ΝΕΟ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ σκάνδαλο, που απειλεί την υγεία των παιδιών τα οποία καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες πατατάκια, μπισκότα και δημητριακά στο πρωινό τους, ξεσπάει στην ελληνική αγορά. Ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) ύστερα από ελέγχους ανακάλυψε ότι σειρά επώνυμων προϊόντων που βρίσκονται στα ράφια όλων των σουπερμάρκετ, των ψιλικατζίδικων, ακόμη και των περιπτέρων και απευθύνονται σε παιδιά περιέχουν υψηλές ποσότητες της χημικής ένωσης ακρυλαμίδιο, η οποία έχει θεωρηθεί από ειδικούς επιστήμονες παράγοντας καρκινογένεσης. Από επίσημο έγγραφο που έχει στη διάθεσή του «Το Βήμα» και απέστειλε η εταιρεία Τσακίρης ΑΒΕΕ- μία εκ των ελεγχθεισών εταιρειών- προς την αρμόδια διεύθυνση του ΕΦΕΤ στις 25 Ιουλίου 2008 και υπογράφει η κυρία Φωτεινή Παπαστεφάνου, υπεύθυνη διασφάλισης ποιότητας της εταιρείας, προκύπτει ότι το πρόβλημα είναι μεγάλο.

Στο έγγραφο-ομολογία η εταιρεία αναγνωρίζει ότι υπάρχει πρόβλημα με τις συγκεντρώσεις ακρυλαμιδίου σε ορισμένα προϊόντα της και συγκεκριμένα τα πατατάκια «sticks» και εκφράζει την πρόθεσή της να συμμορφωθεί προς τας υποδείξεις.

Η εταιρεία σημειώνει στην ανακοίνωσή της: « Σε συνέχεια της προσέλευσής μας στα γραφεία της Κεντρικής Υπηρεσίας του ΕΦΕΤ στην Αθήνα και κατόπιν της ενημέρωσης και της συζήτησης που είχαμε αμφότεροιγια το θέμα του σχηματιζομένου ακρυλαμιδίου στα προϊόντα sticks, συμφωνήσαμε να εφαρμοσθεί δέσμη τεσσάρων μέτρων από την πλευρά της Εταιρείας Τσακίρης,προκειμένου να υλοποιήσουμε την απαίτηση για τη μείωση του περιεχομένου ακρυλαμιδίου στα παραπάνω προϊόντα ».

▅ Οι οδηγίες της Ενωσης
Τα τέσσερα μέτρα, σύμφωνα με το αντίστοιχο toolbox της ΕΕ, είναι τα εξής:

1. Coloration (σ.σ.: χρωματισμός) ανά παρτίδα πατάτας και συσχετισμός φύραςακρυλαμιδίου. Το συγκεκριμένο μέτρο θα εφαρμοσθεί άμεσα.

2. Συχνότερες δειγματοληψίες – αναλύσεις ακρυλαμιδίου. Αμεση αναθεώρηση του πλάνου αναλύσεων για το 2008, το οποίο αντί για τρεις αναλύσεις ανά έτος, σε εξωτερικό διαπιστευμένο εργαστήριο, θα περιλαμβάνει έξι, δηλαδή θα γίνονται οι διπλάσιοι έλεγχοι. Το αυτό πλάνο, σύμφωνα με τα ως τώρα δεδομένα, θα ισχύσει και για το 2009. 3. Μείωση του χρόνου ψησίματος του προϊόντος με ταυτόχρονη μείωση της παραγωγικότητας (λιγότερα kg/h παραγωγής, δηλ. λιγότερα κιλά πατάτας ανά ώρα). Το συγκεκριμένο μέτρο θα εφαρμοσθεί άμεσα.

4. Αλλαγή στην προδιαγραφή της πρώτης ύλης (πατάτα), προκειμένου να είναι αποδεκτή για παραγωγή sticks. Η προδιαγραφή αφορά την περιεκτικότητα των αναγόντων σακχάρων (από την τιμή των 15mg/dl σε 10 mg/dl). Το συγκεκριμένο μέτρο θα εφαρμοστεί στα συμβόλαια των παραγωγών για το 2009, μια και εντός του τρέχοντος έτους δεν μπορεί να γίνει κάποια τροποποίηση.

Η λήψη των παραπάνω μέτρων έχει στόχο να ελαττώσει το ποσοστό του σχηματιζόμενου ακρυλαμιδίου κατά την παραγωγική διαδικασία των sticks, με απώτερο στόχο από τις αρχές του 2009 να είναι πλήρως εφαρμόσιμη και ελεγχόμενη, προκειμένου τα επίπεδα της παραπάνω ένωσης να είναι σύμφωνα με τα ποσοστά των ανώτατων αποδεκτών επιπέδων άνευ συνήθους μεταβολής, που θα καθοριστούν μελλοντικά από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

▅ Δεσμεύσεις στα χαρτιά
Πριν από έναν χρόνο ο ΕΦΕΤ εξέδωσε το Κείμενο κατευθυντήριων γραμμών Νο.1- συγκροτήθηκε με βάση τις κοινοτικές συστάσεις-, με το οποίο καλεί τις βιομηχανίες που παράγουν τα προαναφερόμενα προϊόντα να ακολουθήσουν συγκεκριμένους τρόπους «μείωσης των επιπέδων ακρυλαμιδίου στα τρόφιμα από τις επιχειρήσεις τροφίμων». Το συγκεκριμένο κείμενο αφορά το «σύνολο μεθόδων», όπως αναφέρεται, για να μειωθεί η παραγωγή της συγκεκριμένης ένωσης στα τηγανητά πατατάκια, στα προϊόντα τηγανητής πατάτας, στα προϊόντα άρτου, στα μπισκότα, τα κράκερ και στις φρυγανιές, καθώς και στα δημητριακά πρωινού. Επισημαίνεται ωστόσο ότι ακόμη δεν έχουν καθοριστεί συγκεκριμένα επίπεδα κινδύνου από την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Από τον Σεπτέμβριο του 2007, η Διεύθυνση Διατροφικής Πολιτικής και Ερευνών του ΕΦΕΤ «ανέβασε» το συγκεκριμένο κείμενο στην ιστοσελίδα του φορέα και το απέστειλε και στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, καλώντας να συμμορφωθούν με τις κοινοτικές συστάσεις και να λάβουν μέτρα για τη μείωση της παραγωγής του ακρυλαμιδίου. Ωστόσο, η εφαρμογή συγκεκριμένων ενεργειών για την αντιμετώπιση του προβλήματος παρέμεινε στη… διακριτική τους ευχέρεια. Ορισμένες εξ αυτών προσήλθαν στον ΕΦΕΤ, συζήτησαν με στελέχη της Διεύθυνσης Εργαστηριακών Ελέγχων στο διάστημα των τελευταίων μηνών, και κατά περίπτωση ανέλαβαν ορισμένες δεσμεύσεις, βάσει κοινοτικών συστάσεων, σε άμεσο ή απώτερο χρόνο. Κάποιες εξ αυτών μάλιστα ζήτησαν χρονική πίστωση ως τις αρχές του 2009 για την εφαρμογή ορισμένων εκ των δεσμεύσεων, διότι, με βάση τα όσα ενημέρωσαν τον ΕΦΕΤ, αδυνατούν να προσαρμοστούν. Το ενδιαφέρον στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, από την πλευρά του ΕΦΕΤ δεν υπήρξεεκτός από την αποστολή των ενημερωτικών σημειωμάτων – ένα σύνολο συντονισμένων ενεργειών προς την κατεύθυνση των επιχειρήσεων προκειμένου να τις δεσμεύσουν με συγκεκριμένους τρόπους, ώστε να επιτύχουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μείωση των ακρυλαμιδίων.