O κόσμος είναι μπλοκαρισμένος ανάμεσα σε δύο ανταγωνιστικά σοκ. Το πρώτο είναι η κρίση του πιστωτικού τομέα. Στις ΗΠΑ οι τιμές των ακινήτων έχουν πέσει τουλάχιστον κατά 15% από το ανώτερό τους σημείο στα τέλη του 2006. Ταυτόχρονα οι τιμές των μετοχών στα χρηματιστήρια έχουν πέσει πάνω από 20%. Με λίγα λόγια ο πλούτος των αμερικανικών νοικοκυριών έχει μειωθεί τουλάχιστον κατά ένα πέμπτο. Καθώς τόσο μεγάλο τμήμα της οικονομικής δραστηριότητας χρηματοδοτήθηκε με πιστώσεις που στηρίζονταν σε αυτόν τον πλούτο, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί οι πιστώσεις στέρεψαν. Και το χειρότερο: καθώς οι τιμές συνεχίζουν να πέφτουν, είναι σχεδόν αδύνατο για τους πιστωτικούς οργανισμούς να υπολογίσουν πόσο μεγάλες θα είναι οι απώλειες. Γι΄ αυτό και περιορίζουν ακόμη περισσότερο τις πιστώσεις τους.

Ταυτόχρονα, πράγμα που έχει περιπλέξει την ικανότητα των αρχών να λύσουν την πιστωτική κρίση, ο πληθωρισμός επιταχύνεται για πρώτη φορά ύστερα από 20 χρόνια. Οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων υποσκάπτουν την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών και περιορίζουν την ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να περικόψουν τα επιτόκια από τον φόβο μήπως ωθήσουν την πληθωριστική δυναμική.

Οι προκλήσεις αυτές πηγάζουν από θεμελιώδεις αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία κατά τις τελευταίες δεκαετίες: από την παγκοσμιοποίηση. Γιατί στη δεκαετία του 1990 η παγκόσμια οικονομία διέθετε συνθήκες που ήταν ακριβώς οι αντίστροφες του σημερινού κλίματος: εύκολο χρήμα και χαμηλό πληθωρισμό. Οι ουρές που είδαμε έξω από την τράπεζα Ιndybank στην Καλιφόρνια προφανώς δεν ήταν αναγκαίες- αφού η κυβέρνηση εγγυάται όλες τις καταθέσεις ως τις 100.000 δολάρια. Αλλά περισσότερες τέτοιες χρεοκοπίες θα έθεταν σε μεγάλη πίεση τη δημόσια χρηματοδοτική ικανότητα της Αμερικής και θα έσπρωχναν το δολάριο ακόμη χαμηλότερα, ενισχύοντας την καθοδική δυναμική που υπάρχει.

Βέβαια όλα αυτά θα τελειώσουν κάποτε. Οι τιμές των ακινήτων θα πέσουν σε επίπεδο που αυτά θα φαίνονται και πάλι φτηνά. Οι τράπεζες τελικά θα καθαρίσουν τα βιβλία τους από τα βρώμικα δάνεια. Επιπλέον, στη διαδικασία αυτή η ζήτηση θα εξασθενήσει αρκετά ούτως ώστε οι αυξήσεις στις τιμές των εμπορευμάτων, όπως στο πετρέλαιο και στα τρόφιμα, και ο πληθωρισμός να τελειώσουν. Οι κεντρικές τράπεζες του κόσμου φαίνεται να πιστεύουν ότι η διαδικασία αυτή θα πάρει τουλάχιστον άλλο ένα ή δύο χρόνια. Και στο ενδιάμεσο αυτές- μαζί τους κι εμείς- μπορούν μόνο να ελπίζουν ότι ο δρόμος από τώρα ως τότε θα είναι ίσιος.

Θα χρειαστούν 1-2 χρόνια για να βγούμε από τις συμπληγάδες της πιστωτικής κρίσης και του πληθωρισμού

© Τhe Τimes, 2008