Η οικονομική ανέλιξη έχει αναχθεί ως πρωτεύων στόχος για όλους
Στις αρχές του περασμένου Απριλίου ο Βασίλειος Μαρκεζίνης είχε ερωτηθεί από «Το Βήμα» αν είχε αλλάξει κάτι στη ζωή του αφότου τιμήθηκε με τον τίτλο του Ιππότη στη Βρετανία. Ο κ. Μαρκεζίνης σημείωσε χαριτολογώντας ότι έκτοτε στις ΗΠΑ τον… πληρώνουν περισσότερο και συμπλήρωσε: «Ζούμε σε μια εποχή όπου η αμοιβή για την επιτυχία είναι το χρήμα.Σε μιαν άλλη εποχή η υπηρεσία στο κράτος,στην πατρίδα,στη Δικαιοσύνη και στην ιδέα ήταν ένα κορδελάκι, ένας μεγαλόσταυρος. (…) Αυτή είναι η διαφορά του σύγχρονου οικονομικού, χαμηλού, “ξεπεσμένου” πολιτισμού έναντι του πολιτισμού που πίστευε ότι η τιμή είναι η ανταμοιβή της αξίας».
Μόλις προ τριημέρου ο κ. Β. Μουλόπουλος στο τακτικό άρθρο του, αναφερόμενος στα εσωτερικά του ΠαΣοΚ, αναρωτιόταν πόσοι ξενυχτούν παθιασμένοι σε επιτροπές συζητώντας «τι χρη δραν» και πόσων το πάθος οδηγείται από ανιδιοτελή διάθεση βελτίωσης του τόπου, όπως συνέβαινε παλαιότερα. Ελάχιστοι ασφαλώς. Υπήρξε ενδεικτικό το παράδειγμα Γραμματέα του κόμματος που, όταν αποκαλύφθηκαν οι υψηλές χρηματιστηριακές συναλλαγές του, απάντησε ότι ήταν από χρόνια επενδυτής κατά τρόπο απολύτως νόμιμο. «Επενδυτής μάς είπε από πότε ήταν,σοσιαλιστής δεν μας είπε» είχε γραφεί τότε πικρόχολα.
Οι οικονομικές συναλλαγές των υπουργών και των συζύγων τους, που σήμερα μας απασχολούν, είναι πιθανότατα εξίσου νόμιμες με τις χρηματιστηριακές ενασχολήσεις του πρώην Γραμματέα. Οπως εκείνες, αφήνουν την ίδια γεύση και εμπεδώνουν το ίδιο, «μαρκεζίνειο» συμπέρασμα. Το κοινωνικό μας σύστημα δεν αναγνωρίζει αξία τόσο ισχυρή ώστε να είναι αντίρροπη του χρήματος. Οι τιμές και το καλό όνομα είναι αξίες απομειωμένες, όσο δεν συνοδεύονται από ευμάρεια. Η κοινωνική άνοδος και προαγωγή είναι ατελείς αν ανταμείβονται μόνο με κότινο. Το έπαθλο στη ζωή πρέπει να είναι και δραχμικό, αν θέλει κανείς να αισθάνεται- και να αναγνωρίζεται ως- επιτυχημένος.
Η οικονομική ανέλιξη έχει αναχθεί ως πρωτεύων στόχος για όλους. Οι πολιτικοί δεν εξαιρούνται και θα ήταν ίσως αυταπάτη, αν όχι υποκρισία, να αξιώνουμε από αυτούς το ξεχωριστό σε έναν τόπο όπου η πλειοψηφία είναι έτοιμη να χτίσει αυθαίρετα, να αποφύγει τη φορολογία, να παρακάμψει τα αξιοκρατικά κριτήρια εκμεταλλευόμενη φιλίες και πελατειακές σχέσεις. Η τιμητική υπηρεσία προς το έθνος ή η βελτιωτική των πραγμάτων επιθυμία έρχονται σε δεύτερη μοίρα ή και υφίστανται ολική έκλειψη από τη βαριά σκιά του ατομικού οφέλους, το οποίο μετρείται πρωτίστως, αν όχι αποκλειστικά, εις χρήμα. Είναι αλήθεια ότι πάντοτε, ιδίως στις χώρες που άνθησαν οικονομικά και είχαν οικογένειες παραδοσιακού πλούτου, υπήρχαν πολιτικοί-κροίσοι προερχόμενοι από το λεγόμενο old money. Η δημοκρατική πολιτική ζωή ανέδειξε όμως μεγάλο πλήθος πολιτικών χωρίς γερό πουγκί. Και ήταν μάλλον συχνό σε αμφότερες τις κατηγορίες να τίθεται η οικονομική επιτυχία σε δεύτερη μοίρα μπροστά στη «δημόσια υπηρεσία» και στην τιμητική αναγνώριση που απέφερε.
Σήμερα η επιδίωξη του χρήματος κυριαρχεί, ίσως και επειδή «τιμητική» αναγνώριση δεν υπάρχει. Η στάση των πολιτικών μάς αφήνει πικρή γεύση, ενδέχεται όμως απλώς να αντανακλά τη γενική νοοτροπία. Μια νοοτροπία που δεν φαίνεται εύκολο να αλλάξει. Ηταν ενδεικτική η παραίνεση του κ. Σούρλα: «Δεν χρειάζονται τώρα κότερα και βίλες». Σαν να θεωρεί ουτοπική την προσδοκία ουσιαστικής αλλαγής νοοτροπίας: λίγη υπομονή για τις εντυπώσειςκαι απολαύστε αργότερα…
