Σοκάρει η παιδική κακοποίηση στην Ελλάδα του 2012

«Με αυτό το email θα ήθελα να σας πω μια δική μου ιστορία… Δεν θα ήθελα να αναφέρω προσωπικά μου στοιχεία, μόνο να σας πω τι έχω περάσει. Πριν από τέσσερα χρόνια είχα έρθει σε εσάς και μίλησα με την ψυχολόγο σας. Θυμάμαι ότι ήταν η μόνη που μπόρεσα να ανοίξω την καρδιά μου… τότε ήμουν 18 χρονών. Θυμάμαι επίσης ότι καθώς της έλεγα τι είχε γίνει έκλαιγα. Εκλαιγε κι εκείνη! Κάτι που τότε με έκανε να την αγαπήσω ακόμα περισσότερο, να την εμπιστευτώ και να της μιλήσω» γράφει η Λ., 22 ετών, θύμα σεξουαλικής κακοποίησης από τον ίδιο της τον πατέρα από την τρυφερή ηλικία των επτά ετών ως την ενηλικίωσή της.

Η συγκλονιστική προσωπική μαρτυρία της Λ. δεν είναι δυστυχώς η μόνη που φτάνει στο Χαμόγελο του Παιδιού μέσα από τη Γραμμή SOS 1056, σύμφωνα με τα στοιχεία των καταγγελιών από 1^η Ιανουαρίου έως 31 Οκτωβρίου 2012, που δόθηκαν στη δημοσιότητα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα ενάντια στην Παιδική Κακοποίηση. Εξάλλου, οι ερευνητές εκτιμούν διεθνώς ότι τουλάχιστον ένα στα πέντε κορίτσια και ένα στα δέκα αγόρια θα γίνει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης πριν τα 18 του χρόνια, ενώ μόνο 1 στις 3 υποθέσεις θα δηλωθεί.

Στο παραπάνω διάστημα, η Γραμμή δέχθηκε 366 καταγγελίες σοβαρών περιστατικών κακοποίησης παιδιών, οι οποίες αφορούσαν συνολικά 691 παιδιά. Η πλειοψηφία των καταγγελιών σε ποσοστό 96,5% ήταν ανώνυμες. «Παρά την ανωνυμία για την οποία δεσμευόμαστε στο 1056, είναι πολλοί εκείνοι που καθυστερούν να καταγγείλουν ένα περιστατικό που έχει πέσει στην αντίληψή τους. Η σιωπή είναι συνενοχή, αυτό είναι το μήνυμα που θέλουμε να στείλουμε» αναφέρει στο Βήμα, η κυρία Ιωάννα Λαγουμιτζή, κοινωνική λειτουργός της Γραμμής SOS.

Ειδικότερα, οι καταγγελίες αφορούσαν σε ποσοστό 43% κακοποίηση παιδιών σε ηλικίες μόλις 0-6 ετών, ενώ για τα παιδιά 7-12 ετών το ποσοστό ανέρχεται σε 32,5%. Ως προς τις μορφές κακοποίησης, για τα 331 παιδιά (ποσοστό 48%) οι καταγγελίες αφορούσαν παραμέληση ή εγκατάλειψη, με δεύτερη να αναδεικνύεται η σωματική κακοποίηση σε ποσοστό 41%, δηλαδή 283 παιδιά. Ακολουθούν η εξώθηση σε επαιτεία σε ποσοστό 4%, η ψυχολογική κακοποίηση με 3%, ποσοστό στο οποίο ανέρχονται και οι περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης και τέλος, με 1% η εξώθηση ανηλίκου σε πορνεία.

Ο Δημήτρης και τα δυο μεγαλύτερα αδέλφια του ζούσαν στο κακοποιητικό περιβάλλον που δημιουργούσαν οι έντονοι, καθημερινοί καυγάδες των γονιών τους, οι περισσότεροι από τους οποίους κατέληγαν σε ξυλοδαρμό της μητέρας από τον αλκοολικό πατέρα. Οταν η μητέρα εγκατέλειψε τον πατέρα, ο Δημήτρης ήταν μόλις ενός έτους και πήγε να ζήσει με τη μητέρα του, ενώ τα μεγαλύτερα αδέλφια του ανατέθηκαν σε ίδρυμα.

Οι καταγγελίες των γειτόνων ανέφεραν ότι η μητέρα άφηνε το παιδί πολλές ώρες μόνο, ενώ υποψιάζονταν ότι το κρατούσε πολλές ώρες κοιμισμένο για να μην την ενοχλεί. Η καταγγελία όμως, που οδήγησε σε άμεση εισαγγελική παρέμβαση αφορούσε στην υποψία ότι ο Δημήτρης και ο οκτάχρονος αδελφός του, που επισκεπτόταν συχνά τη μητέρα, ήταν κλειδωμένοι για περίπου μια εβδομάδα στο σπίτι και δεν ακούγονταν.

Η ιστορία του μικρού Δημήτρη δεν είναι δυστυχώς μοναδική, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των ειδεχθών αυτών εγκλημάτων βρίσκεται κρυμμένο μέσα στο σπίτι. Οι ίδιοι οι γονείς, βασιζόμενοι στην αγάπη και την εμπιστοσύνη των παιδιών, εξασφαλίζουν τη σιωπή τους. Συγκεκριμένα, στο σύνολο των 366 καταγγελιών που δέχθηκε το Χαμόγελο του Παιδιού, στη μεγάλη πλειοψηφία των περιστατικών κακοποίησης θύτες είναι οι ίδιοι οι γονείς, με το 41% των περιπτώσεων να καταγγέλλουν και τους δύο γονείς, το 37% να αφορά μόνο τη μητέρα και το 16% τον πατέρα.

Υπάρχουν φορές που τα ίδια τα παιδιά καλούν στη Γραμμή 1056 ζητώντας βοήθεια, γεγονός που «αφορά ως επί το πλείστον εφήβους και δεν είναι δυνατόν να συμβεί με παιδιά 5 –6 ετών, τα οποία δεν μπορούν να διαχειριστούν το πρόβλημα» τονίζει η κυρία Λαγουμιτζή.

Μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή της Χριστίνας, η οποία τον Απρίλιο του 2003 επισκέφθηκε την Κοινωνική Υπηρεσία του κοντινού Νοσοκομείου αναφέροντας ότι ξυλοκοπείται συχνά από τον πατέρα της. Αργότερα, κατήγγειλε κι ότι από την ηλικία των τριών ετών υφίστατο σχεδόν καθημερινά σεξουαλική κακοποίηση από τον πατέρα και τον παππού της. Η Χριστίνα αποφασίστηκε, με τη συναίνεσή της, να μη επιστρέψει στο σπίτι όπου έμενε ως τότε και την φροντίδα της ανέλαβε το Χαμόγελο του Παιδιού.

Πρώτο βήμα, εφόσον διαπιστωθεί ότι ένα παιδί υφίσταται σοβαρή κακοποίηση, είναι η ενημέρωση της αρμόδιας εισαγγελικής Αρχής, η οποία διεξάγει τη σχετική έρευνα και καλείται να αποφασίσει για την προστασία του παιδιού –θύματος. Σε περίπτωση που αποφασιστεί η απομάκρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον, τότε αναζητείται χώρος φιλοξενίας.

Τα περιστατικά επιτόπιας παρέμβασης του Χαμόγελου του Παιδιού, για το ίδιο χρονικό διάστημα, αφορούσαν συνολικά 122 παιδιά, όπου μετά τη διενέργεια κοινωνικής έρευνας διαπιστώθηκε ότι το 54% αυτών είχαν ανάγκη άμεσης απομάκρυνσης από το οικογενειακό περιβάλλον. Τα 14 από αυτά τα παιδιά φιλοξενήθηκαν σε σπίτια του Συλλόγου.

Η ανεπάρκεια δομών φιλοξενίας οδηγεί πολλά από αυτά τα παιδιά να παραμένουν «εγκαταλελειμμένα στα Νοσοκομεία Παίδων για εβδομάδες, μήνες ακόμη και χρόνια σε ορισμένες περιπτώσεις», όπως αναφέρει το Χαμόγελο του Παιδιού. Στο Νοσοκομείο παύει μεν η σωματική κακοποίηση, όμως μια άλλη δύσκολη πορεία ξεκινά, καθώς το παιδί εισέρχεται στο «κοινωνικό σύστημα» και να γίνεται μπαλάκι ανάμεσα στις υπηρεσίες.

Με την τελευταία πράξη του δράματος να παίζεται στη αίθουσα ενός δικαστηρίου, πολλά ανήλικα παιδιά πληρώνουν σκληρό τίμημα αναζητώντας το δίκιο τους. «Ωρες πολλές στο δικαστήριο, με μνήμες και εικόνες που εμείς τα παιδιά θέλουμε και προσπαθούμε να ξεχάσουμε. Κουβέντες, λόγια και πράξεις από ανθρώπους που δεν θέλουμε να ξαναδούμε. Συναισθήματα φόβου, άγχους κι εκδίκησης προς αυτούς που μας πλήγωσαν αντί να μας αγκαλιάσουν. Υποχρεωνόμαστε να δίνουμε εμείς εξηγήσεις ενώπιον κόσμου που δεν γνωρίζουμε και που αδυνατεί να νιώσει τα όσα νιώσαμε και νιώθουμε, δυστυχώς, ακόμα» γράφει σε επιστολή της η 17χρονη σήμερα Μ., θύμα σεξουαλικής κακοποίησης.

Οπως λέει, αυτό που θα την ανακούφιζε θα ήταν η εκδίκαση ανάλογων υποθέσεων να πραγματοποιείται το συντομότερο δίχως αναβολές, οι οποίες αναπαράγουν τις κακές μνήμες και παρατείνουν τον φόβο.