Η νέα Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν είναι εθνικιστική κατά το παλαιό τσαρικό πρότυπο. Και είναι αποφασισμένη να προστατέψει τα συμφέροντά της
Ποιος έχει ακουστά τον διπλωμάτη της Αυστροουγγαρίας Φράιχερ φον Μουσούλιν εκτός από ορισμένους ιστορικούς και κάποιους φοιτητές που μελετούν τις διπλωματικές ισορροπίες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου; Ο βαρόνος Μουσούλιν απείχε κατά πολύ από το να καταστεί ένας Μέτερνιχ ή Ταλεϊράνδος , ίσως επειδή άθελά του επέδρασε στην ευρωπαϊκή ιστορία περισσότερο από ό,τι οι δύο αυτοί διπλωμάτες.
Πώς; Το καλοκαίρι του 1913 πήγε διακοπές στην Κροατία, στη γενέθλια χώρα του, και επιστρέφοντας στη Βιέννη έγραψε μια έκθεση για το σερβικό πρόβλημα, ένα θέμα για το οποίο δεν θεωρούνταν ως τότε ειδικός.
Τον Ιούλιο του 1914 τού ζητήθηκε να συντάξει διπλωματικό τελεσίγραφο προς τη Σερβία. Εκεί έγραφε μεταξύ άλλων τα εξής: «Στη βάση της ηθικής ευθύνης της Σερβίας για τα γεγονότα της 28ης Ιουνίου (σ.σ.:τη δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου), ορισμένα αιτήματα θα απευθύνονται προς αυτήν, προκειμένου να περιοριστεί στο μέλλον η προπαγάνδα υπέρ της Μεγάλης Σερβίας». O ίδιος συνέγραψε το κείμενο με την εικασία ότι οι Σέρβοι θα το αποδέχονταν και έμεινε κατάπληκτος όταν το κείμενο απορρίφθηκε.
Σχολίασε σχετικά: «Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψει κανείς τις συνέπειες που μια πολιτική πράξη μπορεί να έχει στο εξωτερικό». Εκτιμώντας ότι η συνέπεια της «λανθασμένης» διπλωματικής εκτίμησής του ήταν ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, 20 εκατομμύρια νεκροί και ό,τι επακολούθησε, η παραπάνω φράση εθεωρείτο συγκρατημένη.
Από το 1914 οι μεγάλες δυνάμεις επεδίωκαν να αποφύγουν ένα ακόμη δράμα όπως αυτό του Σαράγεβο, όπου ο κόσμος οδηγήθηκε σε πόλεμο από ένα «τυχαίο» γεγονός. Ωστόσο ο πόλεμος δεν αποτελούσε καθ΄ ολοκληρίαν μια σύμπτωση, ούτε λανθασμένο υπολογισμό. Ο στρατάρχης Φραντς Κόνραντ φον Χέτζεντορφ – πιο σημαίνων και επιθετικός άνθρωπος από τον Φον Μουσούλιν- αναφέρει στα απομνημονεύματά του τις πραγματικές αιτίες του πολέμου: «Δύο αρχές αλληλοσυγκρούονταν: η διατήρηση της αυτοκρατορικής Αυστρίας και η δημιουργία ανεξάρτητων εθνικών κρατών τα οποία διεκδικούν τα δικά τους εδάφη από την Αυστροουγγαρία.Γι΄ αυτό- και όχι για να εκδικηθεί για τη δολοφονία του Φερδινάνδου- η Αυστροουγγαρία έπρεπε να εμπλακεί σε πόλεμο με τη Σερβία».
Υπάρχουν ανησυχητικές ομοιότητες μεταξύ της σερβικής κρίσης τον Ιούλιο του 1914 και της γεωργιανής τον Αύγουστο του 2008. Και στις δύο περιπτώσεις ο ρωσικός παράγοντας είναι κεντρικός, υπάρχουν εθνικισμοί που συγκρούονται καθώς και γενικευμένο αίσθημα ανησυχίας. Το 1914 η Αυστροουγγαρία ανησυχούσε μήπως προδοθεί από τη Γερμανία, η Γερμανία φοβόταν την αυξανόμενη δύναμη της Ρωσίας, η Ρωσία φοβόταν να μην προδοθεί από τη Γαλλία, η Γαλλία ανησυχούσε να μην προδοθεί από τη Βρετανία, ενώ τέλος στη Βρετανία είχε σημάνει συναγερμός από την αύξηση της δύναμης του γερμανικού ναυτικού. Κάθε μεγάλη δύναμη αισθανόταν να απειλείται.
Η απόρριψη από τη Σερβία της νότας της Αυστρίας ενέπλεξε όλες τις παραπάνω χώρες σε έναν πόλεμο τον οποίο λίγοι είχαν θελήσει. Η πιο ανίσχυρη δύναμη έλαβε τις μεγαλύτερες αποφάσεις.
Η σημερινή κατάσταση φαίνεται ίδια σε ορισμένους τομείς, αλλά όχι σε όλους. Η μεγάλη διαφορά είναι ότι έχουν περάσει σχεδόν 20 χρόνια από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης και έκτοτε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας παραβιάστηκε πολλές φορές: πολλές από τις χώρες που συμμετείχαν σε αυτό έγιναν μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ, με τη Ρωσία να μην μπορεί να εναντιωθεί. Ωστόσο υπήρχε ένας αριθμός προσφάτως ανεξαρτητοποιημένων κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Γεωργίας, τα οποία δεν ήταν μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας αλλά αποτελούσαν τμήμα της ρωσικής αυτοκρατορίας του 19ου και 20ού αιώνα. Αυτό το «εγγύς εξωτερικό» θεωρείται από τη Ρωσία ότι συμπεριλαμβάνεται στη σφαίρα επιρροής της.
Η νέα Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν είναι εθνικιστική κατά το παλαιό τσαρικό πρότυπο. Και είναι αποφασισμένη να προστατέψει τα συμφέροντά της.
Το 1914, στην Ευρώπη, υπήρχαν έξι μεγάλες δυνάμεις (Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Αυστροουγγαρία, Ιταλία και Ρωσία), οι περισσότερες από τις οποίες ήταν συνασπισμοί διαφορετικών εθνών και αντιμετώπιζαν εσωτερικά προβλήματα εθνικισμού. Το 2008 υπάρχουν έξι μεγάλες ομάδες στον κόσμο (ΗΠΑ, Κίνα, ΕΕ, Ινδία, Ρωσία και Ιαπωνία). Το Ισλάμ είναι ένα άλλο ζήτημα. Ορισμένες από αυτές τις ομάδες είναι ανερχόμενες δυνάμεις, ενώ άλλες βρίσκονται σε σχετική πτώση. Η Ρωσία δεν έχει ίσως την οικονομική ή πληθυσμιακή βάση για να επιβάλει τις αρχές του Πούτιν στον παγκόσμιο ανταγωνισμό· οι ΗΠΑ μπορούν να αποτελέσουν την ηγέτιδα- παγκόσμιαδύναμη και στο μέλλον, ωστόσο η ηγεσία τους περιορίζεται· η ΕΕ δεν έχει επιλύσει τις πολιτισμικές διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών της, ενώ η Κίνα και η Ινδία είναι ανερχόμενες υπερδυνάμεις.
Οι ομάδες αυτές είναι τόσο ευμετάβλητες όσο και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις του 1914, ενώ η ανεπάρκεια στο μέλλον των ενεργειακών προμηθειών τις καθιστά περισσότερο ανασφαλείς.
Υπό αυτές τις συνθήκες η γεωργιανή κυβέρνηση προσπάθησε να επανακτήσει τον έλεγχο της Νότιας Οσετίας με τη βία. Πώς είχε φανταστεί τη ρωσική αντίδραση; Η Γεωργία είναι μια υποψήφια προς ένταξη στο ΝΑΤΟ χώρα, ωστόσο οι ευρωπαϊκές χώρες-μέλη του- ειδικότερα η Γερμανία- ενδεχομένως να αισθάνονται ότι η γεωργιανή κυβέρνηση είναι εξαιρετικά ασυγκράτητη. Σε έναν κόσμο αβεβαιότητας οι μεγάλες δυνάμεις δεν μπορούν να αποτολμήσουν μικρότερης σημασίας πολέμους από φόβο μήπως γενικευθούν.
