Η «πεταλούδα» που σώζει τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια

Ενα εμφύτευμα το οποίο ειδοποιεί τους γιατρούς για αλλαγές στα συμπτώματα ατόμων με καρδιακή ανεπάρκεια προτού τις αντιληφθούν καν οι ίδιοι οι ασθενείς υπόσχεται καλύτερη ποιότητα ζωής για πολλούς ανθρώπους. Κλινικές δοκιμές έχουν δείξει ότι η συσκευή, η οποία έχει σχήμα «πεταλούδας» και μέγεθος νομίσματος, μπορεί να μειώσει την ανάγκη νοσηλείας ως και κατά 40%. Το εμφύτευμα επιτρέπει στους γιατρούς να ανιχνεύουν εξ αποστάσεως τις διακυμάνσεις της πίεσης του αίματος στην πνευμονική αρτηρία η οποία τροφοδοτεί την καρδιά με οξυγονωμένο αίμα από τους πνεύμονες, και έτσι να προσαρμόζουν τη φαρμακευτική αγωγή των ασθενών τους ανάλογα με τις ανάγκες.

Ως σήμερα οι γιατροί βασίζονταν σε μετρήσεις της πίεσης οι οποίες γίνονταν από εξωτερικές συσκευές, όπως το «παραδοσιακό» πιεσόμετρο που… φουσκώνει. Η νέα συσκευή φέρει έναν αισθητήρα ο οποίος μεταδίδει ένα σήμα σε έναν μικρό δέκτη που βρίσκεται, για παράδειγμα, στο κομοδίνο δίπλα στο κρεβάτι του ασθενούς. Τα δεδομένα μεταφέρονται στη συνέχεια σε έναν εξωτερικό δικτυακό τόπο όπου και «μεταφράζονται» σε μετρήσεις τις αρτηριακής πίεσης τις οποίες διαβάζουν οι ειδικοί.

Στόχος είναι να προσφερθεί το καινούργιο σύστημα που ονομάζεται CardioMEMS HF System σε χιλιάδες ασθενείς με την πιο σοβαρή μορφή καρδιακής ανεπάρκειας. Η συσκευή έχει ήδη αποδειχθεί άκρως ακριβής σε κλινικές δοκιμές μειώνοντας την ανάγκη νοσηλείας και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών, αφού τους επιτρέπει να παραμένουν απαλλαγμένοι από συμπτώματα.

Το νοσοκομείο Royal Brompton στη Βρετανία είναι το πρώτο που δοκίμασε το σύστημα, το κόστος του οποίου είναι της τάξεως των 13.000 στερλινών (περί τα 18.700 ευρώ). Μέχρι στιγμής το CardioMEMS HF System έχει τοποθετηθεί σε επτά ασθενείς.

Ο Μάρτιν Κάουι, καθηγητής Καρδιολογίας στα νοσοκομεία Royal Brompton και Harefield, περιέγραψε σε δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας «Daily Mail» πώς βρισκόταν σε πρόσφατο συνέδριο στη Βραζιλία αλλά μπόρεσε χάρη στη συσκευή να «διαγνώσει» ότι ένας από τους ασθενείς του ήταν αφυδατωμένος και να επικοινωνήσει μαζί του ώστε να τον συμβουλεύσει να πίνει περισσότερο νερό. Οπως χαρακτηριστικά είπε ο καθηγητής, «μια εισαγωγή στο νοσοκομείο συνήθως καταλήγει σε νοσηλεία μιας εβδομάδας ή και περισσότερο. Αν καταφέρουμε να μειώσουμε στο 1/3 τον αριθμό των φορών που ο κάθε ασθενής καταλήγει στο νοσοκομείο, τότε η συσκευή «θα έχει βγάλει τα λεφτά της». Ως σήμερα ο έλεγχος των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια γινόταν συνήθως κατά τη διάρκεια κανονισμένου ραντεβού στο ιατρείο ή ύστερα από αίτημα των ασθενών προς τον γιατρό, καθώς ήδη δεν ένιωθαν καλά».

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια κοινή κατάσταση η οποία αναπτύσσεται όταν η καρδιά υφίσταται βλάβη και δεν μπορεί να αντλήσει αποτελεσματικά το αίμα ώστε να το στείλει σε ολόκληρο τον οργανισμό. Επιπλέον ο καρδιακός μυς μπορεί να μη χαλαρώνει σωστά ώστε να εξασφαλίζει την απρόσκοπτη ροή του αίματος από τους πνεύμονες προς την καρδιά. Η καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζεται 60% περισσότερο στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες. Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για το πρόβλημα παρά μόνο φάρμακα που επιβραδύνουν την εξέλιξή του. Τα φάρμακα αυτά ελέγχουν την αρτηριακή πίεση και την αντλητική λειτουργία της καρδιάς, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις στους ασθενείς τοποθετείται βηματοδότης.

Συγχρόνως οι γιατροί συστήνουν στα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια αλλαγές του τρόπου ζωής, όπως μείωση της κατανάλωσης αλατιού, ώστε να διατηρείται η πίεση σε χαμηλά επίπεδα. Ωστόσο οι συγκεκριμένοι ασθενείς εμφανίζουν συχνά επιπλοκές. Σύμφωνα με τον δρα Κάουι «ορισμένοι ασθενείς μπορεί να καταλήγουν στα Επείγοντα των νοσοκομείων περισσότερες από 10 φορές ετησίως, γεγονός που επιβαρύνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ιδίων αλλά και τα συστήματα υγείας».

Η διαδικασία τοποθέτησης της συσκευής

Η συσκευή CardioMEMS εμφυτεύεται στον ασθενή κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας παρόμοιας με εκείνη που ακολουθείται για την τοποθέτηση στεντ στους καρδιοπαθείς. Αρχικώς οι γιατροί διενεργούν μια τομή σε αρτηρία της βουβωνικής χώρας και στη συνέχεια ένας καθετήρας ο οποίος «κουβαλά»το εμφύτευμα εισάγεται στο αγγειακό σύστημα ώσπου να φθάσει στην πνευμονική αρτηρία. Οταν φθάσει στο επιθυμητό σημείο, η συσκευή «αγκιστρώνεται» στην κατάλληλη θέση με δύο ευλύγιστες μεταλλικές θηλιές –τα αποκαλούμενα «φτερά της πεταλούδας».

Η επέμβαση διενεργείται με τοπική αναισθησία και διαρκεί περί τα 20 λεπτά. Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του την ίδια ημέρα αν δεν υπάρχουν επιπλοκές. Η συσκευή δεν χρειάζεται μπαταρίες και καλώδια για να λειτουργήσει ούτε απαιτείται κάποια στιγμή αντικατάστασή της –είναι σχεδιασμένη να διαρκεί εφ’ όρου ζωής.