Η πρόθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να κλείσει τις κάνουλες του δανεισμού προς τις τράπεζες και τις άλλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες από τις αρχές του νέου έτους προκάλεσε πανικό σε όσους δεν είχαν ακόμη ξεφορτωθεί τις μετοχές του τραπεζικού τομέα. Εσπευσαν λοιπόν χθες να ξεπουλήσουν, καθώς η αύξηση του κόστους δανεισμού θα επιδεινώσει την ήδη προβληματική οικονομική κατάσταση των τραπεζικών ιδρυμάτων και ίσως οδηγήσει ακόμη και σε χρεοκοπίες.

Οι πανικόβλητες αυτές κινήσεις, σε συνδυασμό με τη γενικότερη αδιαφορία που επέδειξαν χθες τόσο η ΕΚΤ όσο και η Τράπεζα της Αγγλίας, καθώς αρνήθηκαν να μειώσουν τα επιτόκια του ευρώ και της στερλίνας παρ΄ ότι ευρωζώνη και η βρετανική οικονομία βρίσκονται στο χείλος της ύφεσης, προκάλεσαν κύματα πωλήσεων μετοχών και βύθισαν τα χρηματιστήρια της Ευρώπης.

Σε μία ημέρα όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια έχασαν γύρω στο 3% της αξίας τους. Τα τρία μεγαλύτερα, Φραγκφούρτη, Παρίσι και Λονδίνο, έκλεισαν με μεγάλες απώλειες κατά 2,91%, 3,22% και 2,50% αντίστοιχα. Στη χθεσινή βουτιά των ευρωπαϊκών μετοχών βοήθησε και η επίσης αρνητική εικόνα από τη Wall Street. Ο δείκτης Dow Jones έχανε γύρω στο 2,50%, περίπου δύο ώρες πριν από το κλείσιμο των συναλλαγών. Το ευρώ κατρακύλησε έναντι του δολαρίου ως τα 1,4326 δολάρια. Η στερλίνα, όμως, στάθηκε στα πόδια της μετά την απόφαση της Τράπεζας της Αγγλίας να αφήσει αμετάβλητα στο 5% τα επιτόκια-«κλειδιά» του βρετανικού νομίσματος, παρά τη δραματική επιδείνωση της οικονομίας και της αγοράς εργασίας στη Βρετανία.

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου που έδωσε μετά τη λήξη της συνεδρίασης της Κεντρικής Τράπεζας ανακοίνωσε ότι τα μέτρα για τη χορήγηση ρευστότητας προς τις τράπεζες θα γίνουν αυστηρότερα από την 1η Φεβρουαρίου. Ο τράπεζες, δηλαδή, δεν θα μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν ρισκαδόρικες αξίες ως ενέχυρο, προκειμένου να δανειστούν. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις διευκολύνσεις αυτές είχαν προχωρήσει οι κεντρικοί τραπεζίτες, προκειμένου να αποσοβηθεί η κατάρρευση επενδυτικών αλλά και εμπορικών τραπεζών από τις κολοσσιαίες ζημιές που είχαν υποστεί από τη θυελλώδη subprime πιστωτική κρίση. Δικαιολόγησε την απόφαση αυτή ο κ. Τρισέ, λέγοντας ότι δεν αλλάζει ο «βασικός χαρακτήρας» των μέτρων διευκόλυνσης. «Δεν τα αλλάζουμε,τα βελτιώνουμε» ισχυρίστηκε ο ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης, αλλά δεν έπεισε τις αγορές. Επιπλέον η ΕΚΤ, ανένδοτη στις αυξανόμενες ενδείξεις για οικονομική ύφεση, όχι μόνο δεν μείωσε τα βασικά επιτόκια δανεισμού στην ευρωζώνη, τα οποία βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων επτά ετών, αλλά ούτε καν σηματοδότησε την πρόθεσή της για χαλαρότερη νομισματική πολιτική. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν η μόνη από τις κορυφαίες κεντρικές τράπεζες του κόσμου που τόλμησε να αυξήσει το κόστος δανεισμού εν μέσω της θυελλώδους παγκόσμιας πιστωτικής κρίσης. Τα αύξησε κατά 25 μονάδες βάσης στο 4,25% τον Ιούλιο. Οι ευρωπαίοι κεντρικοί τραπεζίτες, επικαλούμενοι τους φόβους ενός σπειροειδούς πληθωρισμού, έχουν βάλει σε δεύτερη μοίρα τους θανάσιμους οικονομικούς κινδύνους. Αποφασισμένοι να διατηρήσουν την αξιοπιστία τους ως πολέμιοι του πληθωρισμού, παραβλέπουν τους οικονομικούς δείκτες οι οποίοι συνεχώς επιδεινώνονται.

Η οικονομία της ζώνης του ευρώ, η οποία συρρικνώθηκε το δεύτερο τρίμηνο, απειλείται ανοικτά με ύφεση. Σημειωτέον ότι η βιομηχανική δραστηριότητα στις 15 χώρες-μέλη του ευρώ συνεχίζει να συρρικνώνεται. Η βουτιά των παραγγελιών στα εργοστάσια της Γερμανίας για όγδοο κατά σειρά μήνα τον Ιούλιο υποδηλώνει ότι η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης κινδυνεύει από συρρίκνωση και το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομίας στο Βερολίνο προειδοποίησε ότι η τρέχουσα περίοδος της οικονομικής εξασθένησης θα διαρκέσει και τους επόμενους μήνες μετά την κατακόρυφη πτώση των εγχώριων καταναλωτικών δαπανών.

Αρνητικό κλίμα και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Οι χαμηλότερες των προβλεπομένων λιανικές

Αρνητικά τα οικονομικά στοιχεία και από τις ΗΠΑ

πωλήσεις τον Αύγουστο, μήνας-«κλειδί» για τα σχολικά είδη, και η επιδείνωση της αγοράς εργασίας υπερίσχυσαν των άλλων θετικών στοιχείων και της νέας πτώσης στην τιμή του πετρελαίου. Οι επενδυτές εστίασαν την προσοχή τους στα προαναφερόμενα στοιχεία και όχι στα στοιχεία τα οποία έδειξαν ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα σταμάτησε να συρρικνώνεται. Και είναι σημαντικά τα στοιχεία αυτά, καθώς προσμετρούν το 90% της οικονομικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ. Σημειωτέον ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα στις ΗΠΑ δεν επιδεινώθηκε, όπως είχαν προβλέψει οι οικονομολόγοι, αλλά ξεπέρασε τα επίπεδα του 50 τα οποία και διαχωρίζουν την επέκταση από τη συρρίκνωση. Συγκεκριμένα, ο αρμόδιος δείκτης του τεράστιου τομέα παροχής υπηρεσιών του ΙSΜ ήταν τελικά ισχυρότερος απ΄ ό,τι αναμένονταν αφού διαμορφώθηκε στο 50,6 τον Αύγουστο.