Σε δύο συμβολικές πράξεις προχώρησε ο Βλαντίμιρ Πούτιν την περασμένη Δευτέρα, μετά την ορκωμοσία του στην τσαρική αίθουσα του θρόνου Αντρεγέβσκα για την τρίτη προεδρική θητεία του στο Κρεμλίνο. Ευθύς μόλις ο υπουργός Αμυνας του παρέδωσε το «βαλιτσάκι με τους κωδικούς» των πυρηνικών δέχθηκε σε ακρόαση τον πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής Ζακ Ρογκ και το απόγευμα έπαιξε χόκεϊ με μια ομάδα της Μόσχας. Στον Ρογκ βεβαίωσε ότι οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί του 2014 στο Σότσι είναι «ζήτημα υψηλής προτεραιότητας» για τη Ρωσία και τον ίδιο. Η συμμετοχή του στο χόκεϊ ήταν απόδειξη ότι «τηρεί τις υποσχέσεις του». Πρόπερσι, σε μια συνάντηση με τους μαθητές κάποιου γυμνασίου, ομολόγησε ότι δεν ήξερε χόκεϊ. Τους υποσχέθηκε ότι θα μάθει. Και έμαθε.

Αναλαμβάνοντας την προεδρία ο Πούτιν έχει να κάνει πολύ περισσότερα από το να τηρεί τις υποσχέσεις του για χειμερινά σπορ. Η Ρωσία που παρέλαβε δεν έχει σχέση με εκείνη που του παρέδωσε την τελευταία ημέρα του Δεκεμβρίου 1999 ο Μπορίς Γέλτσιν. Και μόνο το γεγονός ότι πέρυσι ταξίδεψαν στο εξωτερικό 35 εκατομμύρια Ρώσοι μαρτυρεί ότι έχει γίνει κάποια σοβαρή βελτίωση στον τρόπο ζωής στη Ρωσία. Μια μεσαία τάξη έχει αρχίσει να αναδύεται, η οποία έχει όχι μόνο απολαβές αλλά και απαιτήσεις. Ας σημειωθεί ότι και οι ρώσοι δισεκατομμυριούχοι έγιναν 96, από 8 που ήταν το 2001.

Μια νέα ρωσική γενιά έχει εγκαταλείψει την πολιτική απάθεια. Απαιτεί συμμετοχή στην πολιτική της χώρας. Εκανε ήδη την εμφάνισή της σε τοπικές εκλογές. Μόλις πριν από δύο χρόνια ήταν ανέκδοτο ότι μπορεί να γίνουν αντικυβερνητικές εκδηλώσεις στη Ρωσία. Από τον περασμένο Νοέμβριο δεν περνά Σαββατοκύριακο που να μη γεμίζουν οι πλατείες της Μόσχας από χιλιάδες διαδηλωτές, καμιά φορά ως 50.000 και πλέον. «Η νέα ρωσική γενιά δεν φοβάται το κράτος» διαπιστώνει ένας ρώσος κοινωνιολόγος στην ιστοσελίδα του Novosti.
Από τη θέση του ως πρωθυπουργού την περασμένη τετραετία ο Πούτιν είτε αγνόησε αυτό το «φαινόμενο» είτε το χαρακτήρισε «άνευ σημασίας» και το φόρτωσε σε «ξένες δυνάμεις και ξένα συμφέροντα». Αλλά την Πρωτομαγιά, μία εβδομάδα προτού επανέλθει στο Κρεμλίνο, σε δημόσια τηλεοπτική συζήτηση αναγνώρισε ότι οι διαδηλωτές «εκφράζουν ένα σοβαρό αίτημα (…) απαιτούν ένα υψηλότερο επίπεδο ζωής και πάταξη της διαφθοράς». Υποσχέθηκε ότι θα ικανοποιήσει και τα δύο.
Δεν είναι εύκολο. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν παραλαμβάνει μια οικονομία με αμφίβολη προοπτική. Ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικών προϊόντων, η Ευρωπαϊκή Ενωση, περνά κρίση και η τιμή του πετρελαίου είναι χαμηλή, γεγονός που απειλεί το όραμά του να εξασφαλίσει ανάπτυξη 7% το 2015 από το μόλις 4,3% που ήταν πέρυσι. Ο Ντμίτρι Μεντβέγεφ, ο οποίος ανέλαβε ξανά πρωθυπουργός, πριν από ενάμιση χρόνο είχε περιγράψει με μελανά χρώματα και δραματικές αλήθειες τη ρωσική οικονομία. Βασίζεται, είχε αναγνωρίσει, σε «αρχέγονη εκμετάλλευση πρώτων υλών (…) πλήττεται από χρόνια διαφθορά» και η παραγωγικότητά της βρίσκεται σε «επίπεδο ντροπής». Ο ίδιος προσπάθησε δύο φορές να τη διορθώσει αλλά δεν πέτυχε πολλά πράγματα.
«Θα καταβάλω κάθε προσπάθεια να δικαιώσω την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν οι πολίτες μας (…) με τη βοήθειά τους θα λύσουμε τα πιο πολύπλοκα και διαφορετικά προβλήματα της Ρωσίας» δήλωσε ο Πούτιν ευθύς μετά την ορκωμοσία του. Ο γερμανός πρώην καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος ήταν καλεσμένος στην τελετή, δήλωσε αργότερα ότι ο Πούτιν «έχει μια μόνιμη ιδέα: την εξύψωση της Ρωσίας. Βλέπει τον εαυτόν του σαν άνθρωπο με μια αποστολή ιστορικών διαστάσεων». Και άλλοι συνομιλητές του ρώσου προέδρου λέγουν ότι στόχος του είναι να κάνει τη Ρωσία «μία από τις πέντε μεγάλες οικονομικές δυνάμεις» και τον ρωσικό λαό «πνευματικά, οικονομικά και κοινωνικά ανεβασμένο σε πολύ υψηλό επίπεδο».
Εχει τα ψυχικά και τα πνευματικά προσόντα ο Πούτιν – στο 59ο έτος της ηλικίας του. Ο «Economist», ο οποίος δεν τον περιλαμβάνει στις συμπάθειές του, τον αποκάλεσε «αυταρχικό μεταρρυθμιστή» και προβλέπει ότι «θα προωθήσει τη χώρα σε υψηλά επίπεδα». Και οι «New York Times» αναγνώριζαν την περασμένη Τρίτη ότι ο Πούτιν «είναι ο μόνος ικανός να ηγηθεί της χώρας».
Ο Πούτιν αντιλαμβάνεται ασφαλώς ότι σε μεγάλο βαθμό από την πολιτική του κρίνεται όχι μόνο ο ίδιος αλλά και η τύχη της Ρωσίας. Στην πρώτη προεδρική δήλωσή του βεβαίωσε ότι το πρόγραμμά του – με προοπτική το 2016 – αρχίζει με εκσυγχρονισμό της οικονομίας, κεντρικός άξονας της οποίας είναι η ιδιωτικοποίηση όλων των κρατικών εταιρειών εκτός της άμυνας και της ενέργειας. Μαζί συμβαδίζουν η «ανελέητη κάθαρση» της διαφθοράς, η ανεξαρτητοποίηση της Δικαιοσύνης και το «αξιόμαχο μιας καθ’ όλα νέας στρατιωτικής δύναμης».

ΗΠΑ
Στόχος η ισότιμη σχέση
Η εξωτερική πολιτική ήταν πάντοτε ένα πρώτιστο μέλημα του Πούτιν. Είναι και τώρα. Στόχος του είναι να αναβαθμίσει τις σχέσεις της Ρωσίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σε «πραγματικά στρατηγικό επίπεδο», υπό την προϋπόθεση ότι αυτές θα βασίζονται «σε ισότητα, μη ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις και σε σεβασμό των αμοιβαίων συμφερόντων». Παράλληλα, να εδραιώσει την Ευρασιατική Ενωση με κέντρο τη Ρωσία και συμμετοχή της Ουκρανίας, του Καζακστάν και της Λευκορωσίας.
Στις αρχές του μήνα συζήτησε τις ρωσο-αμερικανικές σχέσεις με τον Τομ Ντανίλον, ειδικό απεσταλμένο του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος τού επέδωσε «ένα πολυσέλιδο λεπτομερειακό κείμενο με κύριο μήνυμα ότι ο Ομπάμα είναι έτοιμος να συνεργαστεί με τον Πούτιν για να προχωρήσουν στον δρόμο της δημιουργίας συνεταιρικών σχέσεων ΗΠΑ και Ρωσίας», όπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ.
Οι δύο πρόεδροι επρόκειτο να συναντηθούν στην Ουάσιγκτον την ερχόμενη εβδομάδα αλλά ο Πούτιν ματαίωσε τη συνάντηση – ασχολείται με τη σύνθεση της κυβέρνησης, ενημέρωσε τηλεφωνικά τον Ομπάμα – και η συνάντηση θα γίνει τον Ιούνιο, στη διάσκεψη του G20 στο Μεξικό.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ