Στη Χαλκιδική διαιωνίζεται και η διαμάχη στην Τορώνη ανάμεσα στον δήμο και στη Μονή Κουτλουμουσίου, η οποία απαιτεί την επιστροφή περίπου 12.000 στρεμμάτων, εκτάσεις απαλλοτριωμένες σταδιακά ήδη από το 1933, στο πλαίσιο- και εδώ- της αποκατάστασης των προσφύγων του Πόντου, της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης και των αγροτών της Μακεδονίας.

Οταν το 1965 τα υπουργεία Οικονομικών και Γεωργίας απαλλοτρίωσαν (με τον νόμο Ε5190/1965) συνολικά τις επίμαχες περιοχές, δεν προχώρησαν και στην οριστική διανομή τους προς τους δικαιούχους. Η παραπάνω απόφαση ανακλήθηκε εν μέρει από τη χούντα το 1968 και αυτό ακριβώς υπήρξε το «παράθυρο» που χρησιμοποίησε η μονή το 1997 για να ζητήσει την επιστροφή των εκτάσεων, με το σκεπτικό ότι ούτε οριστική διανομή υπήρξε μεταξύ των δικαιούχων, ούτε αποζημίωση είχε καταβληθεί στη μονή. Η αίτηση απορρίφθηκε, η μονή κατέφυγε στα δικαστήρια και πριν από δύο χρόνια το Πολυμελές Πρωτοδικείο Χαλκιδικής τη δικαίωσε αναγνωρίζοντας στην κυριότητά της 4.439 στρέμματα εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Τορώνης, τα περισσότερα εκ των οποίων περιλαμβάνουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχειακές μονάδες, εκτεταμένα βοσκοτόπια και καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στη δίκη εκείνη δεν είχαν παρασταθεί μάρτυρες από την πλευρά του ελληνικού Δημοσίου. Επειτα από διαμαρτυρίες των κατοίκων και των δημοτικών αρχών, ασκήθηκε έφεση κατά της πρωτόδικης απόφασης και μόλις τον περασμένο Ιούλιο το Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης διέταξε τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης. Στην περίπτωση της συγκεκριμένης έκτασης, η Μονή Κουτλουμουσίου επικαλείται «ταπί» των οθωμανών σουλτάνων, με αναφορές σε τίτλους ιδιοκτησίας ήδη παραχωρημένους από τη δυναστεία των Παλαιολόγων, έγγραφο το οποίο δεν έχει παρουσιάσει στις δικαστικές αίθουσες.

Οι κάτοικοι της Χαλκιδικής βρίσκονται σε διαρκή αναβρασμό ύστερα και από τις τελευταίες εξελίξεις, καθώς αντίστοιχες διεκδικήσεις και απαιτήσεις προβάλλουν οι μονές- με την Ξενοφώντος να πρωτοστατεί- και στη Σιθωνία, όπου αθροιζόμενες οι απαιτήσεις εκτείνονται σε 53.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης, δασών, αλσυλλίων και παραλιακών κτημάτων. Δύο φορές ως σήμερα έχουν πραγματοποιήσει συλλαλητήρια στα «σύνορα» της αγιορείτικης κοινότητας οι επιτροπές αγώνα που έχουν συστήσει κάτοικοι και φορείς. Μάλιστα, σε μία από αυτές τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, γυναίκες της περιοχής είχαν παραβιάσει συμβολικά το άβατο βαδίζοντας λίγα μέτρα μέσα στο «Περιβόλι της Παναγιάς». Αύριο προετοιμάζονται εκ νέου για παράσταση διαμαρτυρίας στην Ουρανούπολη, ζητώντας την παραίτηση των μοναστηριών από τις διεκδικήσεις τους.