ΛΟΝΔΙΝΟ. Μια ασφαλέστερη μέθοδο για τη δημιουργία των πολυδύναμων βλαστικών κυττάρων από συνήθη κύτταρα δέρματος ανέπτυξαν αμερικανοί ερευνητές, κάνοντας ένα ακόμη βήμα προς την υλοποίηση το οράματος της αναγεννητικής ιατρικής. «Κλειδί» της μεθόδου είναι η αξιοποίηση ιών του κοινού κρυολογήματος ως μέσων μεταφοράς των γονιδίων τα οποία απαιτούνται για να μετατραπούν τα δερμικά κύτταρα σε κύτταρα τα οποία μοιάζουν και λειτουργούν σαν εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα.

Η μέθοδος εφαρμόστηκε σε κύτταρα ποντικού. Οπως αναφέρουν με άρθρο τους στο τελευταίο τεύχος της επιθεώρησης «Science» οι αμερικανοί ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, οι οποίοι ανέπτυξαν τη μέθοδο, αν καταστεί δυνατή η εφαρμογή της σε ανθρώπινα κύτταρα θα ανοίξει τον δρόμο για θεραπείες ασθενειών όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία ή η νόσος του Πάρκινσον.

Από τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα προκύπτουν όλοι οι τύποι κυττάρων του ανθρωπίνου οργανισμού και για τον λόγο αυτό είναι τα πλέον επιθυμητά για τους ερευνητές οι οποίοι προσπαθούν να αναπτύξουν κυτταρικές θεραπείες. Ωστόσο, είναι και τα πλέον δύσκολα να δημιουργηθούν διότι προαπαιτείται η δημιουργία εμβρύων (πρώιμων σταδίων, στον δοκιμαστικό σωλήνα), πράγμα που κάνει πολλούς ανθρώπους να αντιτίθενται στη χρήση τους για ηθικούς λόγους.

Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους διάφορες ομάδες ερευνητών ανέφεραν τον εντοπισμό μιας μικρής ομάδας γονιδίων τα οποία έχουν τη δυνατότητα να μετατρέπουν τα συνήθη δερματικά κύτταρα σε επαγόμενα πολυδύναμα κύτταρα (induced pluripotent stem cells, iΡS), τα οποία με τη σειρά τους μοιάζουν και λειτουργούν σαν εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα. Προκειμένου να εισαγάγουν τα γονίδια στα κύτταρα, οι ερευνητές έπρεπε να χρησιμοποιούν ρετροϊούς οι οποίοι έχουν την ικανότητα να ενσωματώνουν το δικό τους γενετικό υλικό στο γενετικό υλικό των κυττάρων που μολύνουν. Αυτό, όμως, μπορεί να είναι επικίνδυνο διότι, εκτός από άλλες παρενέργειες, μπορεί να οδηγήσει και στη δημιουργία καρκινικών όγκων.

Οι ερευνητές του Χάρβαρντ χρησιμοποίησαν τους ακίνδυνους αδενοϊούς, προκειμένου να εισαγάγουν σε δερμικά και ηπατικά κύτταρα ποντικών τα τέσσερα γονίδια τα οποία απαιτούνταν για τη μεταμόρφωσή τους σε iΡS. Το μεγάλο πλεονέκτημα των αδενοϊών είναι ότι δεν ενσωματώνουν το γενετικό υλικό τους στο γενετικό υλικό του ξενιστή τους, αλλά απλώς μεταφέρουν σε αυτόν τα επιθυμητά γονίδια. Χρησιμοποιώντας τα μεταμορφωμένα κύτταρα για τη δημιουργία χιμαιρικών ζώων (προήλθαν από τη σύντηξη των μεταμορφωμένων κυττάρων με κανονικά), οι ερευνητές απέδειξαν ότι το σύστημά τους είναι λειτουργικό και ασφαλές, διότι τα ζώα ήταν ελεύθερα όγκων. Μένει τώρα να εξετασθεί αν τα ίδια αποτελέσματα θα υπάρξουν με ανθρώπινα κύτταρα…