Τις πρώτες κατευθύνσεις για την δημιουργία κανονισμών για την εμπορική χρήση των drones σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση θεσπίζει η «διακήρυξη της Ρίγα» που υπεγράφη από την Αεροπορική κοινότητα της Ευρώπης την Παρασκευή 6 Μαρτίου.
Στόχος των εμπλεκομένων είναι η ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης και των πρώτων κανονισμών μέσα στο 2015, με τον φιλόδοξο στόχο να επιτραπεί από το 2016 η ενσωμάτωση των drones στην οικονομική δραστηριότητα της Ευρώπης.
Ειδικότερα, στελέχη της αεροπορικής κοινότητας συγκεντρώθηκαν στη Ρίγα για να συζητήσουν το πως και υπό ποιες προϋποθέσεις τα drones μπορούν να δημιουργήσουν ευκαιρίες στην Ευρώπη, να προσφέρουν βιώσιμες θέσεις απασχόλησης και προοπτική στην οικονομία.
Όπως αναφέρεται στην διακήρυξη, τα drones μπορούν να φέρουν νέες υπηρεσίες και εφαρμογές πέραν της παραδοσιακής αεροπορικής βιομηχανίας, ενώ υπόσχονται να κάνουν τις υφιστάμενες υπηρεσίες πιο οικονομικές και φιλικές στο περιβάλλον.
Η αεροπορική κοινότητα τονίζει την ανάγκη για μία άρτια θεσμική προετοιμασία προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ασφαλή και βιώσιμη δραστηριοποίηση των νέων πτητικών μέσων, αλλά και την αντιμετώπιση των ανησυχιών των πολιτών.
Οι αρχές της διακήρυξης ορίζουν ότι «τα drones πρέπει να αντιμετωπίζονται ως νέοι τύποι αεροσκάφους» και οι υπηρεσίες που θα παρέχονται με αυτά θα πρέπει να έχουν το ίδιο επίπεδο ασφαλείας με αυτό που ισχύσει για την πολιτική αεροπορία, χωρίς να υπάρχει καμία έκπτωση στην ασφάλεια κατά την διαδικασία ενσωμάτωσής τους στο αεροπορικό σύστημα.
Οι κανόνες, συνεχίζει η διακήρυξη, πρέπει να είναι απλοί και να επιτρέπουν σε startups ή μεμονωμένους επαγγελματίες να ξεκινούν δραστηριότητες σχετικές με τα drones και χαμηλού επιπέδου κινδύνου, με πτήσεις σε χαμηλό ύψος υπό ελάχιστους κανόνες.
Αντίθετα, οι υψηλού κινδύνου λειτουργίες πρέπει βαθμιαία να υπόκεινται σε πιο στενούς κανόνες ή περιορισμούς. Εκεί όπου ο κίνδυνος θα είναι υψηλότερος, οι κανόνες θα είναι στο ίδιο πνεύμα με αυτούς της πολιτικής αεροπορίας, με υψηλά στάνταρτ για τον σχεδιασμό, την κατασκευή, την συντήρηση και λειτουργία των drones, καθώς και για την εκπαίδευση των πιλότων τους και του προσωπικού συντήρησης.
Όπως αναφέρεται στην διακήρυξη, πρέπει σε ευρωπαϊκό επίπεδο να φτιαχτούν κανόνες ασφαλείας και πιστοποίησης για το προσωπικό που «πιλοτάρει» τα μη επανδρωμένα σκάφη από απόσταση και μάλιστα, οι απαιτήσεις να εναρμονιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το βασικό νομοθετικό πλαίσιο πρέπει να ετοιμαστεί χωρίς καθυστερήσεις, αναφέρεται, ούτως ώστε να βοηθήσει τον ιδιωτικό τομέα να λάβει καλά «ζυγιασμένες» επενδυτικές αποφάσεις, προκειμένου να υπάρχει μία βασική ομάδα κανόνων για τους λειτουργούς που επιθυμούν να ξεκινήσουν την παροχή σχετικών υπηρεσιών.
Η Ευρωπαϊκή ΥπηρεσίαΑεροπλοϊκήςΑσφάλειας(EASA) καλείται μέσα στο 2015 να συμβουλέψει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, ενώ στο τέλος της χρονιάς θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τα αποτελέσματα της διαβούλευσης για να προτείνει μία σαφή γνώμη. Σύμφωνα με την διακήρυξη, οι τεχνολογίες και τα προαπαιτούμενα θα πρέπει να αναπτυχθούν για την πλήρη ενσωμάτωση των drones στο ευρωπαϊκό αεροδιάστημα.
Η επιτυχία των δραστηριοτήτων των drones εξαρτάται από την χρηματοοικονομική επένδυση που απαιτείται για την ανάπτυξη τεχνολογιών που σήμερα απουσιάζουν. Αυτό προϋποθέτει την επιτυχή ολοκλήρωση διάφορων εν εξελίξει προγραμμάτων όπως το SESAR, το CleanSky κτλ, σημειώνεται.
Η δημόσια αποδοχή είναι το κλειδί για την ανάπτυξη του κλάδου, αναφέρεται. Ο σεβασμός στα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών, όπως το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και η προστασία των προσωπικών δεδομένων θα πρέπει να είναι εγγυημένα. Επειδή η βιντεοσκόπηση αναμένεται να χρησιμοποιηθεί κατά κόρον από τα drones, καλούνται οι αρχές προστασίας προσωπικών δεδομένων να δημιουργήσουν τις απαραίτητες κατευθύνσεις και μηχανισμούς επίβλεψης ώστε να διασφαλίσουν την τήρηση των υφιστάμενων νόμων. Μέτρα θα πρέπει να ληφθούν και για την ηχορρύπανση.
Επίσης, τα drones θέτουν και κινδύνους ασφαλείας. Ο σχεδιασμός τους θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη αυτούς τους κινδύνους, χρησιμοποιώντας μεθόδους όπως η «κυβερνο-άμυνα» (cyber-defence) ή ο «γεωδιαχωρισμός» (geofencing). Ωστόσο, καθώς η κακόβουλη χρήση του νέου μέσου δεν μπορεί να αποκλειστεί, θα αποτελέσει καθήκον των αστυνομικών και δικαστικών αρχών να αντιμετωπίσουν αυτόν τον κίνδυνο.
Σύμφωνα με την διακήρυξη, ο εκάστοτε λειτουργός ενός drone είναι υπεύθυνος για την χρήση του και εάν παρέχει υπηρεσίες σε απαγορευμένο εναέριο χώρο, με επικίνδυνο τρόπο ή για παράνομους σκοπούς, οι αρχές θα πρέπει να λάβουν δράση και να τον θέσουν προ των ευθυνών του. Αυτή η ρύθμιση θα πρέπει να περάσει στο εθνικό δίκαιο.
Παράλληλα, όλα τα drones θα πρέπει να έχει αναγνωρίσιμο ιδιοκτήτη ή λειτουργό. Ο νομοθέτης, σημειώνεται, θα πρέπει να αναζητήσει τον λιγότερο γραφειοκρατικό τρόπο για να το επιτύχει, όπως για παράδειγμα τα τσιπ ηλεκτρονικής αναγνώρισης ή αλλιώς «IDrones» ή η εγγραφή σε διαβαθμισμένες ιστοσελίδες.
Η διακήρυξη προεξοφλεί ότι θα συμβούν δυστυχήματα. Έτσι καλεί τα κράτη –μέλη να ορίσουν ένα καθεστώς για την ασφάλιση και τους μηχανισμούς αποζημίωσης για τα δυνητικά θύματα, προβλέποντας την ίδρυση ταμείων αποζημίωσης για ατυχήματα που θα προκληθούν από ανασφάλιστους χρήστες drones.
Η ανάπτυξη υπηρεσιών drones και συναφών τεχνολογιών απαιτούν στενή επιτήρηση, αναφέρει η διακήρυξη. Έτσι, η ΕΕ καλείται –μεταξύ άλλων – να εξασφαλίσει εύκολη παροχή σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην πληροφόρηση που απαιτείται για την κατασκευή και την εν γένει δραστηριοποίηση αυτών των νέων πτητικών μέσων στην οικονομία.
Στόχος της Ευρωπαϊκής αεροπορικής κοινότητας, όπως σημειώνεται, είναι από το 2016 να επιτραπεί στις επιχειρήσεις να λανσάρουν τα δικά τους drones παντού στην Ευρώπη.
