Βιβλία

ΜΑΡΚΟΥΣ ΝΤΙ ΣΟΤΟΪ
Τα μυστήρια των αριθμών
Εκδόσεις Τραυλός – 2012,
σελ. 384, τιμή 17,80 ευρώ

Τη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων ταλανίζουν αριθμητικά προβλήματα απολύτως πεζά, όπως το «πώς θα βγει ο μήνας»… Για μια πνευματική ελίτ ωστόσο η βάσανος ήταν και είναι διαχρονική και μαζοχιστικά ερεθιστική: αφορά τα άλυτα μυστήρια των αριθμών.

Τα μαθηματικά προβλήματα που παραμένουν άλυτα είναι πέντε. Πέντε σπαζοκεφαλιές, που έκαναν τον βίο πάμπολλων φωστήρων αβίωτο. Ποια είναι αυτά και γιατί ένας αμερικανός δισεκατομμυριούχος υπόσχεται να κάνει πλούσιους όποιους τα λύσουν;

Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά – αλλά όχι και τις απαντήσεις στα εν λόγω προβλήματα – δίνει στο νέο του βιβλίο ο καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Μάρκους ντι Σοτόι (Marcus du Sautoy). Γνωστός μας ήδη από τα υπέροχα «Η μουσική των πρώτων αριθμών» και «Θεωρία Ομάδων» (του ίδιου εκδότη), αυτός ο εξαιρετικός δάσκαλος έχει ένα σπάνιο ταλέντο εκλαΐκευσης: Παρουσιάζει τα Μαθηματικά με τόσο γοητευτικό και συνάμα διασκεδαστικό τρόπο ώστε να… μην πονοκεφαλιάζεις διόλου από το διάβασμά τους.

Δείτε για παράδειγμα το πώς αναπτύσσει το μυστήριο των ατέρμονων πρώτων αριθμών, στο πρώτο του κεφάλαιο: Οντας ο ίδιος ερασιτέχνης ποδοσφαιριστής και παθιασμένος οπαδός της Aρσεναλ, «τσιμπάει» το θέμα του από το γιατί ο Μπέκαμ φοράει πάντα φανέλα με νούμερο 23. Μας περνάει μέσα από τη συνωμοσιολογία ότι όλη η Ρεάλ είναι μια ομάδα «μαγεμένη» από τη δύναμη των πρώτων αριθμών και μας κάνει να… πεθάνουμε στα γέλια από τις προσπάθειες μίμησής της. Επειτα μας ταξιδεύει στα δάση της Βόρειας Αμερικής, για να μας αποκαλύψει ότι τα εκεί τζιτζίκια γεννιούνται κάθε 17 χρόνια, «κουρδισμένα» προφανώς από γονιδιακή μνήμη άπειρων αιώνων εξέλιξης, ώστε να… εξαντλούν τους κυνηγούς τους που τα περιμένουν άκαρπα.

Με αυτόν τον απίστευτα συναρπαστικό τρόπο αφήγησης εκτυλίσσεται όλο το βιβλίο: Στο δεύτερο κεφάλαιο διηγείται την «ιστορία του άπιαστου σχήματος», εξιχνιάζοντας το γιατί είναι τόσο επιτυχημένο το σχήμα των ζαριών, των φυσαλίδων, των χιονονιφάδων… και φθάνοντας στο σχήμα και αυτού του Σύμπαντος. Στο τρίτο κεφάλαιο μας μυεί στο «μυστικό της ρέντας», εξηγώντας πώς τα Μαθηματικά τροφοδοτούν τα σκέρτσα της τύχης. Στο τέταρτο κεφάλαιο καταπιάνεται με την «περίπτωση του άθραυστου κώδικα», εξοικειώνοντάς μας με την κρυπτογραφία. Τέλος, στο πέμπτο κεφάλαιο καταπιάνεται με το πιο μαγευτικό μυστήριο όλων: την πρόβλεψη του τι θα συμβεί, μέσω των Μαθηματικών. Μάλιστα, ολοκληρώνει το βιβλίο του με την επιστροφή στην «μπάλα που αγάπησε» και μας εξηγεί το «τούρμπο του φάλτσου» – του φαινομένου της τύρβης δηλαδή και των τόσο απίστευτων ιδιοτήτων των στροβιλισμών.

Η αφηγηματική τέχνη του ντι Σοτόι συνδυάζεται υπέροχα με την ειδημοσύνη του στο αντικείμενο των Μαθηματικών και αρκεί για να καταστήσει το νέο του βιβλίο ένα «must» για το εφετινό καλοκαίρι: Εγγυάται ότι ο νεκρός χρόνος των όποιων διακοπών σας θα γεμίσει με ώρες πραγματικής πνευματικής απόλαυσης. Ωστόσο ο «παιχνιδιάρης καθηγητής» δεν σας δίνει κάτι το στατικό και αυτοτελές: παραπέμπει σε πάμπολλους δικτυακούς τόπους, που μπορείτε να επισκεφθείτε και να συνεχίσετε το ταξίδι, παίζοντας διαρκώς με όλο και περισσότερες μαθηματικές σπαζοκεφαλιές. Τι άλλο να ζητήσει κανείς – ιδίως όταν το «πώς θα βγει ο μήνας» παραμένει πρόβλημα αρμοδιότητας άλλων;

a.kafantaris@gmail.com