Εύα Μανιδάκη Αρχιτέκτων – Σκηνογράφος «Η υπόθεση αρχιτεκτονική είναι μια οικογενειακή παράδοση – εφτά αριθμεί η φαμίλια. Το θέατρο είναι προσωπική αγάπη και επιθυμία, ήταν πάντα εκεί. Και προτού ξεκινήσω τη σκηνογραφία. Πλέον το ένα είναι τόσο μέσα στο άλλο, γι’ αυτό και δεν με φοβίζει η παράλληλη δράση τους. Φεύγω από το γραφείο για την πρόβα και νιώθω τυχερή. Η αρχιτεκτονική μού πρσφέρει μια δομή σκέψης, ένα λεξιλόγιο που μετατρέπει κάθε λέξη σε εικόνα, έχει πλάσει τον τρόπο που προσεγγίζω το κείμενο. Σε αυτή την κοινωνική στιγμή θα προτιμούσα την απόδραση της σκηνογραφίας. Η αρχιτεκτονική μού υπενθυμίζει τη σκληρή πραγματικότητα». Ομοιότητες «Η συνδιαλλαγή. Το σκηνικό συνδιαλέγεται με τους ηθοποιούς και τον σκηνοθέτη. Αυτή την επικοινωνία κρατώ και στην αρχιτεκτονική. Επιδιώκω αρκετές συναντήσεις με τους πελάτες μου. Συζητάμε, γράφουμε. Συγκεντρώνω τις σημειώσεις και συνθέτω ένα κείμενο. Αυτό το κείμενο είναι το πρώτο “σκίτσο”. Eναν κεντρικό άξονα ψάχνω και στις δύο περιπτώσεις: τη δομή. Αναζητώ τον σκελετό που θα στηρίζεται στις έννοιες, οι οποίες θα με οδηγήσουν στην εικόνα. Δομή – Οικοδομή». Διαφορές «Ο χρόνος. Τα κτίρια καλούνται να είναι «αθάνατα», αποτελούν κομμάτι του αστικού ιστού. Στο θέατρο όλα είναι συμπυκνωμένα – ο χώρος, ο χρόνος. Η σκηνογραφία είναι ένα “πέταγμα”, κάτι ξαφνικό και αναζωογονητικό. Ο μαέστρος εδώ είναι ο σκηνοθέτης. Εγώ αποποιούμαι τον ρόλο αυτόν που έχω ως αρχιτέκτων. Επειτα, ένα κτίριο μπορεί να σταθεί και μόνο του. Ενα σκηνικό όχι. Το σκηνικό είναι προορισμένο να υπηρετεί την παράσταση, τη δράση. Αν απομονώσεις κάτι, αμέσως του αφαιρείς τη ζωή, το μικραίνεις». Το σπίτι μου «Μια παλιά αποθήκη στο κέντρο της Αθήνας. Με μάγεψε το φως της. Η μακρόστενη σημερινή μορφή ορίζει έναν ιδιαίτερο άξονα ανατολής – δύσης. Ζω εδώ περίπου 13 χρόνια. Υποκύπτω στην εμμονή των συλλογών. Η αγαπημένη μου, με τις χιονόμπαλες, ξεκίνησε όταν μου έφερε μία ένας φίλος από το Παρίσι. Δώρα άλλων φίλων και δικά μου σουβενίρ την εμπλουτίζουν. Τις ονομάζω υγρές καρτ ποστάλ. Αλλά είναι και μικρά σκηνικά. Ενας κλειστός χώρος, ένα μικροσύμπαν».
Ανδρέας Σκούρτης
Αρχιτέκτων – Σκηνογράφος
«Οποιος είναι αρχιτέκτονας δεν είναι και σκηνογράφος. Και το αντίστροφο. Αλλά με κάποιον τρόπο το ένα τροφοδοτεί το άλλο. Το συνειδητοποίησα με τη μακρόχρονη πρακτική εξάσκηση και το μεταπτυχιακό σκηνογραφίας. Το θέατρο αποτελούσε συχνή οικογενειακή μας έξοδο. Η αρχιτεκτονική υπήρχε πάντα στο μυαλό μου. Είναι πρόκληση να υλοποιείς αυτό που θέλει κάποιος, αλλά δεν μπορεί να φανταστεί. Στο θέατρο θέλω να καταπιάνομαι με δουλειές που με καλύπτουν απόλυτα – και δημιουργικά και σε επίπεδο συνεργασίας. Λατρεύω την απλότητα της αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου: καθαρότητα και ανθρώπινη κλίμακα. Στοιχεία που ενέταξα στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου και οδήγησαν στην πρωτιά στον εφετινό διαγωνισμό της Πράγας. Το μικρό, μεταβλητό μέγεθος που υπηρετεί την ανθρώπινη κλίμακα».
Ομοιότητες «Λειτουργώ με τους όρους της δράσης, όχι της μορφολογίας, την οποία μαζί με το ντιζάιν θεωρώ εργαλεία. Πρώτα ανακαλύπτω το “τι” και έπειτα το “πώς”. Η δράση ορίζει τα σχέδια μου. Εξάλλου, στο θέατρο σκηνογραφία μπορούν να θεωρηθούν τα πάντα, αρκεί να συνθέτουν δράση. Εχω οργανώσει παράσταση στο σπίτι μου όταν ήμουν στο Λονδίνο με τους θεατές να κοιτάζουν από τα παράθυρα, αλλά και σε ένα παλιό κτίριο στο Χιλιομόδι».
Διαφορές «Η μονιμότητα της αρχιτεκτονικής αντιπαρατίθεται στον εφήμερο χαρακτήρα της σκηνογραφίας. Η αρχιτεκτονική είναι κάτι «απτό», κάτι που αφορά την πραγματική διάσταση της ζωής. Γι’ αυτό και προϋποθέτει μεγαλύτερη ευθύνη. Η σκηνογραφία είναι γεγονός τέχνης, με ή χωρίς άψυχο υλικό – και εκεί είναι που απογειώνεται η συνεργασία σκηνογράφου – σκηνοθέτη».
Το σπίτι μου «Κάποτε εργαστήριο και σπίτι συνυπήρχαν. Και εγώ μαζί τους. Τους τελευταίους μήνες “μετακόμισα” την προσωπική μου ζωή σε ένα διαμέρισμα, επίσης στο Μεταξουργείο. Αρχιτεκτονική και σκηνογραφία είναι πλέον «γείτονες» μου, μέσα από την ιστορία που κουβαλά το ερειπωμένο νεοκλασικό σπίτι απέναντι από το μπαλκόνι μου. Ταξιδιάρικη θέα».
Γιώργος Χατζηνικολάου
Αρχιτέκτων – Σκηνογράφος
«Η αρχιτεκτονική ήταν συνειδητή επιλογή.Το θέατρο με κέρδισε αργότερα μέσα από τους μικρούς χώρους, όπου αναπτυσσόταν μια άμεση επαφή με τους ηθοποιούς. Είχα αρχίσει να «εκπαιδεύομαι» ως θεατής όταν γνώρισα την Ελένη Σκότη και δημιουργήσαμε την ομάδα ΝΑΜΑ. Ο,τι επιθυμούσα ως θεατής επεδίωκα ως δημιουργός. Επειτα από 30 χρόνια , νιώθω πιο κοντά στο θέατρο λόγω της ενασχόλησής μου με το Επί Κολωνώ (σκηνικά, παραγωγή). Παρ’ όλα αυτά αντιλαμβάνομαι τις τάσεις μέσα από την αρχιτεκτονική».
Ομοιότητες «Ο τρόπος με τον οποίο ανέλυα τη χρήση ενός κτιρίου είναι ο ίδιος με αυτόν που αναλύω ένα κείμενο. Αποδομώ για να συνθέσω. Και οι κανόνες, όπως ο περιορισμός της σκηνής ή η γραφειοκρατία της Πολεοδομίας, διαφορετικοί, αλλά εξίσου σημαντικοί».
Διαφορές «Η αρχιτεκτονική διαμορφώνει συνήθειες, αισθητική. Αποτελεί κέλυφος ζωντανών διαδικασιών, συνδυάζει πραγματικότητα και συναισθηματικότητα. Η σκηνογραφία είναι συμπληρωματική πληροφορία στο έργο, είναι εφήμερη, στοχεύει στην ψυχή του θεατή. Ο ρεαλισμός είναι ταυτότητα της αρχιτεκτονικής, στο θέατρο ένα ρεαλιστικό αντικείμενο δεν υπηρετεί απαραίτητα την πραγματικότητα. Οι αναζητήσεις στο θέατρο οδηγούν στο ωραίο μέσα από ευχάριστες διαδικασίες σε σχέση με τις ψυχοφθόρες της αρχιτεκτονικής».
Το σπίτι μου «Με ελκύει ό,τι “φθαρμένο”, ό,τι κρύβει μια ιστορία. Γι’ αυτό στο σπίτι μου συνυπάρχουν έπιπλα των γονιών μου, αντίκες, αντικείμενα που βρήκα τυχαία, κομμάτια που επιλέξαμε με τη σύζυγό μου».
