Spiegel: «Το Ιράν είναι πιο μοντέρνο απ’όσο φαντάζεστε»

«Ποια κυβέρνηση διαθέτει περισσότερους υπουργούς κατόχους διδακτορικών από αμερικανικά πανεπιστήμια από την κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα;», αναρωτιέται σε πρόσφατο άρθρο του στο Spiegel ο δημοσιογράφος Έριχ Φόλατ και απαντά: «Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν».

Τακτικός επισκέπτης της χώρας και γνώστης των πολιτικών εξελίξεων που σημάδεψαν την πορεία της κατά τη διάρκεια της τελευταίας 35ετίας, ο Φόλατ ανακαλεί στη μνήμη του τον τρόπο με τον οποίο υποδέχτηκαν οι Ιρανοί τον ηγέτη της Ισλαμικής Επανάστασης Αγιατολάχ Χομεϊνί το 1979, έχοντας απηυδήσει από τη διακυβέρνηση του τελευταίου σάχη του Ιράν Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί.

Την ίδια ώρα, ωστόσο, θυμάται και την απογοήτευση που διαδέχτηκε τον ενθουσιασμό των Ιρανών όταν διαπίστωσαν ότι στη θέση του σάχη είχε εγκατασταθεί μια αδίστακτη δικτατορία η οποία, στο όνομα της θεοκρατίας, κήρυξε τον πόλεμο στις ΗΠΑ και το Ισραήλ, τον «Μεγάλο» και τον «Μικρό Σατανά». Θυμάται επίσης την αμφιλεγόμενη εκλογική νίκη του Μαχμούτ Αχμαντινετζάντ το 2009 και την αιματηρή καταστολή των διαδηλώσεων διαμαρτυρίας που ακολούθησαν.

Στη συνέχεια, όμως, έπειτα από την εκλογή του μετριοπαθούς Χασάν Ρουχανί το 2013 στην προεδρία, η κατάσταση άρχισε να αλλάζει, υποστηρίζει ο γερμανός δημοσιογράφος, κάνοντας λόγο για σημαντική αύξηση των πιθανοτήτων για μια ουσιαστική επαναπροσέγγιση της Δύσης με το Ιράν.

Σύμφωνα με τον Φόλατ, το σημερινό Ιράν απέχει παρασάγγας από την εντύπωση που έχουν οι περισσότεροι Δυτικοί για τη χώρα. Θεωρεί μάλιστα ότι, μετά το Ισραήλ, το Ιράν είναι η μοναδική χώρα της Μέσης Ανατολής όπου τα φιλοδυτικά αισθήματα είναι ιδιαίτερα ισχυρά.

Στο Σιράζ και το Ισφαχάν, τις δύο πιο φιλελεύθερες πόλεις του Ιράν, σε μπαράκια και καφέ νεαρών επιχειρηματιών ακούγονται τραγούδια του Μπομπ Ντίλαν. Στους δρόμους κυκλοφορούν ζευγάρια πιασμένα χέρι χέρι και οι γυναίκες τραβούν το μαντήλι που καλύπτει το κεφάλι τους έως το σημείο που αποκαλύπτονται τα μαλλιά τους. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες ανέρχονται σε εκατοντάδες χιλιάδες ενώ οι παράνομες δορυφορικές κεραίες προσφέρουν στους Ιρανούς τη δυνατότητα να παρακολουθούν την παγκόσμια επικαιρότητα και μέσα από τα μάτια της Δύσης.

Την ώρα που στο όμορο Ιράκ οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους σπέρνουν τον τρόμο στο όνομα του Αλλάχ, στο Ιράν ο ρόλος της θρησκείας έχει περιοριστεί. Τουλάχιστον μεταξύ των νέων. Πολλοί Ιρανοί θεωρούν τους μουλάδες διεφθαρμένους με αποτέλεσμα τα μεγάλα εμπορικά κέντρα να προσελκύουν περισσότερο κόσμο από τα τζαμιά, σημειώνει ο Φόλατ.

Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η χώρα κινείται προς τη συνταγματική δημοκρατία καθώς ανώτατος ηγέτης δεν είναι ο εκλεγμένος πρόεδρος αλλά ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Την ίδια στιγμή εκατομμύρια Ιρανοί πλήττονται και από τον οικονομικό μαρασμό. Το 2012 και το 2013 το ΑΕΠ συρρικνώθηκε σημαντικά, το ριάλ έχει χάσει μεγάλο ποσοστό της αξίας του έναντι του δολαρίου και ο πληθωρισμός είναι ιδιαίτερα υψηλός.

Οι Ιρανοί είναι επίσης εξοργισμένοι εξαιτίας των πάμπολλων θανατικών καταδικών που επιβάλλονται ενώ έντονη δυσφορία προκαλούν και οι περιορισμοί όσον αφορά την ελευθερία του Τύπου και τον πολιτισμό. Μέχρι σήμερα, ο λαός του Ιράν δεν έχει ακόμα στραφεί εναντίον του προέδρου του, αλλά για να μην συμβεί αυτό ο Ρουχανί πρέπει να προσφέρει κάτι που θα συμβάλει στη βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου.

Αυτό που χρειάζεται περισσότερο ο Ρουχανί, υποστηρίζει ο Φόλατ, είναι μια τελική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Στην περίπτωση που συμβεί αυτό η ιρανική βιομηχανία θα μπορέσει ν’ αναπτυχθεί ενώ σχεδόν όλοι οι Ιρανοί θα αισθανθούν πως ο υπόλοιπος κόσμος αντιμετωπίζει την πατρίδα τους ως ισότιμο μέλος της παγκόσμιας κοινότητας και όχι σαν μια τριτοκοσμική χώρα.

Η πολιτική τάξη του Ιράν κατάφερε να αναδείξει το ζήτημα των πυρηνικών σε θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα όλους τους Ιρανούς οι οποίοι, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, θεωρούν την ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος αναφαίρετο δικαίωμά τους.

Αν τελικά οι συνομιλίες για το Ιράν αποτύχουν, η Τεχεράνη θα κάνει λόγο για μια πράξη ταπείνωσης του ιρανικού λαού, επισημαίνει ο Φόλατ. Ταυτόχρονα θα επικαλεστεί την εθνική υπερηφάνεια για ν’ αναγκάσει τους Ιρανούς να συνεχίσουν να ζουν μια δύσκολη, εξαιτίας της Δύσης, ζωή απομακρύνοντας το όποιο ενδεχόμενο επαναπροσέγγισης μεταξύ των δύο πλευρών.

«Για περισσότερα από 30 χρόνια ζούμε αποκλεισμένοι, γεγονός που μας κάνει ανεξάρτητους και δυνατούς. Η ιρανική κοινωνία έχει συνηθίσει τις κακουχίες, πιθανώς περισσότερο απ’ ότι οι άνθρωποι στην Ελλάδα ή στην Ισπανία. Μπορούμε να βασιζόμαστε στην υπομονή του λαού μας. Εσείς;», είχε πει χαρακτηριστικά το 2012, μιλώντας στο Spiegel, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και νυν επικεφαλής του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν Αλί Ακμπάρ Σαλεχί.