«Λατρεύω τη ζωή και ό,τι έχει αυτή να προσφέρει» . Ηταν στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου για την παρουσίαση του κύκλου χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών την περασμένη Τετάρτη όταν με την παραπάνω φράση η Αλίσια Αλόνσο «έκλεβε» κυριολεκτικά την παράσταση. Μια ματιά στη φιγούρα της 87χρονης σήμερα «ιέρειας» του χορού του 20ού αιώνα, η οποία όχι μόνο ίδρυσε και εξακολουθεί να παραμένει επικεφαλής του Εθνικού Μπαλέτου της Κούβας, αλλά αντικατοπτρίζει και αυτή καθεαυτή τη σύγχρονη ιστορία της χώρας της, είναι ικανή να σε πείσει για του λόγου το αληθές.
Επ΄ ευκαιρία των εμφανίσεων του φημισμένου συγκροτήματος στο Μέγαρο η θρυλική καλλιτέχνις μιλά χωρίς φόβο αλλά με πάθος για όλα όσα σφράγισαν την «κινηματογραφικού» χαρακτήρα ζωή της: τη μυθική καριέρα της, το πρόβλημα όρασης, το οποίο ωστόσο δεν την εμπόδισε να ανέβει στην κορυφή, αλλά και για τον πολιτικοκοινωνικό ρόλο του Εθνικού Μπαλέτου της Κούβας.
– Ας ξεκινήσουμε με τα δύο έργα που παρουσιάζετε στην Αθήνα.Πώς τα προσεγγίζετε ως δημιουργός;
«Αν και ανήκουν στην κλασική παράδοση, η “Ζιζέλ” και ο “Δον Κιχώτης” είναι έργα πολύ διαφορετικά. Η “Ζιζέλ” είναι κορυφαίο έργο της ρομαντικής περιόδου, σημείο αναφοράς στην ιστορία του χορού. Εργο δραματικό, γεμάτο ανθρωπιά, εκφράζεται μέσα από ένα συγκεκριμένο στυλ ιδιαίτερα πλούσιο, σε μια εποχή πολύ μακρινή από τη δική μας. Ωστόσο αγγίζει τα συναισθήματά μας και εμπλουτίζει την αισθητική μας. Ο “Δον Κιχώτης” έχει ως βάση το ισπανικό φολκλόρ. Η φιγούρα του Δον Κιχώτη, σύμβολο της ισπανικής ηθικής και κουλτούρας, παρουσιάζεται στο μπαλέτο με τρόπο ανάγλυφο. Ως προς τη χορογραφία, το θέαμα είναι διασκεδαστικό, γεμάτο χρώμα και δεξιοτεχνία».
– Θυμάστε τη στιγμή που αποφασίσατε να γίνετε χορεύτρια; «Χορεύω μια ολόκληρη ζωή. Οποτε προσπαθώ να θυμηθώ τις πιο μακρινές στιγμές των παιδικών μου χρόνων, ακόμη και τότε με θυμάμαι να χορεύω. Από το πρώτο κιόλας μάθημα χορού κατάλαβα πως αυτό ήθελα να κάνω περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Ποτέ δεν είχα τη φιλοδοξία να γίνω σταρ, χόρευα μόνο επειδή μου άρεσε να χορεύω, ενώ έχω επηρεαστεί από όλους τους μεγάλους δασκάλους, χορογράφους και ερμηνευτές που γνώρισα στη ζωή μου».
– Αντιμετωπίσατε κάποια δυσκολία στην πορεία σας ως καλλιτέχνις, αλλά και ευρύτερα ως προσωπικότητα;
«Μια καλλιτεχνική πορεία όπως η δική μου δεν θα μπορούσε παρά να έχει πολλές δυσκολίες. Αυτό είναι το φυσιολογικό, είναι μέρος της ζωής και είναι αναγκαίο να τις αντιμετωπίσεις και να τις νικήσεις. Μεγάλη δυσκολία ήταν η ασθένεια των ματιών μου. Ηταν άθλος και νομίζω πως, αν και δυσκολεύτηκα, βγήκα κερδισμένη. Πιστεύω πως αυτή η μάχη με έκανε πιο δυνατή και ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη. Πότε δεν συμβιβάστηκα, αλλά και το κοινό ποτέ δεν συμβιβάστηκε μαζί μου».
– Σε σχέση με αυτό,θα μπορούσατε άραγε να ξεχωρίσετε ένα συγκεκριμένο περιστατικό;
«Υπήρξαν πολλές στιγμές που θα τις χαρακτήριζα “ιδιαίτερες”. Το ντεμπούτο μου στη “Ζιζέλ”- πολύ νέα ακόμη- είναι μια από αυτές. Ξαφνικά αρρώστησε η Αλίσια Μάρκοβα, το αστέρι της εποχής που θα χόρευε τη Ζιζέλ, στην οποία είχε μεγάλη επιτυχία. Τα εισιτήρια για την παράσταση στη Μετροπόλιταν Οπερα της Νέας Υόρκης είχαν εξαντληθεί. Ο Σολ Χούροκ, ο ιμπρεσάριος, ήθελε μια νέα χορεύτρια να την αντικαταστήσει. Καμία δεν τολμούσε να το κάνει, εκτός από εμένα που δέχτηκα χωρίς να το πολυσκεφτώ. Διαψεύδοντας κάθε λογική πρόγνωση, είχα τρομερή επιτυχία σε κοινό και κριτικούς. Πώς λοιπόν να μη θεωρώ εκείνη την ημέρα, 2 Νοεμβρίου του 1943, σημαντική και ευτυχισμένη;».
– Για να περάσουμε στο συγκρότημα, τι θυμάστε από τις πρώτες σας προσπάθειες ίδρυσής του;
«Ηταν δύσκολα χρόνια. Το Εθνικό Μπαλέτο της Κούβας συμπληρώνει φέτος 60 χρόνια λειτουργίας. Για μένα είναι ένα όνειρο που διαρκεί 60 χρόνια. Δεν είχαμε τα μέσα ούτε και την κρατική στήριξη. Πολλοί δεν πίστευαν ότι θα μπορούσε να αναπτυχθεί στην Κούβα μια σημαντική ομάδα κλασικού χορού. Δώσαμε μεγάλη μάχη και δεν σκοπεύουμε να σταματήσουμε ώσπου να πείσουμε ακόμη και τον τελευταίο».
– Ωστόσο τα εμπόδια,αν δεν κάνω λάθος,ήταν γενικότερα.Στα χρόνια του καθεστώτος του Μπατίστα, για παράδειγμα, το συγκρότημα κλυδωνίστηκε έντονα. «Τα χρόνια του καθεστώτος του Μπατίστα ήταν καταστρεπτικά για την Κούβα. Ποτέ δεν κατάφερα να διαχωρίσω τον ρόλο της χορεύτριας από τον ρόλο του πολίτη. Δεν παρασυρθήκαμε από τα τεχνάσματα αυτού του καθεστώτος, που θέλησε να μας χρησιμοποιήσει ως κομμάτι μιας πολιτισμικής πλατφόρμας με σκοπό να εξωραΐσει την εικόνα του. Αυτό όμως μας στοίχισε, αφού ανακλήθηκε μια μικρή οικονομική βοήθεια που μας έδινε το κράτος λίγο προτού πάρει ο Μπατίστα την εξουσία. Πέρασα ένα διάστημα στην Κούβα χωρίς να χορεύω».
– Ωσπου δεχθήκατε από τον Φιντέλ Κάστρο την πρόταση να επανιδρύσετε το συγκρότημα…
«Με την Επανάσταση αρχίσαμε ξανά να ελπίζουμε. Μας συμπεριέλαβαν στα νέα σχέδια της κυβέρνησης για να διαδώσουμε τον πολιτισμό σε όλη τη χώρα, σε όλους τους ανθρώπους. Υπήρχε εθνική ευφορία, αν και γρήγορα άρχισαν οι απειλές και οι πιέσεις από το εξωτερικό».
– Παρ΄ όλα αυτά έχετε δηλώσει ότι θεωρείτε το συγκρότημά σας «αναπόσπαστο τμήμα της κουβανέζικης επανάστασης».
«Ανήκουμε στον λαό της Κούβας, στους πιο καλούς της αγγέλους, στις πιο μεγάλες ελπίδες της. Το Εθνικό Μπαλέτο της Κούβας κατάφερε να γίνει το εθνικό καμάρι της κουβανέζικης κουλτούρας· και ταυτόχρονα μια από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες ομάδες χορού στο είδος του παγκοσμίως». – Πόσο σημαντική είναιγια εσάς η καλλιτεχνική «ανταλλαγή» με το εξωτερικό;
«Η επαφή με το εξωτερικό είναι ζωτικής σημασίας. Οι ρίζες πρέπει να βρίσκονται βαθιά στην πατρίδα μας, αλλά τους ανθούς και τους καρπούς πρέπει να τους μοιραζόμαστε με τον κόσμο. Διατηρούμε φιλικές σχέσεις και σχέσεις συνεργασίας με ομάδες και προσωπικότητες από όλο τον κόσμο». – Ποιες προϋποθέσεις θεωρείτε ότι πρέπει να πληροί κάποιος προκειμένου να ασχοληθεί με τον χορό;
«Ενας νέος που θέλει να γίνει χορευτής πρέπει βασικά να αγαπάει τον χορό. Δεν πρέπει να ξεγελάει τον εαυτό του: όσο ταλέντο κι αν έχει κανείς στον χορό, οι στόχοι επιτυγχάνονται με δουλειά, δουλειά και πάλι δουλειά. Ο θρίαμβος ενός καλλιτέχνη δεν οφείλεται μόνο στην άριστη τεχνική του, αλλά και στον χαρακτήρα του. Το ταλέντο γεννιέται, καλλιεργείται, εξελίσσεται. Δεν υπάρχει άνθρωπος με ταλέντο αυτάρκης, που να μη χρειάζεται τη βοήθεια του άλλου, και να μπορεί να δουλεύει μόνος του με επιμονή και πειθαρχία. Το μέλλον του Εθνικού Μπαλέτου της Κούβας το φαντάζομαι λαμπρό. Συνεχώς γεννιούνται νέοι καλλιτέχνες οι οποίοι τροφοδοτούν με νέα ενέργεια τον χορό και τον εξελίσσουν. Είμαι απολύτως αισιόδοξη».
Ο «Δον Κιχώτης» σε χορογραφία Αλίσια Αλόνσο (σε συνεργασία με τις Μάρτα Γκαρσία και Μαρία Ελένα Γιορέντε) παρουσιάζεται από σήμερα ως τις 23 και στις 25/12. Η «Ζιζέλ» σε χορογραφία Αλίσια Αλόνσο παρουσιάζεται από τις 27 ως τις 30/12. Ολες οι παραστάσεις θα δοθούν στην αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Τον κύκλο χριστουγεννιάτικων εκδηλώσεων στηρίζει με χορηγία του το Μega.
