Κατά γενική ομολογία η ιστορία «ελληνικά συγκροτήματα» είναι βουτηγμένη στον πόνο. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, κυρίως από το παρελθόν (Τρύπες, Πυξ Λαξ), κανένας μουσικός δεν μπορεί να βιοποριστεί από τη συμμετοχή του σε ένα γκρουπ. Μπορεί να κυκλοφορούν δίσκους, να δίνουν αρκετά live, αλλά πέρα τούτου ουδέν. Μεροδούλι- μεροφάι είναι η κατάσταση: σίγουρα η τέχνη θέλει θυσίες, το στομάχι όμως δεν συμμερίζεται σοφιστείες. Ετσι, ο αγαπημένος σας κιθαρίστας είναι πολύ πιθανόν να ξυπνάει στις επτά για να πιάσει πρωινή δουλειά. Η κατάσταση θυμίζει λίγο «Δόκτωρ Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ», είναι κουραστική και ψυχοφθόρα. Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί στους μουσικούς το δικαίωμα στο όνειρο…
Ο Δημήτρης Μητσοτάκης των Ενδελέχεια, ενός από τα ιστορικότερα συγκροτήματα, με δεκαπέντε χρόνια «ζωής» στη ροκ σκηνή, δηλώνει απερίφραστα ότι « στην Ελλάδα είναι αδύνατον να ζήσει ένα συγκρότημα.Και είναι παγίδα να πιστέψουν τα μέλη ενός γκρουπμιλάμε γι΄ αυτά που κινούνται στην άλλη όχθη και όχι για τα “εμπορικά”- ότικάνοντας μια επιτυχία που θα φέρει κάποια χρήματα, όλα παίρνουν τον δρόμο τους, οπότε αφήνουμε τη δουλειά μας. Αν γίνει αυτό σε δύο- τρία χρόνια τα μέλη του θα ψάχνουν για δουλειά.Είναι λάθος επένδυση το να σχηματίσεις συγκρότημα για να κάνεις λεφτά».
Ο ίδιος ασχολείται επαγγελματικά με τη μουσική παραδίδοντας μαθήματα, ενώ σημειώνει ότι αν το τραγούδι τους «Βουτιά από ψηλά» είχε κάνει την ίδια επιτυχία στην Αγγλία, θα πλούτιζαν και τα εγγόνια του. Προς το παρόν οι Ενδελέχεια αγωνίζονται να επιβιώσουνγια τα εγγόνια τους έχει ο Θεός- και να κάνουν πραγματικότητα το όνειρο που είχαν από μικρά παιδιά: «Να γράφουμε τη μουσική και τα τραγούδια που θέλουμε. Αλλωστε τα λεφτά ποτέ δεν ήταν αυτοσκοπός. Μάλιστα τα πρώτα πέντε χρόνια πληρώναμε συνεχώς. Οργανα, πρόβες,στούντιο…Οσο για τα live, αποτελούν κάποιο έσοδο,φθάνει να έχεις μια επιτυχία στο ενεργητικό σου». Ενα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα γκρουπ είναι «οι μεσάζοντες,που όταν βλέπουν ότι κάτι πάει καλάπέφτουν πάνω του σαν τα όρνεα,τάζοντας πράγματα.Πολλά γκρουπ έχουν διαλυθεί εξαιτίας τους».
Ζήτημα επιλογής
Οι Sleepin΄ Ρillow πείρα πολλή δεν διαθέτουν, είναι όμως απολύτως συνειδητοποιημένοι. «Στην Ελλάδα, αν ασχολείσαι με τον αγγλικό στίχο, δεν περιμένεις να ζήσεις από αυτό.Αρα θα πρέπει να κάνεις κάτι άλλο για να βγάζεις χρήματα.Και δεν είναι το πλέον εύκολο,όταν βλέπεις τον κάθε πικραμένο να πιάνει ένα μικρόφωνο,να… γαβγίζει “σ΄ αγαπώ΄΄ και να τα κονομάει» λέει ο τραγουδιστής τους Νomik. Ο ίδιος εργάζεται στην οικογενειακή του επιχείρηση (βιοτεχνία υποδημάτων) και σημειώνει ότι όσα χρήματα εξοικονομούν από τις ζωντανές εμφανίσεις τους «πηγαίνουν για τις ανάγκες της μπάντας».
Τριάντα ένα χρόνια συμπλήρωσαν εφέτος οι Σπυριδούλα και ο Νίκος Σπυρόπουλος, εκ των ιδρυτών του συγκροτήματος, ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει αν τα πρώτα τριάντα χρόνια είναι δύσκολα ή αν τελικά… απλώς συνηθίζεις στα δύσκολα. Το σίγουρο είναι ότι αν γινόταν ξανά 20 χρόνων, πάλι τα ίδια θα έκανε- «μπορεί και λίγο περισσότερα ». Φαίνεται πάντως ότι ο ίδιος άκουγε τους μεγαλύτερούς του. «Ολα αυτά τα χρόνια ακολούθησα τη συμβουλή του δασκάλου μου:“Με τη μουσική μπορείς να ζήσεις με δύο τρόπους:να παίζεις μουσική με την έννοια του νυχτοκάματου σε μπουζούκια, ή να τη διδάσκεις”.Εγώ διάλεξα το δεύτερο.Ο άνθρωπος ήξερε,επειδή το είχε δει το έργο». Με την πείρα που κουβαλάει πιστεύει ότι το να ζήσεις από τη μουσική είναι σαν το Λόττο. «Ούτε σίγουρο είναιούτε διαρκεί». Στις οικονομικές δυσκολίες των συγκροτημάτων προσθέτει μία ακόμη οικονομοτεχνική παράμετρο: «Σε μια όντως περιορισμένη πίτα τα μέλη ενός γκρουπ καλούνται να μοιραστούν ένα μικρό,τις πιο πολλές φορές,ποσό.Ως εκ τούτου,τι αναλογεί στον καθέναν; Σκεφτείτε επίσης ότι οι περισσότεροι παίζουμε ή παίζαμε σε μικρές σκηνές, με φθηνό εισιτήριο. Αρα και τα έσοδα είναι περιορισμένα».
Δικαίωμα στο όνειρο
Από τους βετεράνους στον χώρο και ο Ηλίας Ασλάνογλου, πρώην τραγουδιστής των Μagic De Spell και νυν στέλεχος της Sony. Παράλληλα με τις καλλιτεχνικές ασχολίες του εργαζόταν είτε σε δισκοπωλεία είτε σε δισκογραφικές εταιρείες. «Η όποια οικονομική ανεξαρτησία έχεις μέσω της βασικής σου εργασίαςσού δίνει τη δυνατότητα να μην παρακαλάς κρατικούς φορείς και να μην κάνεις εκπτώσεις στο έργο σου.Φυσικά, κανένα γκρουπ δεν μπορεί να συντηρηθεί μόνο από τη μουσική στην Ελλάδα. Αλλά δεν μπορείς να κατηγορήσεις κανέναν επειδή σχηματίζει ένα συγκρότημα, γνωρίζοντας μάλιστα εκ των προτέρων πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση.Μπορεί να θέλει να κάνει το κομμάτι του,να γίνει γνωστός στη γειτονιά του, να ονειρευτεί ότι θα γίνει ο Ντέιβιντ Μπάουι ,όπως ονειρευόμουν εγώ». Καλά τα όνειρα, αλλά τι γίνεται στην πραγματική ζωή; «Η μουσική είναι προσωπική υπόθεση του καθενός. Εμείς ως Μagic De Spell δίναμε και το υστέρημά μας για να πληρώσουμε το στούντιο να κάνουμε πρόβες.Κολλούσαμε μόνοι μας τις αφίσες. Ας μη μιζεριάζουμε όμως. Ο καθένας ακολουθεί τον δρόμο του».
Τέλος, ένα πολύ νεαρό γκρουπ, οι Ενα Βήμα Μπροστά, για να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές δυσκολίες διαθέτουν τη μουσική τους δωρεάν. Υποστηρίζουν ότι κατ΄ αυτόν τον τρόπο μπορούν να γίνουν τόσο γνωστοί ώστε να συρρεύσουν οι χορηγοί. Μήπως τελικά ανοίγουν νέους δρόμους;
Από τεχνοκράτης του ΕΜΠ, μουσικός
Το πρωί τεχνοκράτης, το βράδυ μουσικός, τραγουδιστής και στα διαλείμματα… ό,τι ήθελε προκύψη. Αυτός θα μπορούσε να ήταν ο τίτλος ζωής για περίπου τρία χρόνια του Κωστή Μαραβέγια, ο οποίος από το 2002 ως και το 2005 προσπαθούσε να χωρέσει δύο καρπούζια κάτω από την ίδια μασχάλη. Εργαζόταν ως μέλος ερευνητικής ομάδας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και παράλληλα ασχολούνταν με τη μουσική και τους Μaraveyas Ιllegal. Εδώ έχουμε την ανάποδη περίπτωση. Δεν άντεξε τη διπλή ζωή του… Κωστή και αποφάσισε να ζει μόνο από τη μουσική. « Οταν λες “ζω”,αυτό έχει άμεση σχέση με τις ανάγκες που διαμορφώνεις. Είναι πολύ υποκειμενικό.Εγώ το προσπαθώ με τις ανάλογες θυσίες.Από την άλλη, όσο προχωρούσα με τη μουσική,δεν μπορούσα να συνδυάσω την πρωινή δουλειά με τις περιοδείες και τις εμφανίσεις ». Υπογραμμίζει πάντως ότι η προσωπική εργασία συνεχίζεται: δελτία Τύπου, επικοινωνία, αφίσες, φωτογραφίσεις… «Ο προσωπικός κόπος και οι θυσίες δεν γίνεται να σταματήσουν».
