Νέοι έλληνες επιστήμονες και διεθνές βραβείο. Αυτό το δίπτυχο συνδυάστηκε στον διεθνή διαγωνισμό της Ενωσης Αρχιτεκτόνων και του Αρχιτεκτονικού Ιδρύματος του Σικάγου με αντικείμενο τον σχεδιασμό των συγκοινωνιακών διαδρόμων και των νέων λεωφορειακών στάσεων της αμερικανικής μεγαλούπολης. Τα πρόσωπα; Ο 29χρονος Ερμής Χαλβατζής και η 28χρονη Νατάσα Λιανού, οι οποίοι ζουν στο Λονδίνο και εργάζονται εδώ και δύο χρόνια στο γραφείο της διάσημης ιρακινής αρχιτέκτονος Ζάχα Χαντίντ – ανήκουν μάλιστα στην ομάδα των πολύ στενών συνεργατών της. Το βραβείο; Οι δύο νέοι έλληνες αρχιτέκτονες κέρδισαν εύφημο μνεία στον διεθνή διαγωνισμό, καθώς σχεδίασαν εντυπωσιακές, αλλά απλές και λειτουργικές υποδομές για το σύστημα ταχειών λεωφορειακών γραμμών της πόλης.

Στάσεις λεωφορείων εκλήθησαν να σχεδιάσουν οι δύο νεαροί αρχιτέκτονες, μήκους 40 μ. και πλάτους 4,5 μ., μια επιφάνεια σχεδόν 200 τ.μ. Σε καθεμία εξυπηρετούνται 3.500-4.500 επιβάτες –τεράστιος αριθμός για τα ελληνικά δεδομένα. Ο διαγωνισμός άλλωστε, που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2013, είχε αντικείμενο το νέο σύστημα υποδομών των ταχειών λεωφορειακών γραμμών (bus rapid transit). Με τη μέθοδο αυτή (BRT) ουσιαστικά η λεωφορειολωρίδα αποκλείει τα υπόλοιπα οχήματα, αποκτά δικά της φανάρια και δίνει τα οφέλη της σταθερής τροχιάς σε ένα ευέλικτο μέσο όπως τα λεωφορεία.


«Στο Σικάγο αποφάσισαν να δουν την ανάγκη με λίγο διαφορετική ματιά. Στον διαγωνισμό ζητούσαν τρεις τυπολογίες σταθμών μέσα στην πόλη, σε τρία διαφορετικά σημεία, όπου το καθένα ικανοποιεί διαφορετικές ανάγκες. Τους ενδιέφερε να παρουσιάσουμε όλα τα χαρακτηριστικά, τα έπιπλα και τις οθόνες» αναφέρει ο Ερμής Χαλβατζής. «Κάθε συγκοινωνιακός διάδρομος έχει οθόνες ενημέρωσης επιβατών και μηχανήματα επικύρωσης. Το σημαντικό επίσης είναι ότι το χαμηλό κόστος και ο συνδυασμός της ευελιξίας του λεωφορείου με την ταχύτητα του σιδηροδρόμου κάνουν το BRT πιο ελκυστικό για τους επιβάτες» λέει η Νατάσα Λιανού.

Σχεδιασμός με… χορογραφία
«Επιλέξαμε εφελκυόμενη μεμβράνη με μεταλλικό σκελετό και την παρουσιάσαμε σαν μια πρόταση που είναι εύκολη να στηθεί, είναι «προκάτ», συναρμολογείται σε λίγες ημέρες και έχει την έννοια της διατηρησιμότητας. Και επειδή αρχιτεκτονικά και κατασκευαστικά το Σικάγο έχει πλούσιο παρελθόν, σκεφτόμασταν να κάνουμε κάτι φρέσκο και σύγχρονο, και έτσι καταλήξαμε στη μηχανική του κελύφους» σημειώνει ο κ. Χαλβατζής.

«Η δουλειά μας επηρεάζεται από τον τόπο και το αντικείμενο, και εμπεριέχει την έννοια της κίνησης και της ταχύτητας ροής, που αποτυπώνονται με τη σειρά τους δυναμικά στη φόρμα. Επιλέξαμε μια γεωμετρία του κελύφους που έχει μια «ευφυΐα», επιτρέπει μεγάλα ανοίγματα, χωρίς ενδιάμεσα υποστηλώματα» παρατηρεί η κυρία Λιανού. Οπως αναφέρει, «αυτά τα κελύφη μάς επέτρεψαν να «παίζουμε» με τις χορογραφίες της γεωμετρίας, να βάζουμε πάγκους για καθίσματα, διαφημίσεις και οθόνες πληροφόρησης, καθώς και να ορίζουμε τα ανοίγματα των εισόδων για λεωφορεία εκεί όπου τα θέλουμε». «Λόγω του καιρού, όλα αυτά μαζί κλείνονται με μια λωρίδα γυαλιού» υπογραμμίζει.
Στις 6 Ιουνίου ήρθε η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων που χαροποίησε τους δύο αρχιτέκτονες. «Πιστεύαμε σε αυτό το πρότζεκτ, αλλά δεν ξέραμε πόσες θα ήταν οι συμμετοχές. Γνωρίζαμε ωστόσο ότι είχαμε σχεδιάσει μια καλή λύση που δούλευε, ήταν αισθητικά ωραία και πιστεύαμε πως λειτουργούσε σωστά» σημειώνουν οι δύο αρχιτέκτονες, οι οποίοι απέσπασαν πρόσφατα εύφημο μνεία στον διαγωνισμό «Europan 11» με αντικείμενο τον σχεδιασμό λεωφορειακών στάσεων στην Κροατία.
Ενδεια διαγωνισμών στην Ελλάδα


Ο κ. Χαλβατζής και η κυρία Λιανού παρατηρούν ότι δυστυχώς στην Ελλάδα σπάνια γίνονται διεθνείς αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί. «Στο Σικάγο έχει ενδιαφέρον ότιμια κατά τα άλλα ασήμαντη ανάγκη μετατράπηκε σε διεθνή διαγωνισμό, όπου εμπλέκονται φορείς, αρχιτέκτονες, οι οποίοι βλέπουν το θέμα από άλλη οπτική. Μας άρεσε η ιδέα ότι μια στάση λεωφορείων αφορά την πόλη και αποτελεί αντικείμενο βιώσιμου και δημιουργικού διαλόγου. Αξίζει τον κόπο να γίνονται τέτοιοι διαγωνισμοί και οι ανάγκες να μετουσιώνονται σε έξυπνες λύσεις» παρατηρούν.
Οπως αναφέρουν, η ταυτότητα της πόλης μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης ή και τουριστικό αξιοθέατο και να οδηγήσει σε ένα προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας. Επίσης παρατηρούν ότι η Ελλάδα πρέπει να αξιοποιήσει καλύτερα τους επιστήμονές της στον τουρισμό και στις υποδομές, και επικαλούνται το παράδειγμα των «Ξενία» της μεταπολεμικής περιόδου, όπου κατέστη κρατική πολιτική η εξυπηρέτηση της ανάγκης (δηλαδή της τουριστικής ανάπτυξης) από την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία. «Στη γενιά μας διψάμε όλοι και έχουμε καλό επίπεδο. Αρκεί όμως να δίδονται η ευκαιρία και το βήμα για οργανωμένη δράση. Πρέπει να δημιουργήσουμε νέες δουλειές, όμως δεν έχει αγγιχθεί καν η πιθανή συμβολή της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας στην ανάπτυξη. Χρειάζονται πολιτικές αποφάσεις. Στον τουρισμό και στην πολεοδομία υπάρχουν προοπτικές» εξηγούν.
Παράλληλα, υπογραμμίζουν ότι οι νέοι έλληνες αρχιτέκτονες ανήκουν στην πιο μορφωμένη γενιά και δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν σε σχέση με τους συναδέλφους τους από το εξωτερικό. «Τα μικροσυμφέροντα και η οργανωτική δομή είναι που δεν αφήνουν τα πράγματα να πάνε μπροστά. Ο καθένας μας πρέπει να δει την κατάσταση με διαφορετική ματιά, διότι ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει» καταλήγουν.
Τι ζητούν οι πελάτες
Μικρές πόλεις σε μεγάλα κτίρια
Ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας το 2009, έκαναν μεταπτυχιακό στο Λονδίνο, βρέθηκαν για λίγο στη Νέα Υόρκη, έπιασαν δουλειά στο γραφείο της Ζάχα Χαντίντ και παράλληλα κάνουν και δικά τους πρότζεκτ υπό την επωνυμία LC Architects (www.lianou-chalvatzis.com). Ο Ερμής Χαλβατζής και η Νατάσα Λιανού βρέθηκαν να κάνουν πρακτική στο διάσημο αρχιτεκτονικό γραφείο έπειτα από πρόταση του καθηγητή τους στο μεταπτυχιακό και συνεργάτη της ιρακινής αρχιτέκτονος, Πάτρικ Σουμάχερ. Οταν αυτή έληξε, οι δύο αρχιτέκτονες έφυγαν για τη Νέα Υόρκη, όπου είχαν εντοπίσει επαγγελματικές ευκαιρίες. Δύο μήνες αργότερα ήρθαν στην Ελλάδα για να ανανεώσουν τη βίζα τους και για διακοπές στην Ανδρο, όταν είδαν μήνυμα από τον Σουμάχερ με το οποίο τους ενημέρωνε ότι η Χαντίντ ζητούσε να τους προσλάβει.
Οι δύο μηχανικοί αναγνωρίζουν τη σημαντική εμπειρία την οποία αποκομίζουν δουλεύοντας σε ένα γραφείο που αναλαμβάνει σχέδια σε παγκόσμιο επίπεδο. «Είμαστε στην ομάδα που έχει επιλέξει η ίδια, τη βλέπουμε συχνά και επικοινωνούμε μαζί της. Πρόκειται για πολύ σημαντική αρχιτέκτονα και άνθρωπο» λένε. Ο κ. Χαλβατζής και η κυρία Λιανού ασχολούνται με διάφορα πρότζεκτ, όπως οι εμπορικοί χώροι, οι υποδομές και οι κατοικίες, ενώ συμμετέχουν σε σημαντικούς διεθνείς διαγωνισμούς ανά τον κόσμο. «Δουλεύουμε ασταμάτητα, αλλά μας γεμίζει πολύ, είναι σαν να κάνεις πέντε μεταπτυχιακά σε μία εβδομάδα: πολλή ένταση, παραγωγικότητα και σκέψη, αλλά στο τέλος της ημέρας αισθάνεσαι πιο όμορφα» λέει ο κ. Χαλβατζής.
Μέσα από το γραφείο της Χαντίντ βλέπουν τις παγκόσμιες αλλαγές και την ανάδυση των νέων μητροπόλεων της Ασίας –και όχι μόνο. Οπως λένε, υπάρχει διεθνώς ζήτηση για μικρά μάστερ πλαν ή κτιριακά συμπλέγματα μεικτής χρήσης. «Η κατάσταση περνάει σε μια πολύ περίπλοκη κλίμακα και οι πελάτες θέλουν πιο «γεμάτα» πράγματα, όπως η δημιουργία μικρών πόλεων σε μεγάλα κτίρια» παρατηρούν.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ