Τ ο αρνητικό κλίμα για την ελληνική οικονομία προέρχεται από δύο παράγοντες. Ο ένας είναι το διεθνώς δυσμενές κλίμα στις χρηματοπιστωτικές αγορές και ο άλλος έχει να κάνει με τις εσωτερικές εξελίξεις.

Οι ελληνικές τράπεζες δεν είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα τα οποία εμπεριέχουν υψηλούς κινδύνους και θέλω να ελπίζω ότι η όποια επίπτωση από αυτά θα είναι μικρή. Στο εσωτερικό, όμως, οι δημοσιονομικές και πολιτικές εξελίξεις δημιουργούν μεγάλες αβεβαιότητες για το μέλλον της οικονομίας. Η χώρα διατρέχει τον κίνδυνο να βρεθεί σε καθεστώς επιτήρησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει δημοσιονομική ευελιξία σε μια περίοδο που τη χρειάζεται.

Αυτό οφείλεται στο ότι ο προϋπολογισμός του 2008 έθετε αισιόδοξους στόχους οι οποίοι δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν χωρίς τη λήψη πρόσθετων μέτρων. Αν σε αυτό προστεθεί και η αρνητική συγκυρία, γίνεται αντιληπτό το γιατί η κυβέρνηση προχώρησε στα φορολογικά μέτρα τα οποία ανακοίνωσε τις προηγούμενες ημέρες.

Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει ακόμη ένα πρόβλημα. Αυτό συνδέεται με τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνική οικονομίας. Ως τώρα στηριζόμασταν στην κατανάλωση και κυρίως στις επενδύσεις σε κατοικίες. Αυτές οι δύο πηγές ανάπτυξης φαίνεται να αποδυναμώνονται εφέτος και τα επόμενα χρόνια. Με δεδομένη και τη χειροτέρευση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, η ελληνική οικονομία διατρέχει τον κίνδυνο να πέσει στην «παγίδα της Πορτογαλίας». Δηλαδή να έχουμε πολύ χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Μια τέτοια εξέλιξη, λαμβάνοντας υπόψη και τα δημοσιονομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, θα έχει αρνητικές συνέπειες στην οικονομική δραστηριότητα και στο βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων. Επιπροσθέτως, οι μεταρρυθμίσεις που έχουν εξαγγελθεί επανειλημμένως τα τελευταία χρόνια δεν έχουν υλοποιηθεί και η επανίδρυση του κράτους που όλοι περιμέναμε εξακολουθεί να παραμένει μια εξαγγελία.

Ο κ. Β. Ράπανος είναι καθηγητής Πανεπιστήμιου.