▅ Αυτοκρατορικές διαταγές και φιρμάνια σουλτάνων επικαλούνται μοναχοί ως τεκμήρια κυριότητας μεγάλων εκτάσεων γης σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας
▅ Μόνο στη Χαλκιδική, οι μονές Διονυσίου, Κουτλουμουσίου και Ξενοφώντος θεωρούν κτήματα τους εκτάσεις άνω των 100.000 στρεμμάτων
▅ Ακόμη και σε παραβιάσεις του αβάτου του Αγίου Ορους έχουν προχωρήσει γυναίκες κάτοικοι της περιοχής, διαμαρτυρόμενες για τις ιδιοκτησιακές απαιτήσεις των μονών
Ηυπόθεση της Μονής Βατοπαιδίου επαναφέρει στην επικαιρότητα τις διαμάχες ετών ανάμεσα σε μονές- κυρίως του Αγίου Ορους -, οι οποίες διεκδικούν με επιμονή μεγάλες εκτάσεις ως δική τους προαιώνια ιδιοκτησία, και στις τοπικές κοινωνίες στη Χαλκιδική, στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους, στη Θεσσαλία, στην Πελοπόννησο, ακόμη και στην Αττική, που ανθίστανται σθεναρά στις απαιτήσεις των μοναχών. Οι περισσότερες από αυτές τις διεκδικήσεις βασίζονται σε σειρά ολόκληρη από χρυσόβουλλα αυτοκρατόρων- κυρίως των Κομνηνών και των Παλαιολόγων- της ύστερης βυζαντινής περιόδου, ενώ δεν λείπουν τα σουλτανικά φιρμάνια, τα «ταπιά» και τα «μπουγιουρλουντία» (τίτλοι κυριότητας και στρατιωτικού χαρακτήρα αποφάσεις και διαταγές), τα οποία επικαλούνται οι μοναστικές αδελφότητες χωρίς ποτέ να τα εμφανίζουν, υποστηρίζοντας ότι είναι ανεκτίμητα κειμήλια και ταυτόχρονα αδιαμφισβήτητα τεκμήρια κυριότητας. Η γνησιότητα αυτών των εγγράφων σε αρκετές περιπτώσεις αμφισβητείται, κάποια έχουν αποδειχθεί στο παρελθόν πλαστά, ενώ κυρίαρχα χαρακτηριστικά τους είναι η παντελώς ασαφής διατύπωση των ορίων και των όσων περιλαμβάνονται εντός των εκτάσεων, καθώς και η απουσία χρονικών αναφορών και άλλων στοιχείων σχετικών με την παραχώρηση και τους όρους της. Μόνο στη Χαλκιδική, οι μονές Διονυσίου, Κουτλουμουσίου και Ξενοφώντος θεωρούν κτήματα και μετόχια τους εκτάσεις που ξεπερνούν τα 100.000 στρέμματα, στα οποία αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται οι δραστηριότητες- επιχειρηματικές, αγροτικές και κτηνοτροφικές- των κατοίκων της Σιθωνίας, της Ορμύλιας και της Τορώνης. Στο επίκεντρο των «άγιων» απαιτήσεων γης βρίσκονται χωράφια, επιχειρηματικές εγκαταστάσεις, σπίτια και ξενοδοχειακές μονάδες, ακόμη και παιδικές κατασκηνώσεις δίπλα στο κύμα, σε περιοχές που θεωρούνται «φιλέτα» και συγκεντρώνουν χρόνο με τον χρόνο όλο και μεγαλύτερους αριθμούς τουριστών και επισκεπτών. Αντίστοιχες διαμάχες για εκτάσεις με ευοίωνο επενδυτικό παρόν και μέλλον έχουν ξεσπάσει τα τελευταία χρόνια στον Ολυμπο, στην Αρκαδία, στην Πάτμο και στη Δυτική Αττική.

Η περίπτωση της Χαλκιδικής
Η περίπτωση των δήμων της Χαλκιδικής είναι η πλέον χαρακτηριστική. Στον Δήμο Ορμύλιας 15.400 στρέμματα έχουν μπει στο στόχαστρο της Μονής Διονυσίου. «Ουσιαστικά, ολόκληρος ο δήμος και οι πηγές εισοδήματος του πληθυσμού,επιχειρήσεις, μαγαζιά, βενζινάδικα, καλλιέργειες,τα πάντα» υποστηρίζει ο δήμαρχος Ορμύλιας κ. Ελ. Σταμούδης . Την περασμένη Τετάρτη οι δικηγόροι της Μονής και οι δημοτικές αρχές βρέθηκαν ξανά στα δικαστήρια, τρίτη φορά τα τελευταία τρία χρόνια. Η εκδίκαση πάντως έλαβε εκ νέου αναβολή για τον Σεπτέμβριο του 2009, υπό το πρίσμα, όπως υποστήριζαν νομικές πηγές, της παραγγελίας του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Γ.Σανιδά για επανεξέταση του ζητήματος των ανταλλαγών της Μονής Βατοπαιδίου.

Η ιστορία των διεκδικήσεων της Μονής Διονυσίου ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του 1960, δηλαδή λίγο πριν από τη δικτατορία. Τότε οι μοναχοί ήγειραν τις πρώτες αξιώσεις, οι οποίες κατέληξαν στις αίθουσες των δικαστηρίων, για να αποκτήσουν εν τέλει, μεσούσης της χούντας των συνταγματαρχών, θετικές αποφάσεις του Αρείου Πάγου για 8.800 στρέμματα. Αυτές οι εκτάσεις είχαν απαλλοτριωθεί σταδιακά τη δεκαετία του 1930 προκειμένου να εγκατασταθούν πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής και άποροι ακτήμονες της μακεδονικής ενδοχώρας. Το 1979 οι μοναχοί επανέρχονται για το σύνολο της θεωρούμενης μοναστηριακής ιδιοκτησίας και επικαλούνται για πρώτη φορά δύο χρυσόβουλλα της εποχής των Παλαιολόγων, του 1419 και του 1448, με τα οποία, όπως υποστηρίζουν, τους έχει παραχωρηθεί έκταση σχεδόν διπλάσια από εκείνη που είχε αναγνωρίσει αρχικώς ο Αρειος Πάγος. Η τοπική κοινωνία εξεγείρεται, οι μοναχοί υπαναχωρούν προσωρινά, ωστόσο επανήλθαν, πριν από πέντε χρόνια, με τα ίδια χρυσόβουλα και για την ίδια έκταση. Μεταξύ των διεκδικούμενων στρεμμάτων συγκαταλέγονται και οι παιδικές κατασκηνώσεις της νομαρχίας, στις οποίες κάθε χρόνο φιλοξενούνται παιδιά και έφηβοι με αναπηρία· εγκαταστάσεις που βρίσκονται δίπλα στο κύμα και μέσα στο πράσινο, σε μια κατά γενική ομολογία ειδυλλιακή περιοχή. Η εκδίκαση και της συγκεκριμένης υπόθεσης έχει αναβληθεί δύο φορές και θα συνεκδικαστεί με την αγωγή για την Ορμύλια.

«Περίοδος χάριτος» σε κατασκηνώσεις
Στην αγωγή της Μονής Διονυσίου υποστηρίζεται ότι ειδικά για την περίπτωση των κατασκηνώσεων έχει συναφθεί άτυπη σύμβαση χρησιδανείου από το ελληνικό Δημόσιο και τη Μονή το 1964, έτος έναρξης λειτουργίας των κατασκηνώσεων, σύμβαση την οποία η μονή καταγγέλλει, θεωρώντας εαυτήν πολλαπλώς ζημιωθείσα από την παραπάνω κατάσταση. Μάλιστα, οι νομικοί εκπρόσωποι της μονής προχωρούν και σε αποτίμηση των μισθωμάτων τα οποία θα μπορούσε να αποκομίσει αυτή κατά την τελευταία τριετία από τη συγκεκριμένη έκταση, κάνοντας λόγο για ποσό άνω των 500.000 ευρώαποζημίωση την οποία απαιτούν στην παρούσα φάση από την τοπική αυτοδιοίκηση. Παρά τις εκκλήσεις των τοπικών αρχών για επανεξέταση των αιτημάτων της μονής και την επίδειξη φιλάνθρωπου και ευσπλαχνικού φρονήματος απέναντι στα εκατοντάδες παιδιά με ειδικές ανάγκες, η μονή έχει δεσμευθεί, σε περίπτωση δικαίωσής της, να χορηγήσει εξαμηνιαία «περίοδο χάριτος», προκειμένου να μεταφερθούν οι κατασκηνώσεις σε άλλο χώρο.