Στους κραδασμούς που προκαλεί καθημερινά στη Wall Street η χρηματοπιστωτική κρίση προσετέθη και το σεισμικό σοκ από την αποκάλυψη μιας «απάτης επικών διαστάσεων». Στο επίκεντρο του σκανδάλου βρίσκεται ο 70χρονος χρηματιστής Μπέρναρντ Μάντοφ, ιδιοκτήτης της εταιρείας Βernard Μadoff Ιnvestment Securities (ΒΜΙS) την οποία ίδρυσε το 1960. Ο βετεράνος επενδυτής συνελήφθη στο σπίτι του στη Νέα Υόρκη την περασμένη Πέμπτη και κατηγορείται ότι έστησε μια γιγάντια «πυραμίδα» με θύματα μεγάλες τράπεζες, hedge funds, πλούσιους ιδιώτες και φιλανθρωπικά ιδρύματα. Το ύψος του σκανδάλου υπολογίζεται ότι φθάνει τα 50 δισ. δολάρια, ενώ ο ίδιος αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο κάθειρξης 20 ετών.
Ο Μάντοφ αξιοποίησε το καλό όνομα που είχε στην αγορά για να προσελκύσει τους πελάτες του. Επρόκειτο άλλωστε για πρόσωπο με αποδεδειγμένο θεσμικό κύρος και αξιοπιστία και επιπλέον απέδιδε ετήσιο επιτόκιο 10,5%! Διετέλεσε επιτυχημένος πρόεδρος του χρηματιστηρίου εταιρειών υψηλής τεχνολογίας Νasdaq τη δεκαετία του 1980, ενώ η εταιρεία του διαχειριζόταν εντολές για εταιρείες-κολοσσούς όπως η Citigroup και η General Εlectric. Θεωρείται ένας από τους ανθρώπους που συνέβαλαν καθοριστικά στη διάδοση της τεχνολογίας των υπολογιστών στα αμερικανικά χρηματιστήρια. Ωστόσο ο ίδιος διατηρούσε χειρόγραφα αρχεία των συναλλαγών του σε ένα μικρό γραφείο στην Τρίτη Λεωφόρο του Μανχάταν. Ο χώρος όπου βρισκόταν το… τεφτέρι του Μάντοφ ήταν στο ίδιο κτίριο με την επενδυτική του εταιρεία ΒΜΙS (αλλά σε διαφορετικό όροφο) και ήταν ο μόνος που διέθετε κλειδί.
Ο εκπρόσωπος της αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Αντριου Καλαμάρι εκτιμά ότι η όλη υπόθεση θα έχει «επικές διαστάσεις».
Ο Μάντοφ κατηγορείται ότι χρησιμοποίησε μια παραλλαγή της γνωστής πυραμίδας που αποκαλείται «σχήμα Πόντσι»- το όνομα προέρχεται από τον Τσαρλς Πόντσι, ο οποίος χρησιμοποίησε το συγκεκριμένο κόλπο στις ΗΠΑ το 1903.
Υποσχόταν αποδόσεις άνω του 10% στους πελάτες, στους οποίους μοίραζε τα (υποτιθέμενα) κέρδη από το κεφάλαιο που έφερναν οι επόμενοι πελάτες. Με αυτόν τον τρόπο διατηρούσε την έξωθεν καλή μαρτυρία και «έχτιζε» τη φήμη του. «Οι πάντες στο γρασίδι και στο εστιατόριο του ομίλου γκολφ κουβέντιαζαν για το πόσα λεφτά κέρδισαν χάρη στον Μάντοφ» θυμάται ιδιώτης επενδυτής από τη Φλόριδα.
Στο πόρισμα του ανακριτή αναφέρεται ότι ο Μάντοφ εξομολογήθηκε σε τρεις τουλάχιστον υπαλλήλους του την περασμένη εβδομάδα ότι το «αμαρτωλό» hedge fund που διοικούσε (υπολογίζεται ότι διαχειριζόταν 17,1 δισ. δολάρια από δεκάδες πελάτες) ήταν ουσιαστικά απάτη, ότι έχει χρεοκοπήσει εδώ και χρόνια και ότι οι απώλειες υπερβαίνουν τα 50 δισ. δολάρια. Στο ίδιο κείμενο περιλαμβάνεται δήλωση του κατηγορουμένου ότι δεν έχει «απολύτως τίποτε», ότι «όλα είναι ένα μεγάλο ψέμα,ένα γιγάντιο σχήμα Πόντσι». Ισχυρίστηκε ότι σχεδίαζε να μοιράσει τα 200- 300 εκατ. δολάρια που του απέμεναν «σε επιλεγμένους υπαλλήλους,συγγενείς και φίλους» και στη συνέχεια σκόπευε να παραδοθεί στις Αρχές. Στους αστυνομι κούς του FΒΙ που τον συνέλαβαν δήλωσε ότι ήταν «ταπί» και ότι δεν πρόκειται να δικαιολογηθεί ή να υποστηρίξει ότι είναι αθώος.
Το τελευταίο διάστημα ο βετεράνος της Wall Street βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο. Εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης οι πελάτες του άρχισαν ο ένας μετά τον άλλον να ζητούν πίσω τα χρήματά τους για να προστατευθούν από το ρίσκο. Τα χρήματα όμως είχαν «εξαφανισθεί»…
Στη λίστα των θυμάτων της «πυραμίδας» περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ευρωπαϊκές τράπεζες, φιλανθρωπικά ιδρύματα και διάσημοι ιδιώτες επενδυτές. Χθες προστέθηκαν νέα ονόματα, καθώς ορισμένες τράπεζες και επενδυτικές εταιρείες δημοσιοποίησαν τα ποσά που εμπιστεύθηκαν στον Μάντοφ. Το παζλ συμπληρώνουν οι πληροφορίες που φέρνουν στο φως οι εφημερίδες. Στους άτυχους πελάτες του χρηματιστή συγκαταλέγονται οι γαλλικές τράπεζες ΒΝΡ Ρaribas (464,3 εκατ. δολάρια) και Νatixis (600 εκατ. δολάρια), η ισπανική Βanco Santander (3,05 δισ. δολάρια) και η ιαπωνική Νomura Ηoldings (303 εκατ. δολάρια). Σύμφωνα με την ισπανική εφημερίδα «Εl Ρais», η δεύτερη σε μέγεθος ισπανική τράπεζα ΒΒVΑ είναι εκτεθειμένη για ποσό 300 εκατ. ευρώ.
Στη Βρετανία η τράπεζα Royal Βank of Scotland και το λονδρέζικο hedge fund Μan Group αποκάλυψαν χθες το ενδεχόμενο να καταγράψουν απώλειες 400 εκατ. στερλινών (611 εκατ. δολάρια) και 360 δολαρίων αντιστοίχως, λόγω της επενδυτικής σχέσης τους με το σχήμα του Μάντοφ. Επιπλέον, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έκδοση των «Financial Τimes» η τράπεζα ΗSΒC αντιμετωπίζει κίνδυνο απωλειών ύψους 1 δισ. δολαρίων. Στους πελάτες του Μάντοφ συγκαταλέγονται επίσης τράπεζες και επενδυτικές εταιρείες από την Ελβετία. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, μεταξύ άλλων πρόκειται για τις Union Βancaire Ρrivee (850 εκατ. δολάρια) και Reichmuth & Co. (325 εκατ. δολάρια). Ο γιγαντιαίος χρηματοπιστωτικός όμιλος UΒS ξεκαθάρισε μέσω του εκπροσώπου του ότι έχει «περιορισμένη και ασήμαντη έκθεση» στο… εγχείρημα του Μάντοφ.
Σύμφωνα με τη «Wall Street Journal», η υπόθεση αφορά, μεταξύ άλλων, τις εταιρείες Αscot Ρartners (επένδυση 1,4 δισ. δολαρίων) και Μaxam Capital Μanagement (επένδυση 280 εκατ. δολαρίων). Στους πληγέντες από τη δράση του 70χρονου θεσμικού επενδυτή ανήκουν και διάσημοι Αμερικανοί, όπως ο ιδιοκτήτης της ομάδας μπέιζμπολ Νew Υork Μets Φρεντ Γουίλπον και ο πρώην ιδιοκτήτης της ομάδας αμερικανικού ποδοσφαίρου Νόρμαν Μπρέιμαν. Παράλληλα, η κατάρρευση της πυραμίδας αφορά και ορισμένα φιλανθρωπικά ιδρύματα των ΗΠΑ και αναμένεται να επιδεινώσει τις απώλειες που υπέστησαν ήδη από την πιστωτική κρίση.
