ΧΑΓΗ Την πρώτη του νύχτα στο κελί, στη φυλακή-φρούριο στο Σεβένινγκεν της Χάγης, πέρασε χθες ο Ράντοβαν Κάρατζιτς. Ο πρώην ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας θα εμφανιστεί για πρώτη φορά σήμερα το απόγευμα ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τα Εγκλήματα Πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία (ΙCΤΥ), το οποίο τον κατηγορεί για εγκλήματα πολέμου στον εμφύλιο πόλεμο, το διάστημα 1992-1995.

Η μεταγωγή του από το Βελιγράδι στην Ολλανδία έγινε με πολύ συνοπτικές διαδικασίες και υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας. Το αεροσκάφος που τον μετέφερε αναχώρησε από τη σερβική πρωτεύουσα για το Ρότερνταμ νωρίς χθες το πρωί, λίγες ώρες αφότου είχε λήξει η διαδήλωση 15.000 σέρβων εθνικιστών, οπαδών του Κάρατζιτς, στο κέντρο της σερβικής πρωτεύουσας.

Στο τέλος του συλλαλητηρίου, στο οποίο συμμετείχε το ένα δέκατο του κόσμου που περίμεναν οι διοργανωτές, σημειώθηκαν επεισόδια, όταν κάποιοι οπαδοί συγκρούστηκαν με την αστυνομία, η οποία απάντησε με πλαστικές σφαίρες στις πέτρες και στις μολότοφ που πετούσαν οι διαδηλωτές. Τραυματίστηκαν 80 άτομα, οι περισσότεροι αστυνομικοί.

«Η Ευρώπη θέλει μια Σερβία στην οποία οι νόμοι θα γίνονται σεβαστοί» είπε ο φιλοδυτικός πρόεδρος της Σερβίας Μπορίς Τάντιτς για τα επεισόδια. Από το Ρότερνταμ ο Κάρατζιτς οδηγήθηκε με ελικόπτερο στη φυλακή του Σεβένινγκεν, λίγο έξω από τη Χάγη. Φορούσε αλεξίσφαιρο γιλέκο και χειροπέδες και συνοδευόταν από μασκοφόρους φρουρούς.

Από χθες βρίσκεται έγκλειστος σε κελί υψίστης ασφαλείας. Στη διάρκεια της πρώτης του παράστασης, σήμερα το απόγευμα, ο πρόεδρος του δικαστηρίου, ο Ολλανδός Αλφόνς Οριε, θα ρωτήσει τον Κάρατζιτς αν αποδέχεται τις 11 κατηγορίες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και για γενοκτονία που τον βαρύνουν. Ο κατηγορούμενος δεν είναι υποχρεωμένος να απαντήσει αμέσως και έχει τη δυνατότητα να εκμεταλλευθεί το διάστημα των 30 ημερών το οποίο προβλέπει ο νόμος. Νομικός του παραστάτης είπε χθες ότι αυτή είναι η οδός την οποία θα ακολουθήσει.

Ο Κάρατζιτς έχει δηλώσει ότι θα υπερασπιστεί μόνος του τον εαυτό του, όπως είχε κάνει και ο μέντοράς του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς .

Για την ώρα, είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς τη διάρκεια της δίκης. Κάποιες ολοκληρώνονται σε λίγους μήνες. Οι περισσότερες τελειώνουν σε ένα ή δύο χρόνια. Οταν ο Μιλόσεβιτς άφησε την τελευταία του πνοή στη φυλακή, τον Μάρτιο του 2006, δικαζόταν ήδη επί πέντε χρόνια.

Το κελί του Κάρατζιτς δεν διαφέρει από τα άλλα. Είναι ένα δωμάτιο 15 τ.μ. που περιλαμβάνει κρεβάτι, γραφείο, τηλεόραση (η οποία εκπέμπει και προγράμματα στη σερβική γλώσσα), μια τουαλέτα και εσωτερικό τηλέφωνο.

Τα κελιά μένουν κλειδωμένα μόνο τη νύχτα. Την ημέρα οι κρατούμενοι είναι ελεύθεροι να περπατούν και να συνομιλούν στους διαδρόμους του ορόφου τους. Το εξωτερικό τηλέφωνο είναι κοινό για όλους. Οι κατηγορούμενοι πληρώνουν για τις συνδιαλέξεις τους, οι οποίες παρακολουθούνται. Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο απαγορεύεται αυστηρώς «για λόγους ασφαλείας».

Η οικογένεια
Ο ύπατος εκπρόσωπος της διεθνούς κοινότητας στη ΒοσνίαΕρζεγοβίνη Μίροσλαβ Λάιτσακ ανακάλεσε χθες την απόφαση για την κατάσχεση των ταξιδιωτικών εγγράφων των μελών της οικογένειας Κάρατζιτς και ανακοίνωσε ότι οι οικείοι του μπορούν να τον επισκεφθούν στη Χάγη.

Με την απόφαση αυτή ανοίγει ο δρόμος για την επιστροφή των κατασχεθέντων ταξιδιωτικών εγγράφων της συζύγου του Κάρατζιτς Λιλιάνα Ζέλεν-Κάρατζιτς, της κόρης του Σόνιας Κάρατζιτς-Γιοβίτσεβιτς , του γιου του Αλεξάνταρ Κάρατζιτς και του γαμπρού του Μπράνισλαβ Γιοβίτσεβιτς .

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, το ανεξάρτητο Κοσσυφοπέδιο εξέδωσε χθες τα πρώτα διαβατήρια, πέντε μήνες αφότου η απόσχισή του από τη Σερβία αναγνωρίστηκε από 43 χώρες. Δεκάδες χιλιάδες πολίτες έκαναν αίτηση από την περασμένη εβδομάδα για το νέο διαβατήριο.

Το ταξιδιωτικό έγγραφο του Κοσσυφοπεδίου έχει χρώμα βαθύ μπλε και γράφει «Δημοκρατία του Κοσσυφοπεδίου» στα αλβανικά- γλώσσα που χρησιμοποιεί το 90% των κατοίκων-, στα σερβικά και στα αγγλικά, και φέρει το έμβλημα του νέου κράτους. Οι 120.000 σέρβοι μειονοτικοί θα διατηρήσουν τα παλαιά σερβικά διαβατήρια.

* Η Ευρωπαϊκή Ενωση χαιρέτισε την έκδοση του Ράντοβαν Κάρατζιτς στη Χάγη, καλώντας παράλληλα τη Σερβία να εντοπίσει και να συλλάβει τον στρατηγό των Σέρβων της Βοσνίας στον πόλεμο Ράτκο Μλάντιτς και άλλους δύο καταζητουμένους για διάπραξη εγκλημάτων πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Σε ανακοίνωση της γαλλικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ αναφέρεται ότι η έκδοση αποτελεί «σημαντικό βήμα» για τη διαδικασία συμφιλίωσης στα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά και για την προσέγγιση ης Σερβίας με την ΕΕ. «Πολύ θετικό βήμα» τη χαρακτήρισε και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.