Ο παλιός σιδηροδρομικός σταθμός του Πειραιά απέναντι από την πύλη Ε3 του λιμανιού του Πειραιά λειτούργησε για έναν ολόκληρο αιώνα -από το 1904 ως το 2004- και έγινε γνωστός ως ο «σταθμός της ξενιτιάς» καθώς ήταν η αφετηρία αναχώρησης για πολλούς μετανάστες που αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή στη Βόρεια Ευρώπη.
Χαρακτηρίζεται ένα έργο ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, ιστορικής και κοινωνικής σημασίας για την πόλη και υπήρξε ένα πολύ προηγμένο τεχνικά έργο για την εποχή του. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε στα τέλη του 19ουαιώνα και αποτέλεσε μέρος του οράματος του Χαριλάου Τρικούπη για τη σύνδεση της πρωτεύουσας με τη Βόρεια Ελλάδα και την Ευρώπη, όπως διαβάζει κανείς στην ιστοσελίδα της ΤΡΑΙΝΟΣΕ.
Λόγω της θέσης και της αρχιτεκτονικής του, το 2004 ο σταθμός χαρακτηρίστηκε μνημείο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων. Με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων επιχειρήθηκε η ανακαίνισή του, όμως καθώς αυτή ολοκληρώθηκε μετά τους Αγώνες ο σταθμός δεν ξαναχρησιμοποιήθηκε.
Σήμερα ο σταθμός έχει μισθωθεί στον Δήμο Πειραιά, με την προοπτική να λειτουργήσουν στις εγκαταστάσεις του ένα μουσείο αφιερωμένο στο ρεμπέτικο τραγούδι, ένα πολιτιστικό κέντρο, χώροι πρασίνου και αναψυχής, καθώς και ποδηλατόδρομοι κατά μήκος των παλαιών γραμμών του τρένου. Ενα σχέδιο που είχε εκπονηθεί από την προηγούμενη Δημοτική Αρχή Πειραιά αλλά δεν υλοποιήθηκε.
Το θέμα της αξιοποίησης του κτιρίου αλλά και η απόδοση του πρώην αμαξοστασίου για τα πράσινα λεωφορεία στην πλατεία Ιπποδάμειας (ανήκει στη Σταθερές Συγκοινωνίες ΑΕ), σε μια προσπάθεια να κατασκευαστεί η νέα κλειστή κεντρική αγορά του Πειραιά, θα βρεθούν στο επίκεντρο συνάντησης που θα έχει ο αντιπεριφερειάρχης Πειραιά κ. Γιώργος Γαβρίλης με τον υπουργό Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων κ. Χρήστο Σπίρτζη.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η Αντιπεριφέρεια Πειραιά αναμένεται να ζητήσει την παραχώρηση του πρώην σταθμού του ΟΣΕ αλλά και της σιδηροδρομικής γραμμής ως τη Λεύκα – Ρετσίνα, με την υποχρέωση ωστόσο ότι αν ζητηθεί εκ νέου από τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων Ελλάδας να επιστραφεί άμεσα σε πέντε εβδομάδες. Ωστόσο στελέχη της Αντιπεριφέρειας σημείωναν ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να χρειαστεί στο μέλλον καθώς ήδη υπάρχει παραπλεύρως η γραμμή της ΤΡΑΙΝΟΣΕ.
Σκέψεις για κατασκευή κλειστής αγοράς
Σχετικά με το κτίριο της ΣΤΑΣΥ, έκτασης περίπου έξι στρεμμάτων που χρησιμοποιείτο ως αποθήκη, στόχος είναι να παραχωρηθεί προκειμένου να γίνει εκεί η νέα κεντρική αγορά του Πειραιά.
Το συγκεκριμένο αίτημα για τη δημιουργία της νέας κεντρικής αγοράς της πόλης στο συγκεκριμένο κτίριο είναι παλιό και ήδη το Πανεπιστήμιο Πειραιά έχει εκπονήσει και σχετική μελέτη για το θέμα.
Από την πλευρά του, ο κ. Γαβρίλης ανέφερε ότι στο συγκεκριμένο κτίριο μπορεί να γίνει η νέα αγορά του Πειραιά και τόνισε ότι το εγχείρημα είναι αρκετά δύσκολο καθώς χρειάζεται φορέα διαχείρισης και ο καλλικρατικός νόμος δεν επιτρέπει το «χτίσιμο» νέων δημοτικών επιχειρήσεων. Προσέθεσε ότι το Πανεπιστήμιο Πειραιά είχε δώσει ήδη για το θέμα αυτό τρεις εναλλακτικές λύσεις. Η μία είναι η δημιουργία φορέα με μονομετοχική σύνθεση τον Δήμο Πειραιά, η δεύτερη η πλειοψηφία των μετοχών να ανήκει στον δήμο και στον εμπορικό σύλλογο και η τρίτη στη νέα εταιρεία να συμμετέχει η ΣΤΑΣΥ, στην οποία ανήκει και το κτίριο.
Το συγκεκριμένο σημείο, σύμφωνα με την Αντιπεριφέρεια, έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα καθώς βρίσκεται επάνω σε συγκοινωνιακό κόμβο όπου θα συναντώνται μετρό, ηλεκτρικός και προαστιακός, ενώ βρίσκεται και σε πολύ κοντινή απόσταση από το λιμάνι του Πειραιά.
Το έργο ουσιαστικά θα αναβιώσει την παλιά Δημοτική Αγορά του Πειραιά, με τον θεμέλιο λίθο να μπαίνει στις 18 Μαρτίου 1862. Ηταν στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται ο Πύργος του Πειραιά. Ηταν σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής, ενώ σε ιστορικά κείμενα αναφέρεται ότι όταν η κίνηση έπεφτε, συνήθως τα μεσημέρια, πήγαιναν εκεί γνωστά ονόματα του ρεμπέτικου τραγουδιού όπως οι Μ. Βαμβακάρης, Β. Τσιτσάνης κ.ά. και απολάμβαναν ούζο και μεζέδες και έπαιζαν τραγούδια που ακούγονταν σε όλον τον χώρο. Η Δημοτική Αγορά κατεδαφίστηκε στις 8 Φεβρουαρίου 1968, σύμφωνα με μαρτυρίες, κατά την περίοδο της δικτατορίας από τον τότε δήμαρχο Αριστείδη Σκυλίτση.
