Μπορεί η χώρα μας να κατέχει τα θλιβερά πρωτεία στην Ευρώπη όσον αφορά τα ποσοστά καισαρικών έναντι των φυσιολογικών τοκετών, αξίζει όμως να σημειωθεί ότι οι καισαρικές σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό έχουν γίνει «τρέντι» σε παγκόσμιο επίπεδο- εκτιμάται ότι δεν ξεπερνούσαν το 5% τη δεκαετία του 1970, ενώ σήμερα το ποσοστό τους είναι ανώτερο του 30%. Και μέσα σε όλα αυτά, οι συστάσεις του ΠΟΥ είναι ρητές και αναφέρουν ότι το ποσοστό των καισαρικών δεν πρέπει να ξεπερνά το 15% επί του συνόλου των τοκετών. Το βάρος όμως του ζητήματος της εκλεκτικής καισαρικής τομής δεν εξαντλείται στην απλή καταγραφή ποσοστών. Αφορά την ίδια την υγεία του παιδιού που θα έλθει στον κόσμο αλλά και εκείνη της μητέρας του, όπως αποδεικνύουν όλο και περισσότερα επιστημονικά στοιχεία. Η τελευταία ηχηρή προειδοποίηση έρχεται από ολλανδούς ερευνητές οι οποίοι ανέφεραν πριν από μερικές ημέρες ότι τα παιδιά που γεννιούνται με καισαρική έχουν σημαντικά αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν άσθμα στη ζωή τους. Της τελευταίας αυτής προειδοποίησης έχουν προηγηθεί πολλές άλλες: η «μοδάτη» καισαρική… εγκυμονεί μεταξύ άλλων διαβήτη, αλλεργίες, κίνδυνο θανάτου για τη μητέρα και το βρέφος, ακόμη και κινδύνους για τα επόμενα παιδιά της γυναίκας που θα έλθουν στον κόσμο, όπως σημειώνουν οι επιστήμονες. «Το Βήμα» παρουσιάζει σήμερα ένα απάνθισμα των πρόσφατων ερευνητικών στοιχείων που φανερώνουν, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι η καισαρική δεν αποτελεί μια απλή υπόθεση ούτε ως προς τις βραχυπρόθεσμες ούτε ως προς τις μακροπρόθεσμες συνέπειές της. Διαβάζοντας τα στοιχεία αυτά, ίσως οι γυναίκες θα έπρεπε να σκεφτούν προτού επιλέξουν καισαρική χωρίς να συντρέχει λόγος σοβαρός ότι η πρώτη επιλογή τους οφείλει να είναι η υγεία των παιδιών τους (αν η δική τους δεν τις απασχολεί…).
Χρόνος και χρήμα
Για ποιο λόγο άραγε οι γυναίκες υποβάλλονται σε μια χειρουργική επέμβαση αντί να ζήσουν το «θαύμα» για το οποίο τις έχει προορίσει η φύση; Πριν από μερικά χρόνια κάποιος θα υποστήριζε ότι αυτό που παίζει ρόλο είναι το χρήμα, καθώς η αμοιβή των γιατρών ήταν μεγαλύτερη για τη διενέργεια καισαρικής σε σύγκριση με εκείνη για τον φυσιολογικό τοκετό. Ωστόσο σήμερα αυτό παύει να θεωρείται το κύριο αίτιο της «επιδημίας» των καισαρικών, αφού τα κόστη των δύο ειδών τοκετού τείνουν να εξισωθούν. Στην πρώτη γραμμή περνάει όμως μια άλλη αιτία που ακούει στο όνομα «χρόνος» και η οποία βρίσκει εδώ την κυριολεκτική σημασία τού «ο χρόνος είναι χρήμα». Οι μαιευτήρες μπορούν να προγραμματίσουν πολύ περισσότερους τοκετούς μέσα στην ημέρα όταν έχουν κλείσει ημερομηνία για καισαρική με τις πελάτισσές τους. Φαντάζεστε πόσο διαφορετικό θα ήταν να περιμένουν έναν φυσιολογικό τοκετό… Παράλληλα, όλο και περισσότεροι γιατροί επιλέγουν καισαρικές στο πλαίσιο της αποκαλούμενης αμυντικής ιατρικής. Με λίγα λόγια, προσπαθούν να είναι προφυλαγμένοι από τυχόν δυσκολίες και επιπλοκές που μπορεί να συμβούν στον φυσιολογικό τοκετό και οι οποίες είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε δικαστικές διαμάχες. Στην… ευκολία της καισαρικής τομής καταφεύγουν όμως και οι ίδιες οι Ελληνίδες, οι οποίες υποκλίνονται επίσης στο «ο χρόνος είναι χρήμα» λόγω του φορτωμένου προγράμματός τους. Και όταν δεν τις πιέζει ο χρόνος, τις πιέζει ο… φόβος του πόνου μέσα στην αίθουσα τοκετού (παραβλέποντας μάλλον ότι ο πόνος που ακολουθεί ύστερα από μια εγχείρηση όπως η καισαρική είναι μεγαλύτερος).
Αναβλητικότητα και εξωσωματικές
Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχουν πάντως και κάποιοι λόγοι που αποτελούν απόρροια του σύγχρονου τρόπου ζωής μας και οι οποίοι οδηγούν εκ των πραγμάτων στην αύξηση των καισαρικών τομών. Ο πρώτος είναι η απόφαση των γυναικών να βιώσουν τη μητρότητα σε μεγαλύτερη ηλικία- περίπου στο 33ο έτος για τον πρώτο τοκετό σε ό,τι αφορά τις Ελληνίδες-, παράγοντας που αυξάνει τις πιθανότητες για καισαρική τομή. Ο δεύτερος σχετίζεται με την αύξηση των εξωσωματικών γονιμοποιήσεων. Εκτιμάται ότι στη χώρα μας περί τα 3.500 παιδιά συλλαμβάνονται με μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ετησίως. Πολλές από αυτές τις κυήσεις είναι πολύδυμες, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες για καισαρική.
Οποιοι και αν είναι οι λόγοι που οδηγούν στην «έκρηξη» των καισαρικών στη χώρα μας- αλλά και σε άλλες χώρες όπως η Βραζιλία, όπου τα ποσοστά καισαρικών φθάνουν στο 60%- υπάρχουν και οι συνέπειες οι οποίες μπορούν να κοστίσουν σοβαρά στην υγεία τόσο των ίδιων των γυναικών όσο και των παιδιών τους, τα οποία έρχονται στον κόσμο με ένα μέλλον επιβαρημένο χωρίς καν να ερωτηθούν (κάτι που πολλές γυναίκες ίσως δεν γνωρίζουν ή επιθυμούν να… ξεχνούν).
Σοβαρός κίνδυνος άσθματος
Το πιο πρόσφατο καμπανάκι χτύπησε στις αρχές του Δεκεμβρίου και το έκρουσαν ειδικοί του Εθνικού Ινστιτούτου για τη Δημόσια Υγεία και το Περιβάλλον της Ολλανδίας με δημοσίευσή τους στο επιστημονικό έντυπο «Τhorax». Οι ερευνητές παρακολούθησαν περί τα 3.000 παιδιά από τη στιγμή της γέννησής τους ως και το όγδοο έτος της ζωής τους και είδαν ότι όσα εξ αυτών είχαν γεννηθεί με καισαρική τομή αντιμετώπιζαν 80% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης άσθματος σε σύγκριση με εκείνα που γεννήθηκαν με φυσιολογικό τοκετό. Η σύνδεση αυτή ήταν μάλιστα εντονότερη σε ό,τι αφορούσε παιδιά που γεννήθηκαν με καισαρική και των οποίων οι γονείς έπασχαν από αλλεργίες. Οπως συγκεκριμένα προέκυψε, όταν και οι δύο γονείς αντιμετώπιζαν πρόβλημα αλλεργιών τα παιδιά τους είχαν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ως την ηλικία των οκτώ ετών άσθμα για την αντιμετώπιση του οποίου απαιτείτο η χρήση εισπνεόμενων στεροειδών φαρμάκων. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα βρέφη που έρχονται στον κόσμο με καισαρική δεν ωφελούνται από τις αλλαγές στις ορμόνες και στη φυσιολογία του οργανισμού οι οποίες συντελούνται κατά τη διάρκεια του τοκετού και βοηθούν στην ωρίμανση των πνευμόνων.
Δεν είναι όμως μόνο το άσθμα που… κόβει την ανάσα των παιδιών που γεννιούνται με καισαρική. Μελέτη δανών ερευνητών του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ααρχους η οποία δημοσιεύτηκε πριν από περίπου ένα έτος στο έγκριτο επιστημονικό έντυπο «Βritish Μedical Journal» τοποθέτησε την εκλεκτική καισαρική στο «εδώλιο του κατηγορουμένου» σχετικά με την πρόκληση πλήθους αναπνευστικών προβλημάτων τα οποία ξεκινούσαν από τη γέννηση και ακολουθούσαν τα παιδιά στην υπόλοιπη ζωή τους. Τα ευρήματα προέκυψαν ύστερα από μελέτη 34.000 γεννήσεων στη Δανία και οι ειδικοί ανακάλυψαν ότι τα παιδιά που γεννήθηκαν με καισαρική στην 37η εβδομάδα της κυήσεως είχαν σχεδόν τετραπλάσιο κίνδυνο αναπνευστικών προβλημάτων τα οποία απαιτούσαν την παραμονή τους σε θερμοκοιτίδα και τη χορήγηση οξυγόνου σε σύγκριση με εκείνα που ήλθαν στον κόσμο με φυσιολογικό τοκετό. Ρινίτιδες, δερματίτιδες, δυσανεξίες
Και αν νομίζετε ότι οι κίνδυνοι τελειώνουν εδώ, κάνετε λάθος. Πλήθος αλλεργιών παντός είδους παραμονεύουν στη γωνία για τα αθώα μωρά που έρχονται στον κόσμο με καισαρική. Τον περασμένο Σεπτέμβριο ειδικοί του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ προειδοποίησαν μέσω του επιστημονικού εντύπου «Journal of Αllergy and Clinical Ιmmunology» ότι οι κίνδυνοι εμφάνισης αλλεργικής ρινίτιδας και ατοπικής δερματίτιδας διπλασιάζονται στα βρέφη που γεννιούνται με καισαρική. Η συγκεκριμένη μελέτη επικεντρώθηκε σε 432 παιδιά τα οποία παρακολουθήθηκαν από τη γέννηση ως και την ηλικία των εννέα ετών, ενώ τουλάχιστον ένας από τους δύο γονείς τους είχε ιστορικό αλλεργιών. Παρά την κληρονομική προδιάθεση, όμως, η καισαρική φάνηκε να αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα που «τροφοδοτούσε» την εμφάνιση αλλεργικών παθήσεων. Τις πταίει, σύμφωνα και με αυτή τη μελέτη; Το γεγονός ότι η καισαρική στερεί από το παιδί τη δυνατότητα να εκτεθεί στην κολπική χλωρίδα η οποία θωρακίζει το ανοσοποιητικό σύστημά του.
Αλλεργία και σε τροφές παραμονεύει όμως για τα παιδιά που γεννιούνται με καισαρική. Για την ακρίβεια, τα παιδιά αυτά διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να παρουσιάσουν αλλεργία ή δυσανεξία στο αγελαδινό γάλα σε σχέση με όσα έρχονται στον κόσμο με φυσιολογικό τοκετό, σύμφωνα με μελέτη ειδικών από το Νορβηγικό Ιδρυμα Δημόσιας Υγείας στο Οσλο που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό έντυπο «Αllergy» το 2005 και η οποία περιελάμβανε 2.656 εθελοντές. Η ίδια ερευνητική ομάδα είχε ανακαλύψει επίσης σύνδεση της καισαρικής με αλλεργίες στα αβγά, στα ψάρια και στα καρύδια.
Διαβήτης και βρεφικοί θάνατοι
Η καισαρική «εγκυμονεί» ακόμη και διαβήτη για το παιδί. Μελέτη που είδε το φως της δημοσιότητας τον περασμένο Αύγουστο και η οποία ανήκε σε ειδικούς του Πανεπιστημίου Κουίνς στο Μπέλφαστ έδειξε ότι τα παιδιά που γεννιούνται με καισαρική αντιμετωπίζουν αυξημένο κατά 20% κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 1 σε σύγκριση με εκείνα που γεννιούνται με φυσιολογικό τοκετό. Τα αποτελέσματα αυτά προέκυψαν ύστερα από μεταανάλυση 20 προηγουμένων μελετών και, σύμφωνα με τους ερευνητές, «ένοχη» για τη σύνδεση μεταξύ καισαρικής και διαβήτη φαίνεται να είναι η επαφή του βρέφους με νοσοκομειακά βακτήρια κατά τη γέννησή του αντί με τα βακτήρια της μητέρας που βρίσκονται στο αποκαλούμενο κανάλι της γέννησης και τα οποία «θωρακίζουν» τον οργανισμό του.
Και αν όλοι αυτοί οι κίνδυνοι τρομάζουν, λάβετε υπόψη σας ότι θεωρούνται μακροπρόθεσμοι σε σύγκριση με άλλους, πιο άμεσους που απειλούν τόσο τη γυναίκα όσο και το παιδί της από τη στιγμή που πρωτοβλέπει το φως. Πλήθος επιστημονικών στοιχείων δείχνουν ότι η διενέργεια καισαρικής αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο θανάτου του βρέφους. Για παράδειγμα, αμερικανοί επιστήμονες των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης των Ασθενειών των ΗΠΑ ανέφεραν πέρυσι έπειτα από μελέτη 5,7 εκατ. γεννήσεων ότι τα μωρά που γεννιούνται με καισαρική τομή διατρέχουν τριπλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν τον πρώτο μήνα της ζωής τους σε σύγκριση με όσα έρχονται στη ζωή με φυσιολογικό τοκετό. Οι επιστήμονες ανέλυσαν στοιχεία σχετικά με γεννήσεις και βρεφικούς θανάτους που κατεγράφησαν στις ΗΠΑ από το 1998 ως το 2001 και εστίασαν την προσοχή τους στα ποσοστά θνησιμότητας βρεφών που γεννήθηκαν με καισαρική παρ΄ ότι οι μητέρες τους δεν είχαν κάποιο γνωστό ιατρικό λόγο για να υποβληθούν σε αυτή ούτε είχαν παρουσιάσει επιπλοκές στη διάρκεια του τοκετού (θεωρούνταν δηλαδή έγκυοι «χαμηλού κινδύνου»). Διαπίστωσαν ότι η περιγεννητική θνησιμότητα (οι θάνατοι βρεφών μέσα στον πρώτο μήνα από την ημέρα της γεννήσεως) ήταν 1,77 θάνατοι ανά 1.000
ζώσες γεννήσεις με την καισαρική και 0,62 ανά 1.000 ζώσες γεννήσεις με τον φυσιολογικό τοκετό.
Κίνδυνοι και για τις μητέρες
Το περασμένο έτος όμως μια άλλη, γαλλική αυτή τη φορά μελέτη, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου και για τις ίδιες τις γυναίκες, δείχνοντας ότι η καισαρική «εκτοξεύει» τις πιθανότητες θανάτου τους. Οπως προέκυψε από τη μελέτη, ο κίνδυνος θανάτου από θρομβώσεις, λοιμώξεις ή επιπλοκές στην αναισθησία ήταν 3,6 φορές υψηλότερος στις γυναίκες που είχαν γεννήσει με καισαρική σε σύγκριση με εκείνες που ακολούθησαν φυσιολογικό τοκετό. Αλλά και ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ανακοίνωσαν μέσα στο 2007 έπειτα από μελέτη σχετικά με 97.095 γεννήσεις που κατεγράφησαν σε οκτώ χώρες της Λατινικής Αμερικής ότι οι γυναίκες που επιλέγουν χωρίς να συντρέχει σοβαρός ιατρικός λόγος αυτού του είδους τον επεμβατικό τοκετό διπλασιάζουν τις πιθανότητες θανάτου τους και πενταπλασιάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων μετά την επέμβαση. Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο «Βritish Μedical Journal», η καισαρική φάνηκε να συνδέεται με χαμηλότερα ποσοστά θανάτου μητέρας και βρέφους μόνο στις περιπτώσεις που το παιδί ερχόταν… ανάποδα (με τα πόδια και όχι με το κεφάλι, αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν ισχιακή προβολή)- στις περιπτώσεις βέβαια αυτές είχε κριθεί απαραίτητη η διαδικασία.
Επιπλοκές στις…
επόμενες εγκυμοσύνες
Η απόφαση όμως μιας γυναίκας να γεννήσει με καισαρική θέτει σε κίνδυνο ακόμη και το μέλλον των επόμενων παιδιών που θα φέρει στον κόσμο! Νορβηγοί ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα σχετικά με 637.497 γυναίκες που έκαναν δύο γέννες και 242.812 γυναίκες που έκαναν τρεις γέννες και, όπως είδαν, όταν στην πρώτη εγκυμοσύνη η γυναίκα επέλεγε καισαρική αύξανε τον κίνδυνο επιπλοκών στις επόμενες εγκυμοσύνες της. Συγκεκριμένα η καισαρική στην πρώτη γέννα φάνηκε να συνδέεται με τον διπλασιασμό του κινδύνου για την εμφάνιση προεκλαμψίας, ανωμαλιών του πλακούντα και γέννησης λιποβαρούς βρέφους στις επόμενες εγκυμοσύνες, σύμφωνα με τη δημοσίευση που έγινε τον περασμένο Ιούνιο στο επιστημονικό έντυπο «Οbstetrics and Gynecology».
Αυτά τα στοιχεία είναι μόνο κάποια από το σύνολο εκείνων που βρίσκει κάποιος στη μεγάλη δεξαμενή επιστημονικών δεδομένων σχετικά με τους κινδύνους που «κυοφορεί» η καισαρική. Μια δεξαμενή που συνεχώς γεμίζει, γεγονός που από μόνο του αποδεικνύει πόσο σημαντικό είναι για την κάθε γυναίκα να σκεφτεί προτού γεννήσει ότι η επιλογή του τρόπου τοκετού (και επαναλαμβάνουμε ότι αναφερόμαστε στις περιπτώσεις που έχει αυτή την επιλογή και δεν συντρέχουν άλλοι σοβαροί λόγοι που να επιβάλλουν καισαρική) δεν αποτελεί ζήτημα… βολέματος, αλλά ορισμένες φορές ακόμη και ζήτημα ζωής ή θανάτου για την ίδια και το παιδί της. Τροφή για σκέψη πριν από το επόμενο ραντεβού με τον μαιευτήρα…
Πότε είναι απαραίτητη η καισαρική τομή
Υπάρχουν κάποιοι σοβαροί ιατρικοί λόγοι οι οποίοι καταδεικνύουν την ανάγκη διενέργειας καισαρικής τομής, όπως:
\350Η εμφάνιση εμβρυϊκής υποξίας (έλλειψη οξυγόνου στο έμβρυο η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ενδομήτριο θάνατο) όταν πλησιάζει ο τοκετός.
\350Οι πολύδυμες κυήσεις κρίνονται γενικώς υψηλού κινδύνου και στις περισσότερες περιπτώσεις διενεργείται καισαρική τομή.
\350Μπορούν να εμφανιστούν προβλήματα του πλακούντα, όπως η πρόωρη αποκόλλησή του, που επιβάλλουν τη διενέργεια καισαρικής.
\350Η μόλυνση της μητέρας με ιούς που μπορούν να περάσουν στο παιδί κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού, όπως ο ιός ΗΙV του ΑΙDS ή ο ιός της ηπατίτιδας C, αποτελεί ένδειξη για διενέργεια καισαρικής.
\350Ορισμένες ανατομικές δυσκολίες μαρτυρούν την ανάγκη καισαρικής. Για παράδειγμα, όταν υπάρχει πραγματική δυσαναλογία μεταξύ του μεγέθους του κεφαλιού του παιδιού και της λεκάνης της μητέρας που δυσκολεύει την έξοδο του παιδιού, τότε οι γιατροί καταφεύγουν σε καισαρική τομή.
\350Η θέση του παιδιού πριν από τον τοκετό μπορεί να επιβάλει καισαρική τομή. Σε περιπτώσεις ισχιακής προβολής ή άλλων ανώμαλων προβολών, ο μαιευτήρας είναι πιθανόν να επιλέξει την καισαρική.
\350Αν η μητέρα παρουσιάσει προεκλαμψία (ονομάζεται και τοξιναιμία της κυήσεως και περιλαμβάνει συμπτώματα όπως επικινδύνως αυξημένη αρτηριακή πίεση, υπερβολικό οίδημα και έκκριση πρωτεϊνών στα ούρα, γεγονός που αποτελεί συνεπεία βλαβών στα νεφρά) δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να επιλεγεί καισαρική.
\350Οταν η γυναίκα έχει υποβληθεί ξανά σε καισαρική τομή (ιδιαιτέρως αν έχουν προηγηθεί δύο καισαρικές τομές) υπάρχει προβληματισμός για το αν θα πρέπει να επιλέξει και πάλι την ίδια μέθοδο.
