Εαρινές… φωτοαλλεργίες

Οσο προχωρεί η άνοιξη όλο και περισσότερες παθήσεις που οφείλονται σε αλλεργιογόνα κάνουν την εμφάνισή τους. Σύμφωνα με τη δερματολόγο – αφροδισιολόγο, διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών κυρία Κατερίνα Λαμπρινοπούλου, την άνοιξη το άσθμα, η ρινίτιδα, η κνίδωση και η αναφυλαξία είναι σε έξαρση.

Επίσης η αύξηση της ηλιοφάνειας δεν φέρνει μόνο ευχάριστες στιγμές. Φέρνει και φωτοαλλεργίες. Κάθε χρόνο περισσότεροι από 500.000 άνθρωποι –ενήλικοι και παιδιά –υποφέρουν εξαιτίας κάποιας αλλεργίας.

Η αλλεργική κνίδωση και το αγγειοίδημα είναι δερματικές αλλεργικές καταστάσεις που μπορεί να εμφανιστούν μαζί ή ξεχωριστά. Η κνίδωση είναι μια αλλεργική πάθηση που εκδηλώνεται με την εμφάνιση πομφών στο δέρμα. Οι πομφοί είναι προεξέχουσες, οιδηματώδεις πλάκες, συνήθως ωχρές στο κέντρο και ερυθρές στην περιφέρεια, οι οποίες έχουν διάφορες διαστάσεις και μορφές και προκαλούν διαφορετικού βαθμού κνησμό.

Αυτές οι πλάκες είναι αποτέλεσμα απελευθέρωσης αγγειοδραστικών ουσιών, η έκκριση των οποίων διεγείρεται είτε από την IgE ανοσοσφαιρίνη είτε από φυσικούς εκλυτικούς παράγοντες. Η εποχική αλλεργική κνίδωση και το αγγειοίδημα, που οφείλονται σε αερο-αλλεργιογόνα, είναι ένα συχνό φαινόμενο την άνοιξη.

Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που η κνίδωση επεκτείνεται πέρα από το δέρμα, στον υποδόριο ιστό, οπότε μιλάμε για αγγειοοίδημα, με χαρακτηριστικό τη διόγκωση των βλεννογόνων (όπως τα χείλη, τα βλέφαρα, η γλώσσα και ο λάρυγγας). Η κατάσταση αυτή εγκυμονεί κινδύνους απόφραξης των ανώτερων αεραγωγών. Ως θεραπεία προτείνονται τα αντι-ισταμινικά φάρμακα από το στόμα, τα οποία είναι συνήθως αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της κνίδωσης, και τα κορτικοστεροειδή σε συστηματική χορήγηση.

Περνώντας μια ηλιόλουστη ημέρα στην εξοχή μπορεί να δει κάποιος σε συγκεκριμένα σημεία του δέρματός του να παρουσιάζεται ένας κοκκινωπός ερεθισμός ο οποίος σιγά-σιγά αλλάζει χρώμα. Αν κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην εξοχή ήρθε σε επαφή με αγριόχορτα ή εσπεριδοειδή δέντρα, τότε τα παραπάνω συμπτώματα οφείλονται στη λεγόμενη φυτο-φωτοδερματίδα.

Η συγκεκριμένη δερματοπάθεια εκδηλώνεται εξαιτίας της επαφής με ορισμένα φυτά και την έκθεση στον ήλιο. Συνήθως στα σημεία που έχει ακουμπήσει το φυτό μένει ένα σημάδι σαν χαρακιά, αρχικά κόκκινο και στη συνέχεια μελανό. Για την αντιμετώπιση της φυτο-φωτοδερματίτιδας χορηγούνται κορτιζονούχες κρέμες, ενώ τους φθινοπωρινούς μήνες μπορεί να γίνει και θεραπεία με λευκαντικές ουσίες.

Το πολύμορφο εκ φωτός αποτελεί μια αλλεργική αντίδραση του δέρματος όταν κατά την πρώτη έκθεσή του στον ήλιο ερμηνεύει την υπεριώδη ακτινοβολία –Α ή Β –ως άμεση απειλή και παράγει αντισώματα εναντίον της. Οταν εκτίθεται κάποιος στον ήλιο μπορεί σε σύντομο χρονικό διάστημα να εμφανίσει το δέρμα του κοκκινίλες και να έχει κνησμό.

Τα συμπτώματα αυτά είναι χαρακτηριστικά της πιο διαδεδομένης φωτοδερματοπάθειας, του πολύμορφου εκ φωτός, το οποίο δεν εξαρτάται από τον φωτότυπο της επιδερμίδας ούτε από τον χρόνο έκθεσης στον ήλιο. Δεν είναι σπάνιο ο ερεθισμός του δέρματος να απλώνεται και στα σημεία του σώματος που είναι καλυμμένα από τα ρούχα. Με την πάροδο του χρόνου το δέρμα μαυρίζει και τα παραπάνω συμπτώματα υποχωρούν.

Η θεραπεία που ενδείκνυται είναι αγωγή με κορτιζονούχες κρέμες και αντι-ισταμινικά από το στόμα. Αν ο ερεθισμός είναι εκτεταμένος, μπορεί να γίνει και ένεση βραδείας αποδέσμευσης κορτιζόνης ή από το στόμα ανθελονοσιακά χάπια που δρουν φωτοπροστατευτικά. Η θεραπεία συνεχίζεται την επόμενη άνοιξη που ο δερματολόγος υποβάλλει τον πάσχοντα σε ένα photo-test (ακτινοβόληση του δέρματος με υπεριώδεις ακτίνες Α και Β) για να διαπιστωθεί σε ποια ακτινοβολία έχει ευαισθησία και να ακολουθήσει την κατάλληλη αγωγή.

Με τη συγκεκριμένη αλλεργία το δέρμα παρουσιάζει από ήπια ερυθρότητα και κνησμό ως φυσαλίδες. Τα συμπτώματα επεκτείνονται και στα σημεία του σώματος που είναι καλυμμένα με ρούχα. Τα παραπάνω συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά της φωτοαλλεργικής δερματίτιδας, η οποία οφείλεται στην υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία σε συνδυασμό με την προηγηθείσα τοπική χρήση σκευασμάτων σε άτομα με αλλεργικές τάσεις. Για τη σωστή διάγνωση του «ένοχου» αλλεργιογόνου παράγοντα πρέπει να ληφθεί ένα λεπτομερές ιστορικό, ενώ, αν χρειαστεί, γίνονται ορισμένα επιδερμιδικά διαγνωστικά τεστ.

Για την αντιμετώπιση του δερματικού ερεθισμού χορηγούνται κορτιζονούχα σκευάσματα. Σε περίπτωση που ο ερεθισμός έχει προχωρήσει σε πολλές περιοχές του σώματος, μπορεί να γίνει και ένεση βραδείας αποδέσμευσης κορτικοστεροειδών. Για την πρόληψη της φωτοαλλεργικής δερματίτιδας η μόνη λύση είναι η αποφυγή προϊόντων που την πυροδοτούν και βεβαίως η προστασία από τον ήλιο.

Οπως σημειώνει η κυρία Λαμπρινοπούλου, η εμφάνιση των δερματικών αλλεργιών μπορεί να περιοριστεί ακολουθώντας ορισμένους απλούς αλλά βασικούς κανόνες. Η καθαριότητα είναι πολύ σημαντική.

Επίσης πρέπει να γίνεται συχνή χρήση της ηλεκτρικής σκούπας. Οσοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα καλό είναι να περιορίσουν τα φυτάμέσα στο σπίτι και στα υπνοδωμάτια, καθώς και να τοποθετήσουν σήτες στα παράθυρα.Τέλος, απαραίτητη είναι η αλλαγή φίλτρου στα κλιματιστικά μηχανήματα.