Στο γραφείο της κυρίας Μαρίας Αλαχούζου στη Διεύθυνση Σπουδών του Διεπιστημονικού Οργανισμού Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ) οι φάκελοι στοιβάζονται κατά δεκάδες, με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν αδύνατον να τη βλέπεις καθαρά από τη στιγμή που θα καθίσεις απέναντί της. «Αυτό που βλέπετε είναι μόνο το 5% των φακέλων που φτάνουν εδώ μηνιαίως για έλεγχο τίτλων» λέει η ίδια χαρακτηριστικά.
Οι φάκελοι ξεχειλίζουν από παντού, ενώ μόνο τρεις υπάλληλοι στο γραφείο της εργάζονται πυρετωδώς καθημερινά για να διασώσουν την επιχείρηση «Καθαρά χέρια» που ξεκίνησε σε όλον τον δημόσιο τομέα επί υπουργίας του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης.
Στοίβες οι φάκελοι


Περισσότερα από 20.000 αιτήματα για έλεγχο γνησιότητας πτυχίων που προέρχονται από το εξωτερικό βρίσκονται ήδη στην «ατζέντα» της μόνο για το 2015, κατά το οποίο κατατέθηκαν 4.231 σχετικά αιτήματα από υπηρεσίες του Δημοσίου. «Κάθε ένα αίτημα αφορά έλεγχο ενός ως 300 πιστοποιητικών» συνεχίζει η κυρία Αλαχούζου.
Τα τελευταία δυο χρόνια έχουν ελεγχθεί περίπου 25.000 βασικοί, μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί τίτλοι σπουδών, καθώς και οι βαθμολογικές τους αντιστοιχίες. Σε διάστημα δύο ετών έτσι ο ΔΟΑΤΑΠ έχει εντοπίσει 20 περιπτώσεις πλαστών τίτλων και 20 περιπτώσεις αλλοιώσεων σε γνήσια πτυχία. Αυτά ωστόσο, όπως διευκρινίζει η κυρία Αλαχούζου, αφορούν κυρίως τον ιδιωτικό τομέα, αν και θυμάται με ενδιαφέρον τις περιπτώσεις πρώην υποδιοικητή δημόσιου νοσοκομείου που διοικούσε χωρίς πτυχίο ή εκπαιδευτικών στην περιοχή Γρεβενών που έκαναν χρήση των πτυχίων συγγενών τους ή, βέβαια, την πρόσφατη περίπτωση υπαλλήλων της Βουλής.

Από το Σώμα Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ) δε το 2013 ανακλήθηκαν 46 διορισμοί δημοσίων υπαλλήλων για πλαστά και παραποιημένα δικαιολογητικά. Ο αντίστοιχος αριθμός ανακλήσεων για το 2014 ξεπέρασε τις 400 και συνεχίζεται.
Είναι όμως το κράτος οχυρωμένο;
Προφανώς και όχι, απαντούν χωρίς σκέψη εκπρόσωποι του Οργανισμού, αλλά και ελεγκτές του δημόσιου τομέα. Η διαδικασία αυτή είναι «νηπιακής» ηλικίας στη χώρα μας και χρειάζεται προσωπικό αλλά και ένα σταθερό νομικό πλαίσιο. Το αρχαιότερο αρχείο τίτλων σπουδών, που ξεκινάει από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, βρίσκεται βέβαια στον ΔΟΑΤΑΠ που ελέγχει τους τίτλους του εξωτερικού.
Μετά την απόφαση του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης το 2013 για αυτεπάγγελτο έλεγχο γνησιότητας δικαιολογητικών, ο ΔΟΑΤΑΠ ανέλαβε να απαντά εγγράφως σε σχετικά ερωτήματα φορέων του Δημοσίου (υπουργείων, άλλων υπηρεσιών του Δημοσίου, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ, δημοσίων επιχειρήσεων κ.ά.) όσον αφορά και τη γνησιότητα των πράξεων αναγνώρισης που έχουν ή φέρεται να έχουν εκδοθεί από αυτόν.
Ο ρόλος των περιφερειών


«Το σημαντικά μειωμένο αλλά με υψηλή κατάρτιση προσωπικό του Οργανισμού προσπαθεί με επιτυχία να καλύψει αυτή τη ζήτηση που δημιουργήθηκε τα τελευταία δύο χρόνια: κατά προσέγγιση 25.000 βασικά, μεταπτυχιακά και διδακτορικά πτυχία, καθώς και βαθμολογικές αντιστοιχίες έχουν ελεγχθεί» λέει στο «Βήμα» ο πρόεδρος του ΔΟΑΤΑΠ κ. Στέλιος Κατρανίδης. «Μέσα σε αυτόν τον ωκεανό αλλοδαπών τίτλων βρέθηκαν και κάποιες, λίγες πάντως, περιπτώσεις αλλοιώσεων ή πλαστογραφήσεων οι οποίες ακολούθησαν τη διαδικασία που προβλέπεται από τον νόμο» συνεχίζει.
Υπάρχουν ωστόσο μια σειρά κρίσιμες για τη δημόσια υγεία ειδικότητες, όπως οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί, οι τίτλοι των οποίων και οι άδειες εξάσκησης των επαγγελμάτων τους δίνονται από τις κατά τόπους περιφέρειες. «Εχουν όμως οι περιφέρειες τον μηχανισμό να ελέγχουν τίτλους σπουδών από το εξωτερικό;». Πολλοί απαντούν με ευκολία «όχι».
Με το δεδομένο ότι τη διετία 2003-05 ο ΔΟΑΤΑΠ αποκάλυψε περίπου 300 υποθέσεις πλαστών πτυχίων Ιατρικής, κυρίως από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ο κ. Κατρανίδης χαμογελά με νόημα. «Μετά την αλλαγή στον τρόπο χορήγησης άδειας εξασκήσεως επαγγέλματος από τις περιφέρειες σε γιατρούς και οδοντιάτρους πτυχιούχους χωρών ΕΕ, ο ΔΟΑΤΑΠ δεν μπορεί πλέον να πιστοποιεί τη γνησιότητα τίτλων σπουδών σε αυτά τα γνωστικά αντικείμενα στον βαθμό που οι σχετικοί τίτλοι δεν έχουν κατατεθεί σε αυτόν για ακαδημαϊκή αναγνώριση» δηλώνει. «Κατά συνέπεια, δεν γνωρίζουμε ούτε μπορούμε να προβούμε σε κάποια εκτίμηση ή εικασία σχετικά με το τι συμβαίνει αναφορικά με τον έλεγχο γνησιότητας αυτών των τίτλων σπουδών» συνεχίζει.
Στα ελληνικά πανεπιστήμια


Οι έλεγχοι γίνονται πλέον για όλα τα πτυχία δημοσίων υπαλλήλων. Για να γίνουν, όταν δεν αφορούν πανεπιστήμια του εξωτερικού, τα στοιχεία στέλνονται στα πανεπιστήμια της χώρας για να διασταυρωθούν.
Η κυρία Ελευθερία Κιαλέ είναι η υπεύθυνη για την υποδοχή όλων των αντίστοιχων αιτημάτων στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. «Κάθε νέα πρόσκληση ή κάθε συνταξιοδότηση περνά πλέον από τις γραμματείες των τμημάτων των πανεπιστημίων για τον έλεγχο του τίτλου σπουδών» λέει στο «Βήμα». «Κάναμε πρόσφατα πάνω από 3.000 επαληθεύσεις. Ως σήμερα δεν έχουμε βρει πλαστά πτυχία, αν και σε δύο-τρεις περιπτώσεις είχαν δηλωθεί διαφορετικές ημερομηνίες ορκωμοσίας, που δεν είναι όμως λόγος υποψίας».
«Προ δεκαετίας και ύστερα από έλεγχο που είχε ζητήσει το Οικονομικό Επιμελητήριο είχαμε βρει δύο-τρεις περιπτώσεις πλαστογραφημένων πτυχίων, που αφορούσαν όμως τον ιδιωτικό τομέα».
Σε όλα τα ανώτατα ιδρύματα της χώρας υπολογίζεται ότι έχουν κατατεθεί εκατοντάδες σχετικά αιτήματα για ελέγχους πτυχίων τα τελευταία τρία χρόνια.


Υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες;
«Αγορά» ή παραχάραξη με… γραφίστα και κομπιούτερ
«Αν καθίσεις με έναν φίλο γραφίστα καμιά ωρίτσα μπροστά στο κομπιούτερ του μπορεί να σου δώσει εύκολα ένα πτυχίο του MIT» λέει καθηγητής του Τμήματος Πληροφορικής κεντρικού πανεπιστημίου της χώρας. Εξίσου εύκολο (και δύσκολα εντοπίσιμο) είναι να «αγοράσεις» έναν τίτλο από πανεπιστήμια, όπως της Ανατολικής Ευρώπης, στα οποία δυστυχώς, όπως δηλώνουν πανεπιστημιακοί, εντοπίζονται ακόμη αντίστοιχα φαινόμενα.
Η καλύτερη προστασία ωστόσο είναι η άμυνα. Υπάρχει στη χώρα μας το κατάλληλο νομικό πλαίσιο; Το βέβαιον είναι ότι η αρχή για την αντιμετώπιση του φαινομένου έχει γίνει.
Οπως αναφέρουν οι εκπρόσωποι του ΔΟΑΤΑΠ, υπάρχουν τριών ειδών πλαστογραφήσεις:
  • Το πλαστό πτυχίο που είναι συνολικά κατασκευασμένο.
  • Το πτυχίο που είναι γνήσιο αλλά έχουν αλλοιωθεί τα ονόματα ή οι βαθμοί.
  • Το πτυχίο που ισχύει αλλά είναι αλλοιωμένη η αναγνώρισή του από τον ΔΟΑΤΑΠ.
«Ενα έμπειρο μάτι μπορεί να καταλάβει αν ένα πτυχίο είναι πλαστό» λέει ο πρόεδρος του ΔΟΑΤΑΠ κ. Στέλιος Κατρανίδης. «Αυτό όσον αφορά τις γραμματείες των ΑΕΙ ή τους ελεγκτές του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης» συνεχίζει. «Εμείς μπορούμε εύκολα να το δούμε από τους κωδικούς που δίνουμε σε κάθε κλάδο σπουδών των τίτλων που αναγνωρίζονται. Κανείς δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτά τα στοιχεία, οπότε είναι εύκολο αν δούμε το νούμερο αυτό να είναι λανθασμένο σε ένα πτυχίο να καταλάβουμε ότι είναι πλαστό» αναφέρει.

«Υπάρχει πια τέτοια μεγάλη ανάγκη για τίτλους σπουδών στη χώρα μας» λέει η κυρία Αλαχούζου. «Είναι η αρρώστια της εποχής» συνεχίζει. «Το όνειρο κάθε Ελληνα είναι να σπουδάσει το παιδί του» αναφέρει. Προσθέτει ότι στην Ελλάδα ο μόνος οργανισμός που έχει την τεχνογνωσία να ελέγχει και να διαφυλάττει τη γνησιότητα των τίτλων σπουδών είναι ο ΔΟΑΤΑΠ και λέει χαρακτηριστικά: «Εμείς με αυτοθυσία θα συνεχίσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ