ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ στις 10 Ιουλίου 1982. Το όνοµά µου είναι Χρήστος Βάσσης. Οι γονείς µου, εκπαιδευτικοί και οι δύο, έµεναν τότε στη Σαλαµίνα. Οταν ήµουν δύο χρονών µετακοµίσαµε στην Αθήνα. Από τη Σαλαµίνα και την Αθήνα θυµάµαι ελάχιστα πράγµατα. Οι πρώτες µεστές µου µνήµες είναι από τις Βρυξέλλες. Ηµουν πέντε χρονών όταν οι γονείς µου πήγαν στο Βέλγιο µε απόσπαση, για να διδάξουν ελληνικά. Στις Βρυξέλλες δεν ένιωσα ποτέ διαφορετικός. Στο σχολείο, στην τάξη µου, υπήρχαν πέντε «καθαρόαιµοι» Βέλγοι και τα υπόλοιπα παιδιά καταγόµασταν από την Ελλάδα, την Πορτογαλία, το Μαρόκο, την Ισπανία, την Ιταλία. Αυτό µε βοήθησε πολύ να διαµορφώσω τις πεποιθήσεις που έχω σήµερα και µου έδωσε την ευκολία να ταξιδεύω. Ενδεκα χρονών γυρίσαµε οικογενειακώς στην Αθήνα, στην Καλλιθέα, κοντά στην Αγία Ελεούσα. Στην αρχή ήµουν το «Βελγάκι». Είχα ξενική προφορά και ήµουν πιο παιδί από τα άλλα παιδιά. Στην Αθήνα τα παιδιά στον δρόµο µεγαλώνουν πιο γρήγορα. Στις Βρυξέλλες δεν φοβόµουν να παίξω στον δρόµο. Στην Καλλιθέα τα πράγµατα δεν ήταν και τόσο εύκολα. Στο πάρκο έβρισκες σύριγγες, κυκλοφορούσαν παρέες εφήβων που µερικές φορές συγκρούονταν µε άλλες. ∆εν µπορούσα όµως να ζω κλεισµένος στο σπίτι. Πήρα το ρίσκο και βγήκα στον δρόµο. Στην αρχή πήρα κάποια «χαστούκια», µέχρι να µάθω να αντιµετωπίζω τη νέα πραγµατικότητα. Μόνο έτσι µαθαίνεις και αλλάζεις. Οι γονείς µου, παρά τον φόβο τους, σεβάστηκαν την ελευθερία µου. Στην Αθήνα µού άρεσε πολύ το ιστορικό κέντρο. Ως έφηβος όµως, στην Αθήνα µαθαίνεις ότι ανήκεις προπαντός σε µια συγκεκριµένη περιοχή. ∆εν µεγαλώνεις µε τη συλλογική ταυτότητα της πόλης. Αν το σκεφτείς µε πολεοδοµικά και αρχιτεκτονικά µέτρα, η Αθήνα δεν είναι µια κατακερµατισµένη πόλη. Είναι πιο πολύ στο µυαλό του καθενός, φαντασιακός παρά χωρικός, αυτός ο κατακερµατισµός.
Στα δεκαοκτώ µου πέτυχα αυτό που ήθελα: πέρασα στην Αρχιτεκτονική Σχολή στον Βόλο. Η µικρή πόλη µού άρεσε στην αρχή. Υστερα από δύο χρόνια µε κούρασε. Η εµπειρία του πανεπιστηµίου ήταν γόνιµη. Ηταν η πρώτη φορά που ζούσα µόνος, είχα µια σχέση µε την οποία συγκατοικούσα. Αυτό µε βοήθησε να ωριµάσω. Κάθε τόσο έκανα ταξίδια σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης. Με εντυπωσίασε η Βαρκελώνη. Εκεί είδα πόσο σηµαντικός είναι ο δηµόσιος χώρος σε µια πόλη και άρχισα να καταλαβαίνω ότι στην Ελλάδα έχουµε χάσει ένα σηµαντικό στοιχείο της πόλης: τον δηµόσιο χώρο, που σηµαίνει πώς να τη ζεις µια πόλη. Μετά τα έξι χρόνια των σπουδών έπρεπε να πάρω σηµαντικές αποφάσεις για το µέλλον µου. Σκέφτηκα ότι είµαι νέος, χωρίς παιδιά και υποχρεώσεις. Ηταν η µοναδική µου ευκαιρία να γνωρίσω έναν τόπο µακρινό, πολιτιστικά και γεωγραφικά. Τότε πήγα στον καθηγητή µου, τον Σπύρο Παπαδόπουλο, και του είπα ότι θέλω να πάω να κάνω µεταπτυχιακό στο Μεξικό ή στην Αργεντινή. Με συµβούλεψε να επιλέξω το Μεξικό και έτσι έγινε. Αρχισα να ψάχνω για υποτροφίες. Υστερα από τρεις εβδοµάδες βρήκα ένα µεταπτυχιακό στο Universidad Iberoamericana, στην Πόλη του Μεξικού. Οι γονείς µου ταράχθηκαν που θα πήγαινα τόσο µακριά. Ηµουν όµως αποφασισµένος. Αλλωστε στην αρχή σκέφτηκα να πάω για έναν χρόνο και να γυρίσω.
Εφθασα βράδυ στην Πόλη του Μεξικού. Το αεροδρόµιο είναι στο κέντρο της πόλης και καθώς το αεροπλάνο ετοιµαζόταν για προσγείωση αντίκρισα µια πόλη τεραστίων διαστάσεων, που δεν µπορούσε να συλλάβει ούτε η φαντασία µου. Το πρώτο βράδυ κοιµήθηκα σε ξενοδοχείο που είχα κλείσει, ευτυχώς, από την Αθήνα. Την πρώτη µέρα που πήγα να γραφτώ στο πανεπιστήµιο δεν µε άφηναν οι άνδρες της ασφαλείας να περάσω. Λόγω των συχνών απαγωγών τα πανεπιστήµια στο Μεξικό είναι σαν φρούρια. Χρειάστηκε να παρέµβει ο διευθυντής της Αρχιτεκτονικής Σχολής για να µε αφήσουν. Τις πρώτες µέρες αναρωτιόµουν: «Τι ήρθα να κάνω εγώ εδώ πέρα;». Ειδικά όταν το τέταρτο βράδυ βρήκα τις βαλίτσες µου στο χολ του ξενοδοχείου. Με έδιωξαν από το δωµάτιο επειδή είχαν έρθει δύο νεαρές γιαπωνέζες τουρίστριες και οι άνδρες στη ρεσεψιόν ήθελαν να τις φλερτάρουν. Εκείνο το βράδυ θα είχα µείνει στον δρόµο αν ο Μοϊσές, ένας µεξικανός συµφοιτητής µου και από τους καλύτερους φίλους µου σήµερα, δεν µε καλούσε στο σπίτι του. Εµεινα εκεί µέχρι που νοίκιασα δικό µου διαµέρισµα.
Το πρώτο διαµέρισµα που νοίκιασα βρισκόταν στην περιοχή «Κολόνια Ρόµα», από τις πιο όµορφες της πόλης, µε κτίρια χτισµένα την περίοδο 1910-1940, µε τα πρότυπα των παρισινών συνοικιών. Είναι η περιοχή που έπαθε τις περισσότερες ζηµιές στον µεγάλο σεισµό του 1985. Πολλά κτίρια είναι στραβά και γέρνουν σαν τον Πύργο της Πίζας. Είναι µια σουρεαλιστική εικόνα. Το πανεπιστήµιο όπου σπούδασα ήταν ιδιωτικό. Είχα υποτροφία και αυτό µε βοήθησε να αντεπεξέλθω στα έξοδα. Οι σπουδές µού άνοιξαν καινούργιους ορίζοντες. Αρχισα να καταλαβαίνω την πολυπλοκότητα µιας πόλης. Συµπληρώνω τέσσερα χρόνια στην Πόλη του Μεξικού και αυτή τη στιγµή κάνω τη διδακτορική µου διατριβή. Ταυτόχρονα διδάσκω σε δύο πανεπιστήµια: στο δηµόσιο πανεπιστήµιο και στο πανεπιστήµιο όπου σπούδασα. Στην έρευνά µου εστιάζω στην κοινωνιολογία της πόλης. Με εξιτάρει ιδιαίτερα ο τρόπος που µια πόλη αλλάζει, ακµάζει, παρακµάζει και αναγεννιέται. Υστερα από τέσσερα χρόνια στο Μεξικό µπορώ να πω ότι νιώθω αρκετά Μεξικανός. Είναι µια χώρα που σε κάνει να νιώθεις µέρος της. Η µεξικανική ταυτότητα είναι µια παράξενη µείξη και συνύπαρξη της ινδιάνικης µε την ισπανική ταυτότητα. Εξω από τον Καθεδρικό Ναό, στο κέντρο της Πόλης του Μεξικού, θα βρεις αζτέκους ιερείς που καθαρίζουν την ψυχή των θνητών µε διάφορες τελετές. Οι ίδιοι άνθρωποι που συρρέουν στον καθεδρικό ναό καταφεύγουν και στους αζτέκους ιερείς.
Η Πόλη του Μεξικού έχει µια συναρπαστική ιστορία. Στην αρχή ήταν µια κατοικηµένη νησίδα στη µέση µιας λίµνης. Η λίµνη αποξηράνθηκε και η πόλη επεκτάθηκε. Αρχισε να µεγαλώνει λόγω των Ευρωπαίων που έρχονταν ως τις αρχές του προηγούµενου αιώνα. Η βιοµηχανοποίηση έφερε την αστικοποίηση και την εσωτερική µετανάστευση. Η πόλη άρχισε τότε να απλώνεται άναρχα. Σή µερα έχει 25 χλµ. µήκος και 25 χλµ. πλάτος και 22 εκατοµµύρια κατοίκους. Είναι µια πόλη µε φοβερές ανισότητες. Υπάρχει πλούτος που εµείς στην Ελλάδα δεν µπορούµε καν να φανταστούµε. Από την άλλη, υπάρχουν απέραντες εκτάσεις από γκρι σπίτια που δεν έχουν καν παράθυρα και πόρτες _ µόνο κουρτίνες που προσπαθούν να εµποδίζουν τα βλέµµατα των περιέργων και τον αέρα να µπει µέσα. Σε αυτή την πόλη δεν έχει σηµασία η καταγωγή και το χρώµα της επιδερµίδας σου αλλά το πορτοφόλι σου. Παρ’ όλα αυτά η Πόλη του Μεξικού δεν έχει απολέσει τον δηµόσιο χώρο της. Οι Μεξικάνοι ζουν πραγµατικά στον δηµόσιο χώρο.
Φέτος το καλοκαίρι ήρθα ξανά στην Αθήνα. Τη βρίσκω μια πόλη όλο και πιο παραιτημένη. Ισως αυτό να οφείλεται και στο γεγονός ότι πολλοί Αθηναίοι νιώθουν ακόμα σαν «ξένοι» στην Αθήνα και ψηφίζουν ακόμη στα χωριά από όπου κατάγονται. Αν εξετάσει κανείς την Αθήνα πολεοδομικά, διαπιστώνει ότι είναι μια εύκολη πόλη. Και όμως κάνει το παν για να γίνει κουραστική και χαοτική. uni0394εν έχω καταλάβει από πού προκύπτει αυτό το χάος. Η Αθήνα μού δίνει την εντύπωση ότι διαθέτει μια δική της, απρόσιτη «λογική». Ισως επειδή συνδυάζει χαρακτηριστικά ευρωπαϊκά, βαλκανικά και ανατολίτικα. Προσωπικά μού δίνει την εντύπωση ότι δεν έχει βρει ακόμη το δικό της λεξιλόγιο. Τι μου έμαθε το ταξίδι; Να αγαπώ τους τόπους όπου ζω σαν να είναι δικοί μου…
Στη στήλη «Grεεκs» οι Ελληνες που ζουν προσωρινά ή μόνιμα σε διάφορες χώρες του κόσμου αφηγούνται τις αληθινές ιστορίες τους και μιλούν για την Ελλάδα του χθες και του σήμερα.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
