Mykonooos!

«Λοιπόν, έφθασα χθες Μύκονο και τώρα που σου μιλάω περιμένω μία ώρα στην ουρά». «Στο ΑΤΜ;». «Οχι. Για ξαπλώστρα στην Ψαρού».

Το παραπάνω ανέκδοτο κυκλοφορούσε τις προηγούμενες ημέρες στα στενά πλακόστρωτα της Μυκόνου. Είναι μάλλον κακόγουστο. Δεν μπορείς όμως να αγνοήσεις ότι αποτυπώνει κατά κάποιον τρόπο μια κοινωνική πραγματικότητα. Γιατί όταν τα ξημερώματα του Σαββάτου της 27ης Ιουνίου ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωνε με διάγγελμα την απόφασή του να προχωρήσει σε δημοψήφισμα και η Ελλάδα πάγωνε, για να σπεύσει, με κατοχικό σύνδρομο, τις επόμενες ώρες στο σουπερμάρκετ της γειτονιάς να προμηθευτεί φασόλια και φακές, την ίδια στιγμή στη Μύκονο κανείς δεν μπορούσε να χαλάσει το πάρτι: κάποιος άνοιγε ένα μπουκάλι Armand de Brignac αξίας 12.000 ευρώ, κάποιος άραβας κροίσος άφηνε φιλοδώρημα 3.000 ευρώ σε έναν εξυπηρετικό σερβιτόρο και η γαμήλια δεξίωση ρώσου μεγιστάνα και της καλλίγραμμης συμβίας του κόστιζε πάνω από 1 εκατ. ευρώ.

«Απέχει μόλις 100 μίλια από την ελληνική πρωτεύουσα, αλλά το νησί των ανέμων θα μπορούσε να είναι μια άλλη χώρα που έχει αποκοπεί από τα οικονομικά δεινά του ελληνικού λαού» έγραψε χαρακτηριστικά ο δημοσιογράφος Τομ Μακένζι του Βloomberg Business, ο oποίος τέσσερις ημέρες πριν από την αναγγελία του δημοψηφίσματος βρέθηκε στη Μύκονο για να αποτυπώσει ακριβώς αυτή την παράλληλη πραγματικότητα. Σύμφωνα μάλιστα με το ρεπορτάζ του, το γνωστό και ξακουστό πλέον Νammos πουλάει κατά μέσο όρο 300-400 μπουκάλια σαμπάνιας τη βραδιά, πολλά από τα οποία στέλνονται σε ιδιωτικά γιοτ. To CNΒC σε πρόσφατο άρθρο του συνόψισε σε λίγες λέξεις το φαινόμενο: η Μύκονος δεν είναι Ελλάδα.

Πέρα από τις υπερβολές, αυτή τη στιγμή το νησί των ανέμων μοιάζει με ένα ανεξάρτητο κρατίδιο εντός της χρεοκοπημένης Ελλάδας: το δικό μας Μονακό, η δική μας Ανδόρα. Οι ιστορίες χλιδής του νησιού, πολλές φορές επενδεδυμένες με την αχλή αστικών μύθων και πιπεράτων κουτσομπολιών, σε μια χώρα που ο βασικός μισθός κατρακυλά, μπορούν να εγείρουν ζήλια και οργή. Αν σκεφτούμε όμως ρεαλιστικά, η Μύκονος είναι βασικός αιμοδότης του ελληνικού τουρισμού.

«Αυτή η χρονιά θα είναι καλύτερη από την προηγούμενη;» είναι η πρώτη ερώτηση που απευθύνουμε στον νεαρό αντιδήμαρχο Μυκόνου Μιλτιάδη Ατζαμόγλου. «Αυτή η χρονιά όντως είχε ξεκινήσει με αυξημένη αισιοδοξία και με προσδοκίες για ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία, ωστόσο εξαιτίας των γεγονότων, των οικονομικών συγκυριών δηλαδή, υπήρξε αυτές τις ημέρες, που παρέμειναν κλειστές οι τράπεζες, μια ανησυχία που επηρέασε τον ρυθμό κρατήσεων και ναι, υπήρξαν και ορισμένες ακυρώσεις –σίγουρα όχι στο ποσοστό που παρατηρήθηκαν στην υπόλοιπη Ελλάδα» απαντά.

Για τον ίδιο αυτή η αυτοδυναμία της Μυκόνου οφείλεται σε πολλούς λόγους. Κατ’ αρχάς στην ύπαρξη του διεθνούς αεροδρομίου με τις απευθείας πτήσεις τσάρτερ. «Παρακολουθούν ειδήσεις οι τουρίστες» εξηγεί και συμπληρώνει: «Ο άλλος όταν βλέπει ότι στην Αθήνα γίνονται φασαρίες και βανδαλισμοί, αυτά τα καταδικαστέα γεγονότα, θέλει να αποφύγει να κάνει ενδιάμεση στάση εκεί και γνωρίζοντας ότι στα ελληνικά νησιά τα πράγματα είναι καλά επιλέγει να έρθει απευθείας σε αυτά».

Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Ατζαμόγλου, η μεγάλη επιτυχία του νησιού, για την οποία όμως έχουν εργαστεί χρόνια τώρα οι Μυκονιάτες, είναι η εφετινή έκρηξη στις επισκέψεις των διεθνών σελέμπριτι. «Μας βοηθούν πολύ και έχουν επαναφέρει την αισιοδοξία» λέει και συμπληρώνει: «Στο νησί βρίσκεται ο Μάριο Τεστίνο που φωτογραφίζει τη Λίντσεϊ Λόχαν για τη γαλλική «Vogue». Πραγματοποιήθηκε τον Μάιο μια μεγάλη εκδήλωση, ένα fashion show της Replay, στην οποία μεταξύ άλλων συμμετείχε η Αλεσάντρα Αμπρόσιο. H άμεση ή έμμεση διαφήμιση που κάνουν στη Μύκονο αυτοί οι άνθρωποι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δείχνει μια εικόνα της Ελλάδας που καμιά τουριστική καμπάνια δεν κατάφερε να αποτυπώσει. Αυτό το γεγονός, λοιπόν, μας κάνει να ελπίζουμε ότι παρά την οικονομική συγκυρία στη χώρα θα έχουμε στο νησί εφέτος μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών από ό,τι πέρυσι. Το 2014 υπολογίζεται ότι 1.800.000 επισκέπτες πέρασαν από τη Μύκονο –είτε έμειναν για κάποιες ημέρες, είτε ήρθαν αυθημερόν με κρουαζιέρα, είτε είχαν τη Μύκονο σαν ενδιάμεσο σταθμό -, εφέτος νομίζω ότι θα αγγίξουμε τα 2.000.000 επισκέπτες. Και αν σκεφτούμε ότι η Ελλάδα είχε συνολικά πέρυσι πάνω από 20.000.000 αφίξεις, είναι σημαντικό ότι σχεδόν τα 2.000.000 περνούν από τη Μύκονο».

Περπατώντας στα σοκάκια του νησιού και μιλώντας με ανθρώπους που διατηρούν καταστήματα στην περιοχή, οι πάντες διαβεβαιώνουν ότι δεν υπήρξαν προβλήματα αυτές τις ημέρες στις οικονομικές συναλλαγές. Οι ξένοι δεν περιορίζονταν από το όριο των 60 ευρώ στα ΑΤΜ και έτσι κι αλλιώς έχουν συνηθίσει να κινούνται με κάρτες. «Αν κάποιος έρθει να δειπνήσει στο μαγαζί μου και κάνει έναν λογαριασμό 500-800 ευρώ, φυσικά και δεν έχω απαίτηση να κουβαλά αυτά τα χρήματα σε μετρητά μαζί του» αναφέρει ιδιοκτήτης εστιατορίου στη Μύκονο. «Βέβαια, σε αυτή τη συγκυρία με τις κλειστές τράπεζες προσωπικά είχα κάποια προβλήματα, καθώς μερικοί προμηθευτές μου δεν δέχονταν κάρτες» συμπληρώνει. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσίευμα του CNBC, εστιατόριο στη Μύκονο, εξαιτίας των κλειστών τραπεζών, τις τρεις τελευταίες εβδομάδες δεν μπορούσε να σερβίρει στους πελάτες του γαλλικά και ιταλικά κρασιά. Προσπάθησε να προωθήσει τα ελληνικά, αλλά κάποιοι τουρίστες δεν το είδαν με πολύ καλό μάτι. Ωστόσο ο Αύγουστος είναι μπροστά μας, όπως και ο Σεπτέμβριος. Τι προβλέπουν οι ειδικοί;

Η Αννα Καμμή, τουριστική πράκτορας, επικεφαλής της Κίνησης Ενεργών Πολιτών Μυκόνου και δημοτική σύμβουλος στον Δήμο Μυκόνου, αντιμετωπίζει τα πράγματα με ψυχραιμία. «Για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο οι κρατήσεις ευτυχώς είχαν γίνει πολύ προτού ανακοινωθεί το δημοψήφισμα» σημειώνει. «Δεν έχουμε σημαντικές ακυρώσεις, όμως η ροή των αιτημάτων για κρατήσεις από τις 28 Ιουνίου και έπειτα επηρεάστηκε αισθητά. Mε την εικόνα που έχω μέχρι στιγμής, τουλάχιστον από το δικό μας γραφείο, η πληρότητα για τον Σεπτέμβριο αγγίζει το 40%-50%, ενώ αναμενόταν να έχουμε καλύψει μεγαλύτερη πληρότητα ήδη. Επίσης, για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, ενώ τα προηγούμενα χρόνια τέτοια εποχή η πληρότητα άγγιζε και το 100%, αυτή τη στιγμή υπάρχουν ακόμη ελεύθερα δωμάτια στα ξενοδοχεία. Πάντως, έχει αρχίσει ξανά η αύξηση στη ροή των κρατήσεων και αυτό είναι ενθαρρυντικό» επισημαίνει.

Η ίδια εκτιμά ότι την τοπική αγορά αυτή τη στιγμή επηρεάζει και η αναπτυσσόμενη αγορά ενοικίασης τουριστικών κατοικιών, η οποία στέρησε τη δεδομένη πληρότητα των ξενοδοχείων για την εποχή που διανύουμε. «Αυτή η αγορά αναπτύχθηκε τα τελευταία χρόνια. Ειδικά τα δύο τελευταία, μάλιστα, με τον νόμο Κεφαλογιάννη, επετράπη στις τουριστικές κατοικίες και επαύλεις να πάρουν σήμα ΕΟΤ και να μπορούν να ενοικιαστούν νόμιμα ως τουριστικά καταλύματα, δίνοντας σε πολλές περιπτώσεις οικονομικότερες λύσεις διανυκτέρευσης» συμπληρώνει.

Η ενοικίαση επαύλεων αποτελεί τη νέα τάση στη Μύκονο. Αρκετοί Ελληνες οι οποίοι δεν μπορούν να συντηρήσουν τις βίλες με τα τζακούζι και τις πισίνες που απέκτησαν στα χρόνια των παχιών αγελάδων πλέον τις διαθέτουν προς ενοικίαση. Φυσικά υπάρχουν και οι ξένοι ιδιοκτήτες, η ενοικίαση της εξοχικής κατοικίας των οποίων ταίριαζε έτσι κι αλλιώς με την κουλτούρα τους. Μια γρήγορη επίσκεψη σε ιστοσελίδες αποκαλύπτει τον μεγάλο αριθμό πολυτελών ακινήτων προς εκμετάλλευση. Οπως αναφέρει στο ΒΗΜΑgazino ο διευθυντής της Florios Real Estate Φλώριος Ασημομύτης, «η τιμή μίσθωσης μιας βίλας με τρία υπνοδωμάτια σε μια καλή περιοχή μπορεί να ξεκινά από τα 800-1.000 ευρώ την ημέρα, ενώ η τιμή μίσθωσης μια βίλας με 10-15 υπνοδωμάτια μπορεί να φτάσει και τα 20.000 ευρώ την ημέρα».

Η αγορά του Real Estate στη Μύκονο δεν έχει γνωρίσει τη βαθιά κρίση που έχει αντιμετωπίσει στα άλλα μέρη της Ελλάδας. Οταν ζητούμε από τον Φλώριο Ασημομύτη μια μέση τιμή ανά τετραγωνικό, εκείνος χαμογελά: «Στη Μύκονο δεν υπάρχει μέση τιμή ανά τετραγωνικό. Ολα εξαρτώνται από την περιοχή όπου βρίσκεται το οικόπεδο ή η οικία: αν έχει καλή θέα ή όχι, πόσα τετραγωνικά είναι οικοδομήσιμα και φυσικά ποιοι είναι οι γείτονές σου. Αν σε μια περιοχή έχουν χτίσει, για παράδειγμα, πέντε εφοπλιστές, φυσικά και η τιμή ανεβαίνει. Η αγορά κινείται, το πρόβλημα ωστόσο στη Μύκονο και στον δικό μας χώρο είναι ότι έχουν παρεισφρήσει διάφοροι αφερέγγυοι που δεν έχουν γνώση του νησιού και καταστρέφουν την αγορά».

Ο Ακης Ρεβύθης, σύμβουλος ακινήτων στη Mykonos Real Estate και μηχανικός ανακαίνισης κτιρίων, αναφέρει: «Η αγορά ακινήτων δεν πηγαίνει άσχημα στη Μύκονο. Ωστόσο η ψυχολογία παίζει μεγάλο ρόλο. Κάποιος που ήταν έτοιμος να επενδύσει στο νησί, με την παρούσα πολιτική εξέλιξη τρομοκρατήθηκε και το σκέφτηκε δεύτερη φορά. Αυτό δυστυχώς είχε σημαντικό αντίκτυπο στην αγορά. Στη Μύκονο τους προηγούμενους μήνες γίνονταν πολλές εργασίες. Οι επιχειρηματίες επενδύουν εδώ για το καλύτερο και δεν μπορούν να αρκεστούν σε κάτι μέτριο. Γι’ αυτό και το νησί γνωρίζει αυτή την επιτυχία».

Πράγματι, η Μύκονος μοιάζει να έχει περάσει σε μια άλλη διάσταση. Η σύγχρονη μπουτίκ της Victoria’s Secret, η άφιξη του ασιατικού gourmet εστιατορίου Ling Ling by Hakkasan της γνωστής αλυσίδας αλλά και του Buddha Bar στο ξενοδοχείο Santa Marina επιβεβαιώνουν αυτό που υποστήριξε η εφημερίδα «London Evening Standard»: Η Μύκονος είναι η νέα Ιμπιζα. Οι διάσημοι συρρέουν μαζικά, τα μαθήματα hot yoga δίνουν και παίρνουν, καλλίγραμμες Ρωσίδες ψωνίζουν σαν ζεστά ψωμάκια συνολάκια επώνυμων σχεδιαστών από τις μπουτίκ, το σούσι είναι το νέο σουβλάκι και έφηβες Λιβανέζες βγαίνουν από τα κοσμηματοπωλεία έχοντας χρεώσει την κάρτα τους με αρκετές χιλιάδες ευρώ.

«Δεν πάνε τόσο καλά όμως όλοι οι επιχειρηματίες του νησιού και αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι ο ιδιοκτήτης μια μεσαίας επιχείρησης δουλεύει κυριολεκτικά 24 ώρες το 24ωρο για να έχει κέρδος» αναφέρει στο ΒΗΜΑgazino ξενοδόχος του νησιού και προσθέτει χαρακτηριστικά: «Εγώ προσωπικά έχω τρέξει να αγοράσω κολλύριο για πελάτη μου στις 3 τα ξημερώματα, ενώ σε άλλα νησιά και μια επιπλέον πετσέτα να ζητήσεις μπορεί να σε στραβοκοιτάξουν. Εχει ακόμη χρειαστεί και τον σωματοφύλακα να κάνω στις 15χρονες κόρες πελάτη μου και να τις προσέχω στα κλαμπ».

Υπάρχει πάντα λοιπόν και μια άλλη όψη, λιγότερο λαμπερή. Είναι συνήθως εκείνη των νέων που έρχονται να δουλέψουν στο νησί. Οι ώρες είναι πολλές, ο μισθός όχι πάντα ικανοποιητικός και ένα από τα μεγάλα προβλήματά τους, όσο και αν ακούγεται περίεργο, είναι αυτό της στέγασης. «Τυχεροί είναι όσοι δουλεύουν σε επιχειρήσεις που τους προσφέρουν στέγη» αναφέρει νεαρός εργαζόμενος στο νησί. «Δυστυχώς τα διαθέσιμα σπίτια είναι λίγα και πολλοί το εκμεταλλεύονται. Για 22 τετραγωνικά η τιμή μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 1.000 ευρώ τον μήνα. Μπορούν να ζητήσουν τα χρήματα μπροστά, δηλαδή 5.000 ευρώ για να σε αφήσουν να μπεις μέσα. Σου λένε ότι δεν σε εμπιστεύονται. Οτι δεν είναι σίγουροι ότι θα μείνεις μέχρι το τέλος της σεζόν».

Ωστόσο ο τουρισμός προχωρά. «Ασχολούμαστε με τον τουρισμό εδώ και δεκαετίες. Σημείο έναρξης είναι το 1928. Εχετε υπόψη σας ότι σε εφημερίδες της δεκαετίας του 1930 ήδη αναφέρονται προβλήματα που έχουν να κάνουν με την τουριστική κίνηση, όπως η ηχορύπανση κ.τ.λ. Εγώ γεννήθηκα στη Μύκονο, μεγάλωσα με τον τουρισμό και δουλεύω για τον τουρισμό. Η Μύκονος δεν έκανε ποτέ διακρίσεις απέναντι στον τουρίστα, αντιμετώπιζε τους πάντες το ίδιο: φτωχούς, πλούσιους, χίπηδες, ομοφυλόφιλους, γυμνιστές. Αυτό συνέβαλε και στο να αποκτήσει το νησί αυτόν τον ιδιαίτερο, κοσμοπολίτικο, χαλαρό αέρα. Είναι όμορφος τόπος και μακάρι να μείνει έτσι. Προσωπικά, διαφωνώ με πάρα πολλά από όσα συμβαίνουν στο νησί και δεν μπορώ να πω ότι είμαι πάντα ικανοποιημένος με την εξέλιξη, όμως εκ του αποτελέσματος βλέπουμε ότι άντεξε στις αλλεπάλληλες κρίσεις» αναφέρει ο συγγραφέας Δημήτρης Ρουσουνέλος, ο οποίος δραστηριοποιείται εδώ και 31 χρόνια στον χώρο του τουρισμού.

Για τον ίδιο η κρίση έχει επηρεάσει και τη Μύκονο. «Ξέρετε, όλοι οι κάτοικοι δεν είναι επιχειρηματίες και τη μείωση στη σύνταξη που έχει υποστεί ο Αθηναίος και ο Λαρισαίος την έχει υποστεί και ο Μυκονιάτης. Υπάρχουν ακόμη και σύλλογοι που βοηθούν εθελοντικά ανθρώπους που τα βγάζουν πέρα δύσκολα. Η Μύκονος που φαίνεται δεν είναι ίδια με τη Μύκονο που δεν φαίνεται. Υπάρχουν επιχειρήσεις που κερδίζουν χιλιάδες ευρώ και άλλες που δεν πηγαίνουν και τόσο καλά».

Μπορεί όμως ο μέσος Ελληνας να κάνει εφέτος διακοπές σε αυτή τη Μύκονο; Η απάντηση από όλους τους φορείς είναι ένα μεγάλο «ναι», υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν μέρη για όλα τα βαλάντια –και πράγματι έτσι είναι. «Δεν θα αρνηθώ ότι κάποιες γειτονιές είναι πράγματι ακριβές. Αλλά θα κάνω έναν παραλληλισμό και θα πω ότι η Μύκονος, δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν είναι πιο ακριβή από το Κολωνάκι, τη Γλυφάδα και την Κηφισιά» δηλώνει με νόημα ο αντιδήμαρχος Μυκόνου Μιλτιάδης Ατζαμόγλου.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 26 Ιουλίου 2015