ο Κλάους σπούδασε στην Ιταλία και στις ΗΠΑ, πήρε διδακτορικό στην οικονομία και δούλεψε σε τσεχοσλοβάκικη κρατική τράπεζα κατά τη δεκαετία του 1960. Από τον δυτικό κόσμο θαυμάζει κυρίως τις δυνατότητες που προσφέρονται σε κάποιον (όπως ο ίδιος) ο οποίος επιθυμεί να πετύχει στη ζωή του. Αλλά στην Τσεχοσλοβακία τον περίμεναν μεγάλες αλλαγές. Επειτα από μια σύντομη ακαδημαϊκή περίοδο, ο Κλάους αναμείχθηκε στους πολιτικούς αγώνες. Συνεργάστηκε με το Φόρουμ των Πολιτών, το 1990, και ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο της Οικονομίας στην πρώτη μετακομμουνιστική κυβέρνηση. Το 1992 ίδρυσε το συντηρητικό Δημοκρατικό Κόμμα των Πολιτών που κέρδισε τις εκλογές. Ο Κλάους γίνεται πρωθυπουργός της Τσεχοσλοβακίας και αργότερα πρωθυπουργός της Τσεχίας, ώσπου ένα σκάνδαλο παράνομης χρηματοδότησης του κόμματός του τον απομακρύνει από την εξουσία το 1997, καθώς και από την ηγεσία του κόμματος το 2002.
Ωστόσο αυτό δεν ήταν το πολιτικό του τέλος. Το τσεχικό Κοινοβούλιο τον εξέλεξε πρόεδρο μόλις έναν χρόνο μετά και, παρά την πολεμική γύρω από το πρόσωπό του, κατάφερε να εκλεγεί και φέτος. Είναι παντρεμένος με την οικονομολόγο Λίβια Κλαούσοβα, κατά δύο χρόνια νεότερή του, έχει δύο γιους, τον Βάτσλαβ και τον Γιαν, και πέντε εγγόνια. Η δραστηριότητά του ως προέδρου δεν τον εμποδίζει να καλλιεργεί και άλλες πλευρές της προσωπικότητάς του, όπως για παράδειγμα την πολεμική του ενάντια στην οικολογία. Εχει γράψει ένα βιβλίο με τίτλο «Μπλε και όχι πράσινος πλανήτης» , στο οποίο απορρίπτει την ύπαρξη κλιματικής αλλαγής η οποία προέρχεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα και το οποίο έχει ήδη μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Στην Ισπανία ο οίκος που το δημοσίευσε (FΑΕS) προσκάλεσε στην παρουσίασή του στη Μαδρίτη τον πρώην πρωθυπουργό Χοσέ Μαρία Αθνάρ. Το βιβλίο απορρίπτει την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη και κατηγορεί τους οικολόγους ότι εμποδίζουν «με τα δόγματά τους» την ανάπτυξη των χωρών.
Αντίθετος με τη Συνθήκη της Λισαβόνας
Η Συνθήκη της Λισαβόνας, με την οποία διαφωνεί πλήρως, αποτελεί άλλο ένα μέτωπο πάλης για αυτόν. Πρόκειται για αντιπαράθεση για την οποία έχει επικριθεί από τις Βρυξέλλες και είχε ως αποτέλεσμα κάποια στιγμή τη βίαιη σύγκρουσή του με αντιπροσωπεία ευρωβουλευτών, με επικεφαλής τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Χανς Γκερτ Πέτεριν, οι οποίοι επισκέφτηκαν την Πράγα στις αρχές του μήνα. Ο Κλάους θύμωσε από το ύφος των ερωτήσεων που του απηύθυναν ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ και ένας άλλος ευρωβουλευτής των Πρασίνων τόσο για τη Συνθήκη όσο και για τη σχέση του με τον Ντέκλαν Γκάνλεϊ, επικεφαλής της ιρλανδέζικης Libertas, δηλαδή της ομάδας πίεσης που οργάνωσε στη χώρα αυτή την καμπάνια για το «Οχι» απέναντι στην Ευρωπαϊκή Συνθήκη.
