Η στιγμή του Αλέξη

Την Κυριακή 25 Ιανουαρίου η Αθήνα αναβίωσε στιγμιότυπα επανοικειοποίησης της πολιτικής από τους πολίτες, με ρυθμικά κορναρίσματα, ζωηρές αγκαλιές και συγκινημένα πρόσωπα στο φόντο μιας κόκκινης σημαίας υπό τους ήχους του «Bella Ciao». Το ιστορικό κτίριο της οδού Κουμουνδούρου είχε μετατραπεί σε ένα πολυγλωσσικό εργαστήρι που στους διαδρόμους του εναλλάσσονταν τα πορτογαλικά με τα γερμανικά μπροστά στα σαστισμένα βλέμματα των υπαλλήλων του κόμματος που προσπαθούσαν να συνειδητοποιήσουν ότι αυτή η δημοσιότητα θα διαρκέσει πολύ περισσότερο από 15 λεπτά. Κι απέξω τα μεγαλύτερα δίκτυα του κόσμου διαγκωνίζονταν για ένα καρέ του νέου πρωθυπουργού. Ηταν η στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας έκοβε το νήμα της εξουσίας.

Η μετάδοση των exit polls λίγο νωρίτερα επιβεβαίωσε όχι μόνο τα δημοσκοπικά ευρήματα της προηγούμενης περιόδου αλλά και την κυρίαρχη αίσθηση που μαγνήτιζε το διεθνές ενδιαφέρον ότι ύστερα από μία τετραετία σκληρής λιτότητας κάτι αλλάζει στην Ελλάδα και κωδικοποιήθηκε ως η «ιστορική ευκαιρία της Αριστεράς». Ο Αλέξης Τσίπρας έφθασε στο κτίριο λίγο μετά τις 9 το βράδυ παρέα με τη σύντροφό του Μπέτυ, μοίρασε αφειδώς χαμόγελα και χειραψίες στους πολίτες που είχαν συγκεντρωθεί και στα εμφανώς φορτισμένα στελέχη του κόμματος που βρίσκονταν στην είσοδο του κτιρίου και ανέβηκε στον 7ο όροφο για να κάνει μερικές ακόμη συζητήσεις με τους συνεργάτες του στο γραφείο του στη σκιά μιας διαφαινόμενης καθαρής νίκης αλλά με την ενεργή ακόμη αγωνία για το ζήτημα της αυτοδυναμίας.

Και ενώ η δημοσιογραφική πιάτσα είχε στηθεί στο Ζάππειο σημειώνοντας ένα ιστορικό υψηλό που ξεπερνούσε τις 1.000 διαπιστεύσεις, ο Αλέξης Τσίπρας είχε αποφασίσει από νωρίς ότι τον πρώτο του χαιρετισμό μετά την εκλογική νίκη θα τον απευθύνει από τα Προπύλαια. Ο λόγος ήταν ότι ήθελε να αποφύγει το Ζάππειο γιατί ήταν ταυτισμένο με κωμικοτραγικές στιγμές, όπως το περιβόητο «Είμαι παρών» του Ευάγγελου Βενιζέλου, αλλά κυρίως επειδή δεν ήθελε αυτός ο χαιρετισμός να γίνει σε έναν απομονωμένο και απρόσιτο χώρο που θα είχε το στοιχείο της μιντιακής διαμεσολάβησης. Υστερα από την τετραετή έρημο της διάρρηξης του δεσμού εμπιστοσύνης της εξουσίας με την κοινωνία που κινδύνευε να διολισθήσει σε μια συλλήβδην απαξίωση της πολιτικής, η επιδίωξη ήταν από την πρώτη στιγμή να αντιστραφεί αυτή η τάση και να επανακατοχυρωθεί η λαϊκή επαφή και υποστήριξη. Εξάλλου σε μια εποχή που οι συγκεντρώσεις της Νέας Δημοκρατίας και του ΠαΣοΚ μετατοπίζονταν σε κλειστούς και ελεγχόμενους χώρους, η άφοβη έκθεση στον κόσμο είναι δείγμα θάρρους και ηθικού πλεονεκτήματος. Παράλληλα, το κάδρο του ιστορικού κτιρίου του Πανεπιστημίου σηματοδοτούσε την επένδυση της νέας κυβέρνησης στην Παιδεία και στη νέα γενιά, στην οποία επί της ουσίας αφιέρωσε ο Αλέξης Τσίπρας την πρώτη του ομιλία, δεσμευόμενος ότι θα διαμορφώσει τις συνθήκες ώστε να επιστρέψουν στην πατρίδα οι 200.000 νέοι επιστήμονες που μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Το μοναδικό «Grexit» που συντελέστηκε την περίοδο του Μνημονίου. Ακόμη και τα πυροτεχνήματα στον αθηναϊκό ουρανό είχαν έναν ιδιαίτερο συμβολισμό, το πέρασμα από το σκοτάδι στο φως αλλά και την αποτίναξη του στερεότυπου της μιζέριας και του πεσιμισμού που συχνά συνοδεύει την Αριστερά με την απενοχοποίηση της έννοιας της «γιορτής».

Η κυβερνητική «αντι-τρόικα», ο Πρωθυπουργός με τον υπουργό Επικρατείας Νίκο Παππά και τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Γαβριήλ Σακελλαρίδη, στην οδό Ηρώδου Αττικού

Από το επόμενο κιόλας λεπτό το βιογραφικό του νεότερου στη σύγχρονη Ιστορία πρωθυπουργού της χώρας ήταν ήδη αναρτημένο στις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. Από την ανάσυρση της συνέντευξης του νεαρού «καταληψία» στην Αννα Παναγιωταρέα ως τον «cool Αλέξη» των δημοτικών εκλογών και τις εσωτερικές ρήξεις με τον Αλέκο Αλαβάνο και τον Φώτη Κουβέλη, όλοι προσπαθούσαν να φιλοτεχνήσουν το προφίλ του νέου πρωθυπουργού είτε ως το χολιγουντιανό σενάριο του «θείου βρέφους» είτε ως την alternative λάιφσταϊλ εκδοχή πασπαλισμένη με δίκυκλα, απέχθεια στις γραβάτες, αγάπη για τον Παναθηναϊκό και λίγη ροκ. Η πραγματικότητα είναι ότι η πολιτική ικανότητα του Αλέξη Τσίπρα, η πολιτική του διορατικότητα να αξιοποιήσει τη ρευστοποίηση του πολιτικού σκηνικού για την αναδημιουργία ενός νέου οράματος και το αναμφισβήτητο ηθικό πλεονέκτημα ενός ανθρώπου που είναι «one of us» και όχι γόνος πολιτικής οικογένειας με νομοτελειακή πολιτική ανέλιξη διασταυρώθηκαν με την τομή της οικονομικής κρίσης και χύθηκε το μελάνι της Ιστορίας.

Ηδη από το πρωί της Δευτέρας και αφού είχε γίνει σαφές το προηγούμενο βράδυ μέσα από πολύωρες συσκέψεις μπροστά στον πίνακα αναμετάδοσης των εκλογικών αποτελεσμάτων ότι για τη συγκρότηση κυβέρνησης απαιτούνταν η σύμπραξη και με άλλες δυνάμεις, με τους Ανεξάρτητους Ελληνες να αναδεικνύονται η πιο κοντινή λύση, ώστε να μην αλλοιωθεί το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης Τσίπρας ήθελε να στείλει ένα ταυτόχρονο μήνυμα ετοιμότητας και ανανέωσης. Γι’ αυτό και η πρώτη ημέρα ήταν σαρωτική ως προς την ταχύτητα αλλά και την καινοτομία των κινήσεων. Ηταν δεδομένο για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ότι θα παρέμενε συνεπής στη στάση του και θα ορκιζόταν με πολιτικό όρκο. Παράλληλα ο ίδιος εκτιμά τον ρόλο της Εκκλησίας και το θρησκευτικό αίσθημα των πολιτών. Γι’ αυτό έσπευσε να συναντήσει τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, με τον οποίο ούτως ή άλλως είχε αναπτυχθεί και προεκλογικά ένα κλίμα αμοιβαίας εκτίμησης, για να κάνει την απαραίτητη διευκρίνιση. Και κάπως έτσι έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός της χώρας που ανέλαβε τα καθήκοντά του με όρκο «στην τιμή και τη συνείδησή του» σε ένα διάχυτο κλίμα μιας τρυφερής αμηχανίας και απλότητας στο Προεδρικό Μέγαρο που φωτίστηκε από τα ασταμάτητα φλας.

Η πρώτη του πράξη ως Πρωθυπουργού ήταν να αποτίσει φόρο τιμής στους αγωνιστές της Αντίστασης με μια επίσκεψη-αστραπή στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Μπορεί από πολλούς να χαρακτηρίστηκε κίνηση εντυπωσιασμού και να τροφοδότησε πικρόχολα σχόλια από άλλες πτέρυγες της Αριστεράς, η αλήθεια όμως είναι ότι πρόκειται για μια εντελώς αυθόρμητη κίνηση και καθόλου προσχεδιασμένη. «Θέλω να πάω στην Καισαριανή πρώτα και μετά στο Μαξίμου» ανακοίνωσε απλώς στους συνεργάτες του λίγο πριν από την ορκωμοσία. Ηταν μια συμβολική κίνηση υπεράσπισης της ιστορικής κληρονομιάς της Αριστεράς και ένα μήνυμα ηθικής δικαίωσης των αγώνων. Γι’ αυτό και ο ίδιος έμεινε μόλις πέντε λεπτά στον χώρο, σε ένα κλίμα έντονης συγκίνησης, χωρίς να κάνει καμία δήλωση.

Και μετά η συγκίνηση έγινε φανερή ενόχληση και δυσαρέσκεια όταν ανέβηκε τα σκαλιά του Μαξίμου και αντίκρισε ένα άδειο κτίριο. Η πρωτοφανής για τον πολιτικό πολιτισμό της χώρας (μη) παράδοση του Μεγάρου Μαξίμου σχολιάστηκε όλες αυτές τις ημέρες αρνητικά και πυροδότησε την πρώτη αντιπαράθεση του νέου κυβερνητικού σχήματος με τη Νέα Δημοκρατία. Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι κάθετα ως προς το τι ακριβώς συνέβη. Ηδη από την προηγούμενη ημέρα ο Νίκος Παππάς είχε επικοινωνήσει με τον τέως υπουργό Επικρατείας Δημήτρη Σταμάτη, ο οποίος στη συνέχεια εξαφανίστηκε. Εμφανίστηκε μόνο ο τέως διευθυντής του πρωθυπουργικού γραφείου Κώστας Μπούρας παραδίδοντας τα κλειδιά ενός άδειου χρηματοκιβωτίου. «Δεν παραδόθηκε το Πρωτόκολλο του Μαξίμου, δεν υπήρξε συνέχεια της διοίκησης» λένε οι συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα. Ο ίδιος προσωπικά δυσανασχέτησε από την αποκαρδιωτική εικόνα και η όλη αντιμετώπιση του φάνηκε απρεπής, πολιτικά και ηθικά. Μάλιστα στην Κουμουνδούρου οι άνθρωποι του προέδρου στο μεταίχμιο αστείου και σοβαρού λένε μεταξύ τους «ότι στο Μαξίμου δεν υπήρχε ούτε χαρτί υγείας γιατί μάλλον το πήρε η Σοφία Βούλτεψη για το σπίτι της». Αυτό που παραδόθηκε σίγουρα ήταν ο πίνακας του Θεόδωρου Βρυζάκη «Η Ελλάς ευγνωμονούσα». Ακέραιος προφανώς και όχι σκισμένος, όπως κυκλοφόρησε ως τρολιά στο Διαδίκτυο και βιάστηκε η Συγγρού να απαντήσει. Είναι πολύ πιθανόν ο νέος ένοικος του Μαξίμου να αλλάξει το ντεκόρ που θα κοσμεί το νέο του γραφείο. Πάντως για το γραφείο του στη Βουλή έχει ήδη επιλέξει το κόκκινο χρώμα, όπως αποτυπώνεται στον πίνακα του Θεόδωρου Στάμου «Ατέρμονα Πεδία –Σειρά Λευκάδα» και σε άλλα εννέα έργα τέχνης από τη συλλογή που διαθέτει η Βουλή.

Στο μεταξύ ήδη από το βράδυ της Κυριακής τα συγχαρητήρια τηλεφωνήματα και τηλεγραφήματα έφθαναν αδιάκοπα. Μερικά απρόσμενα όπως του Dr. House, μερικά ένθερμα όπως του Πάμπλο Ιγκλέσιας ή του Μάρτιν Σουλτς –που ήταν και το πρώτο επίσημο ραντεβού που είχε ο Αλέξης Τσίπρας με αξιωματούχο της Ευρώπης – και άλλα πιο ψυχρά και τυπικά όπως της Ανγκελα Μέρκελ. Σε κάθε περίπτωση, το διεθνές περιβάλλον είχε μαλακώσει απέναντι στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και αυτό λειτουργούσε ενθαρρυντικά για την πρεμιέρα του Αλέξη Τσίπρα.

«Η προπαγάνδα της Νέας Δημοκρατίας και το επιχείρημα του φόβου έχουν καταρρεύσει. Δικαιώνεται η πολιτική μας εκτίμηση ότι η Ευρώπη θα προσαρμοστεί και θα διαπραγματευθεί με τη νέα κυβέρνηση, γιατί καταλαβαίνει ότι οι πολιτικές λιτότητας είναι κοινωνικά καταστροφικές και οικονομικά παράλογες» λέει στο ΒHMAgazino ο διευθυντής του Γραφείου του Πρωθυπουργού Δημήτρης Τζανακόπουλος.

Ο Αλέξης Τσίπρας ύστερα από πολύωρες συσκέψεις με τους συνεργάτες του κατέληξε στη σύνθεση της νέας κυβέρνησης που ήθελε να επιβεβαιώνει τον χαρακτηρισμό της κυβέρνησης «κοινωνικής σωτηρίας» και όχι μια ρεβανσιστική λογική μέσα από την επιλογή στελεχών που θα συνδυάζουν ανανέωση, εμπειρία και καθαρότητα. Και στην πρώτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου έδωσε το έναυσμα για δουλειά. «Τα πρώτα νομοσχέδια της κυβέρνησης θα είναι στον τομέα της αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης. Η επαναφορά της μετενέργειας, των συλλογικών διαπραγματεύσεων, του κατώτατου μισθού θα είναι στις προτεραιότητες του υπουργείου Εργασίας. Ταυτόχρονα όμως η κυβέρνηση θέλει με συμβολικές κινήσεις, όπως η επαναλειτουργία της ΕΡΤ, να αποκαταστήσει το δημοκρατικό αίσθημα» τονίζει ο μέχρι πρότινος εκπρόσωπος του κόμματος και νυν υπουργός Εργασίας Πάνος Σκουρλέτης.

Ο Αλέξης Τσίπρας γνωρίζει καλύτερα απ’ όλους ότι ο δρόμος που έχει μπροστά του δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Φρόντισε όμως οι πρώτες του ώρες στο ραντεβού με την Ιστορία να διέπονται από την πεποίθηση ενός μεγάλου ηγέτη: «Πρέπει να είσαι η αλλαγή που επιθυμείς να δεις στον κόσμο» (Μαχάτμα Γκάντι).

Μπέτυ Μπαζιάνα (όχι «κυρία Τσίπρα»)

Τι κι αν καμιά φορά οι πολιτικοί αρχηγοί αποφεύγουν την κοινωνική τυπολατρία και διασώζουν το προσωπικό τους ύφος, ο Τύπος επιμένει στα κλισέ. Αφού λοιπόν ανακαλύφθηκαν και διανθίστηκαν καταλλήλως τα «βιογραφικά» του Τσίπρα, σειρά πήρε η σύντροφός του Μπέτυ Μπαζιάνα. Αναγκαστικά οι προβολείς της δημοσιότητας στράφηκαν προς το μέρος της αναζητώντας φανταστικά μυστικά πίσω από δραματοποιημένες λεζάντες τύπου «η μυστηριώδης πρώτη κυρία». Κανένα μυστήριο. Η Μπέτυ είναι μια δυναμική νέα γυναίκα και μητέρα, ετών 38 (άρα εκ των πραγμάτων αδύνατο να έχει σχέση 30 ετών με τον Τσίπρα, όπως έγραψε ο «Guardian»), που έχει την ίδια πολιτική μήτρα με τον Αλέξη Τσίπρα, καθώς στα νεανικά της χρόνια βρέθηκε στην ΚΝΕ και συμμετείχε ενεργά στις μαθητικές καταλήψεις. Σε αυτό το μετερίζι γνώρισε και τον Αλέξη Τσίπρα και πλέον συμπληρώνουν 17 χρόνια συγκατοίκησης, που επισφραγίστηκαν από την υπογραφή συμφώνου συμβίωσης. Είχε έντονη συνδικαλιστική δράση στα χρόνια του Πανεπιστημίου και μάλιστα είναι αρκετά γνωστή η υπόθεση προσφυγής της στη Δικαιοσύνη εναντίον ενός καθηγητή που ιδιοποιήθηκε την πνευματική της εργασία και υπεξαίρεσε τις αμοιβές της, για την οποία δικαιώθηκε. Πέραν τούτου ουδέν. Η Μπέτυ είναι διακριτική, αποφεύγει τη δημοσιότητα, έχει μια δική της προσωπικότητα και μάλλον δεν πρόκειται να ακολουθήσει τις στυλιστικές συμβουλές που της έδωσε η «Vogue» σε πρόσφατο δημοσίευμά της. Αντί λοιπόν να κονταροχτυπιούνται οι παπαράτσι έξω από το διαμέρισμά τους και στις παραλίες που κάνουν διακοπές και να ξεψαχνίζουν οι συντάκτες μόδας τη χειμερινή κολεξιόν του οίκου Prada, ας εμπεδώσουν, όπως λένε οι φίλοι τους, ότι το ζευγάρι δεν προτίθεται να προσφέρει τη ζωή του προς θέαση από την κλειδαρότρυπα.