«Είναι λανθασμένη η ιδέα ότι οι αγορές διαθέτουν μια έμφυτη εσωτερική ηθική»
Στα 78 χρόνια του ο Τζορτζ Σόρος έχει επιτέλους την ευκαιρία να αποδείξει την ορθότητα της κοσμοθεωρίας του. Ο αμερικανός δισεκατομμυριούχος, ο οποίος καταφέρνει να συγκεράσει την ιδιότητα του «φιλοσόφου της ζωής» και του μεγαλοκερδοσκό- που, εκτιμά ότι η χρηματοοικονομική κρίση που σοβεί εδώ και πάνω από έναν χρόνο επιβεβαιώνει την εικονοκλαστική ιδέα του ότι οι αγορές είναι… διεστραμμένες. Οτι δηλαδή δύο φαινόμενα κυριαρχούν στην οικονομική ζωή: η αναζήτηση της αλήθειας και η προσπάθεια χειραγώγησής της. Το δεύτερο φαινόμενο υπονομεύει διαρκώς το πρώτο, προκαλώντας πότε ευφορία και πότε πανικό στις αγορές.
Πώς γίνονται όλα αυτά ο Σόρος τα εξηγεί στο τελευταίο βιβλίο του με τίτλο «Η αλήθεια για τη χρηματιστηριακή κρίση».
Π ρόκειται για τη συνέχεια του προηγουμένου πνευματικού πονήματος του μεγαλοεπενδυτή με τίτλο «Το νέο παράδειγμα των χρηματιστηριακών αγορών», στο οποίο ο Σόρος δεν ασχολείται τόσο με την κρίση όσο με την ανάλυση της σκέψης του Καρλ Πόπερ – πρόκειται για τον φιλόσοφο που θαυμάζει απεριόριστα. Στο τελευταίο πνευματικό πόνημά του ο Σόρος ασφαλώς και βασίζεται στις ιδέες του θεωρητικού της «Ανοικτής Κοινωνίας». Αναφέρεται ωστόσο και στον Αριστοτέλη, στην περίοδο του Διαφωτισμού και στον θεωρητικό της κβαντικής φυσικής Βέρνερ Χάιζενμπεργκ (1901-1976) για να εξηγήσει πώς από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και εντεύθεν τα χρηματοοικονομικά άρχισαν να εκτρέπονται σταδιακά και να βασίζονται στη λανθασμένη ιδέα ότι οι αγορές διαθέτουν μια έμφυτη εσωτερική ηθική και ως εκ τούτου έπρεπε να τις αφήσουμε να αυτορυθμιστούν (laisser faire).
Φυγάς από την Ουγγαρία στα 15 χρόνια του, πτυχιούχος από τη London School of Εconomics στα 22 του, εκατομμυριούχος προτού ακόμη κλείσει τα 40, ο Σόρος δίνει στο βιβλίο του μια ενδιαφέρουσα διάσταση στην αναζήτηση των αιτίων της παρούσης οικονομικής αναταραχής. Παρά το ότι χρησιμοποιεί πολλούς τεχνικούς όρους, η γραφή του είναι επιμελημένη, συγκεκριμένη και κατηγορηματική. Ο Τζορτζ Σόρος καδικάζει, για παράδειγμα, τα εξεζητημένα χρηματοοικονομικά προϊόντα, τα στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου, τα δάνεια «Νίντζα» και εν γένει την τραπεζική απληστία. Επίσης, καταφέρεται εναντίον των τενόρων του οικονομικού φιλελευθερισμού Ρόναλντ Ρίγκαν και Μάργκαρετ Θάτσερ και κατηγορεί ως «δολοπλόκο» τον πρώην πρόεδρο της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ Αλαν Γκρίνσπαν . Για τον Σόρος η σημερινή κρίση δεν οφείλεται τόσο στο σκάσιμο της πιστωτικής φούσκας ή στη φούσκα των subprimes. Οφείλεται στην ύπαρξη μιας τεράστιας φούσκας που δεν έχει ακόμη σκάσει. Γιατί μόλις σκάσει θα τινάξει στον αέρα όλες τις βεβαιότητες και τις σταθερές της καθημερινότητάς μας. Ο Σόρος θεωρεί ότι ζούμε το τέλος μιας εποχής.
Γ ια τον άνθρωπο που το 1992 έβγαλε 1 δισ. δολάρια σε μία μόνο ημέρα τζογάροντας στην αποπομπή της στερλίνας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών, η επίθεση αυτή κατά των αγορών και των συντελεστών τους μοιάζει σχιζοφρενική. Αλλά ο Σόρος ασχολείται πλέον σχεδόν αποκλειστικά με φιλανθρωπικές και όχι με κερδοσκοπικές δραστηριότητες. Δεδηλωμένος υποστηρικτής των Δημοκρατικών με κοινωνικές ευαισθησίες, προτείνει στην κυβέρνηση να δώσει προτεραιότητα στη στήριξη των αμερικανικών μειονοτήτων που πλήττονται περισσότερο από την κρίση και όχι στη διάσωση των τραπεζών. Για να εξηγήσει τη στροφή που έκανε προς το φιλοσοφείν, ο συγγραφέας αναφέρεται στην τραυματική παιδική ηλικία που έζησε στην κατεχόμενη από τους ναζιστές Ουγγαρία. Καυστικός αλλά και τολμηρός, αναφέρεται σε όσους τον χλευάζουν και δεν διστάζει να αναφερθεί και στις ελαφρώς… μειωτικές δηλώσεις που είχε κάνει ο ίδιος του ο γιος Ρόμπερτ: «Ο πατέρας μου έχει πάντα μια θεωρία για να εξηγήσει γιατί κάνει το ένα ή το άλλο,αλλά θυμάμαι ότι όταν του μιλούσα μικρός για θεωρίες μου έλεγε “θεέ μου,τα μισά από αυτά που μου λες είναι μ…”»! Ο αναγνώστης θα κρίνει. Ο Τζορτζ Σόρος είναι χωρίς αμφιβολία καλύτερος επενδυτής παρά φιλόσοφος. Αλλά αξίζει κανείς να αφιερώσει χρόνο για να διαβάσει την εξήγησή του για την κρίση.
