ΠΑΡΙΣΙ

O ι δύο εκπληκτικές κούρσες και τα αντίστοιχα παγκόσμια ρεκόρ του τζαμαϊκανού δρομέα Γιουσέιν Μπολτ στα 100 και 200 μέτρα που σημάδεψαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, αλλά και οι πρωτιές των υπόλοιπων τζαμαϊκανών σπρίντερ της εφετινής διοργάνωσης δεν μπορούν παρά να προκαλούν θαυμασμό αλλά και ερωτήματα σχετικά με τα όρια του ανθρώπου και του… χρονομέτρου. Η γαλλική εφημερίδα «Le Μonde» έθεσε το εύλογο ερώτημα σχετικά με το πόσο «ανθρώπινα» είναι τα ρεκόρ όπως αυτό του Μπολτ στον Ζαν-Φρανσουά Τουσέν, διευθυντή του Ινστιτούτου Βιοϊατρικής Ερευνας και Επιδημιολογίας των Σπορ της Γαλλίας (Ιnstitut de Recherche Βiom dicale et d΄ Εpid miologie du Sport, Ιrmes). Ο ειδικός απάντησε ότι ο τρομερός Τζαμαϊκανός- ο οποίος κατέβασε με την επίδοσή του (19.30) κατά 2 εκατοστά του δευτερολέπτου το παγκόσμιο ρεκόρ των 200 μέτρων το οποίο κρατούσε επί 12 χρόνια ο Μάικλ Τζόνσον από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντας- υπογράμμισε με την επίδοσή του τα κριτήρια που ως φαίνεται είναι αναγκαία για να πάνε ένα βήμα πιο πέρα τους αγώνες ταχύτητας: ένα γενετικό υπόβαθρο που εξασφαλίζει εκρηκτικό νευρομυϊκό σύστημα, ένα κορμί με ύψος σχεδόν 2 μ., καθώς και μια επίδοση κάτω από τα 21 δευτερόλεπτα στα 16 έτη του, η οποία προδιέγραφε το λαμπρό του μέλλον.

Σύμφωνα με τον Τουσέν, ο ορίζοντας για το αγώνισμα των 200 μ. δείχνει ότι η επίδοση μπορεί να φθάσει κοντά στα 19 δευτερόλεπτα, με τον Μπολτ να είναι ο κύριος υποψήφιος για το «χρίσμα».

Μήπως όμως οι αθλητές έχουν φθάσει στα όριά τους; Μελέτη που διεξήχθη από τον Λορέν Κινκί στο Ιrmes παρακολούθησε την εξέλιξη των 10 καλύτερων αθλητών κάθε έτους από το 1980 ως τις ημέρες μας. Η μελέτη αυτή έδειξε ότι γύρω στα 20 έτη τους οι σπρίντερ εμφανίζουν βελτίωση των επιδόσεών τους της τάξεως των 5 ως 15 εκατοστών του δευτερολέπτου στην καλύτερη περίπτωση ετησίως. Ο Μπολτ, ο οποίος το 2004, σε ηλικία 18 ετών, έτρεξε τα 200 μ. σε 19.93 (παγκόσμιο ρεκόρ εφήβων), κατέβασε την επίδοσή του στα 19 δευτερόλεπτα και 30 εκατοστά στο Πεκίνο. Βελτιώνοντας την επίδοσή του κατά 16 εκατοστά του δευτερολέπτου ετησίως μαρτυρεί ότι το θέαμα που καθήλωσε προσφάτως την ανθρωπότητα είναι ένας συνδυασμός μιας «ευλογημένης» γενετικής προδιάθεσης και βέβαια της κατάλληλης προπόνησης.

Στον αντίποδα, η επίσης Τζαμαϊκανή Σέλι-Ανν Φρέιζερ, η οποία κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στην κούρσα των 100 μ. στις γυναίκες, εμφάνισε μια επίδοση που επιδέχεται συζητήσεις: η ολυμπιονίκης έκανε στο Πεκίνο χρόνο 10.78 όταν πριν από δύο μόλις χρόνια η επίδοσή της ήταν 11.76.

Ούτε λίγο ούτε πολύ βελτίωσε τον χρόνο της κατά 98 εκατοστά σε δύο χρόνια, μια βελτίωση που θα μπορούσε να θεωρηθεί εκτός των φυσιολογικών ορίων, όπως λέει ο διευθυντής του Ιrmes. Η εικόνα που παρουσιάζει μοιάζει περισσότερο με εκείνη δύο παλαιών ειδώλων του στίβου που σε μάκρος χρόνου απογοήτευσαν: θυμίζει τηΜάριον Τζόουνς η οποία κατέβασε την επίδοσή της κατά 92 εκατοστά του δευτερολέπτου μεταξύ του 1996 και του 1997, καθώς και την κάτοχο έως σήμερα του παγκοσμίου ρεκόρ στα 100 μ. των γυναικών Φλόρενς ΓκρίφιθΤζόινερ (10.49 το 1988 στην Ινδιανάπολη).

Αν και στο Πεκίνο είδαμε και συνεχίζουμε να βλέπουμε πολλά παγκόσμια ρεκόρ, η γενικότερη τάση είναι μάλλον ότι οι ένδοξες αυτές εποχές θα αποτελούν σύντομα παρελθόν. Μελέτη του δρος Τουσέν έδειξε ότι το 2027 τα μισά από τα παγκόσμια ρεκόρ δεν θα επιδέχονται περαιτέρω βελτίωση. Ο δρ Τουσέν και οι συνεργάτες του ανέλυσαν 3.263 παγκόσμια ρεκόρ που έγιναν σε πέντε ολυμπιακά αθλήματα (στίβος, κολύμβηση, ποδηλασία, πατινάζ ταχύτητας, άρση βαρών) από το 1896 οπότε και διεξήχθησαν οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες ως και σήμερα.

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης δεν επιδέχονταν αμφισβήτηση: ο αριθμός των ρεκόρ άρχισε να δείχνει σημαντική μείωση στο τέλος της δεκαετίας του 1960. «Αυτό δεν οφείλεται στις συνθήκες ζωής. Μπορούμε λοιπόν να εκτιμήσουμε ότι βρισκόμαστε κοντά στα όρια της φυσιολογίας, της βιολογίας του ανθρώπινου είδους.Αυτή η σταδιακή επιβράδυνση είναι η αρχή του τέλους» είπε στον «Μonde» ο διευθυντής του Ιrmes και προσέθεσε ότι τα πολύ τρανταχτά παραδείγματα που αποτελούν την εξαίρεση του κανόνα, όπως το ρεκόρ της Γκρίφιθ Τζόινερ το 1988, αφήνουν λίγα περιθώρια για να μη σκεφθεί κάποιος ότι οφείλονται σε «έξωθεν υποβοήθηση» των επιδόσεων.

Ο Τουσέν κατέληξε τονίζοντας ότι όλα αυτά τα στοιχεία συνηγορούν στο ότι στα χρόνια που έρχονται θα αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο οι αθλητές αντιμετωπίζουν το αξίωμα «citius, altius, fortius» (πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά). Οπως φαίνεται, οι αθλητές του 2050 θα πρέπει να αρκούνται στο «εξίσου γρήγορα, εξίσου ψηλά, εξίσου δυνατά».