Το σπουδαιότερο στοίχημα του γάλλου προέδρου είναι να βρει μια «κινητήριο ιδέα» που θα αφυπνίσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες
Το «Οχι» των Ιρλανδών στο δημοψήφισμα για την κύρωση της Συνθήκης της Λισαβόνας χάλασε τα σχέδια του Νικολά Σαρκοζί. Ο πρόεδρος της Γαλλίας και προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το δεύτερο εξάμηνο του 2008 τα είχε σχεδιάσει όλα τέλεια.
Η προεδρία των «27» θα ήταν η ιδανική ευκαιρία για τον ακούραστο «Σαρκό» να αποδείξει ότι τα μπορεί όλα: να είναι ατλαντιστής (με την επιστροφή του Παρισιού στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ), γκωλικός (επιδιώκοντας να ανανεώσει την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια), πιστός στις προεκλογικές διακηρύξεις του (αυστηρότητα σε θέματα μετανάστευσης και αντίθετος στην πλήρη ένταξη της Τουρκίας), προασπιστής του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου (μιλώντας για την ανάγκη μιας Ευρώπης που θα προστατεύει τους πολίτες της). Λογάριαζε όμως χωρίς τον- ιρλανδό- ξενοδόχο…
Η προσπάθεια να διασωθεί η Συνθήκη της Λισαβόνας ώστε να μη σημειωθεί εμπλοκή στη θεσμική λειτουργία της ΕΕ θα καταναλώσει πολύ από τον χρόνο του Σαρκοζί. Ηδη, δεν θα προλάβει να χαρεί τα μεθεόρτια της εντυπωσιακής συνόδου στο Παρίσι για την Ενωση για τη Μεσόγειο και θα πρέπει να μεταβεί την προσεχή εβδομάδα στο Δουβλίνο για να πείσει τους Ιρλανδούς ότι πρέπει να βρουν μια λύση και σύντομα- ενδεχομένως με ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Διαφορετικά, όπως ο ίδιος είπε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ξεχάστε τη διεύρυνση.
Η γαλλική προεδρία έθεσε πολύ φιλόδοξους στόχους. Στην αρχή βέβαια ήταν ακόμη πιο υψηλοί, αλλά «νέρωσαν» όσο περνούσε ο καιρός.
Το πρώτο μεγαλεπήβολο σχέδιο, η Μεσογειακή Ενωση, τον έφερε σε σύγκρουση με τη Γερμανία, η οποία είδε με καχυποψία τη γαλλική πρωτοβουλία. Αν ελάμβανε «σάρκα και οστά» στην αρχική της εκδοχή, η Ενωση για τη Μεσόγειο θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά την επιρροή της Γαλλίας σε μια περιοχή όπου παραδοσιακά (και… αποικιοκρατικά) το Παρίσι ασκούσε πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ ίσως λειτουργούσε και ως μέσο για να εμποδιστεί η πλήρης τουρκική ένταξη. Η τελική, μεσοβέζικη μορφή της μάλλον προσθέτει αχρείαστη γραφειοκρατία.
Τα άλλα δύο βασικά συνθήματα του Σαρκοζί ήταν η προώθηση μιας Ευρώπης που προστατεύει τους πολίτες της από τα δεινά της παγκοσμιοποίησης και η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας, μία δεκαετία μετά τη γαλλοβρετανική Σύνοδο του Σεν Μαλό. Η ιδέα μιας «προστάτιδος Ευρώπης» πουλάει πολύ καλά στο σημερινό δύσκολο ευρωπαϊκό και διεθνές σκηνικό. Η οικονομική κρίση φέρνει στο προσκήνιο τους κινδύνους που εγκυμονεί η παγκοσμιοποίηση, για τους οποίους οι Γάλλοι αλλά και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές κοινωνίες επιδεικνύουν ιδιαίτερη ευαισθησία. Από αυτή την άποψη, ο Σαρκοζί αφουγκράζεται σωστά την αγωνία των συμπατριωτών του. Αυτός δεν ήταν όμως που κατά την προεκλογική εκστρατεία του μιλούσε για την ανάγκη αλλαγής της γαλλικής κοινωνίας και περιέγραφε κολακευτικά το αγγλοσαξονικό πρότυπο;
Οσον αφορά την επιδίωξή του για αναβάθμιση της ευρωπαϊκής άμυνας και ασφαλείας, αυτή συνδέεται ευθέως με τον απώτερο πολιτικό στόχο του Νικολά Σαρκοζί. Αυτός δεν είναι άλλος από την «ηγεσία της Ευρώπης». Αλλωστε, ο γάλλος πρόεδρος δεν έκρυψε ποτέ την αχαλίνωτη φιλοδοξία του. Οσο ήταν απλό κομματικό στέλεχος και δήμαρχος, ήθελε να γίνει υπουργός. Αφού το κατάφερε, έβαλε στόχο το Μέγαρο των Ηλυσίων. Τώρα, κοιτάζει υψηλότερα.
Μπορεί ο γάλλος πρόεδρος να αποφάσισε ότι η χώρα του πρέπει να επιστρέψει στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, καταρρίπτοντας έναν από τους βασικούς πυλώνες εξωτερικής πολιτικής του Ντε Γκωλ, ωστόσο η επιθυμία του να τοποθετήσει το Παρίσι στην «καρδιά της Ευρώπης» είναι ξεκάθαρα γκωλική.
Για να επιτύχει τον στόχο αυτόν, έχει ήδη ξεκινήσει άνοιγμα στα νέα κράτη-μέλη της ΕΕ, όπως η Πολωνία, ή σε άλλα που ευελπιστούν να ενταχθούν (π.χ. Ουκρανία). Θα πρέπει όμως να καθησυχάσει τους φόβους της Γερμανίας που βλέπει τις πρωτοβουλίες του με καχυποψία. Το σπουδαιότερο όμως στοίχημα θα είναι να βρει μια «κινητήριο ιδέα» που θα αφυπνίσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Σε αυτό το σημείο, ο Νικολά Σαρκοζί παίρνει προς το παρόν βαθμό κάτω από τη βάση.
juve@dolnet.gr
