Πριν από δύο χρόνια σάς παρουσιάσαμε το εκπληκτικό βιβλίο «Τα ζώα σε μετάφραση», της ζωολόγου Τεμπλ Γκράντιν και της αναλύτριας νευροψυχιατρικών θεμάτων Κάθριν Τζόνσον, όπου μάθαμε να αποκωδικοποιούμε τη συμπεριφορά των ζώων μέσα από τα μυστικά του αυτισμού. Τώρα, έχουμε τη «συνέχεια» αυτής της αποκάλυψης, με ένα βιβλίο των ιδίων συγγραφέων, που μας βοηθά να καταλάβουμε «όσα μάς λένε».
Δεν πρόκειται βέβαια για ένα «λεξικό μετάφρασης» της γλώσσας τους, ούτε για την αντιστροφή του πειράματος της βιολόγου Τζέιν Γκούντολ, που έμαθε στους πιθήκους Μπονόμπο να… διαβάζουν ανθρώπινα. Πρόκειται για μια εμπεριστατωμένη επιστημονική εξήγηση του «ψυχολογικού προφίλ» των ζώων που έχουμε ως κατοικίδια ή ως αντικείμενα κτηνοτροφίας, αλλά και των άγριων που έχουμε φυλακίσει σε ζωολογικούς κήπους, ως ζώντα «μουσειακά εκθέματα» της φύσης που αφανίζουμε. Το βιβλίο τους, απαλλαγμένο από φθηνούς συναισθηματισμούς τύπου «τα καημενούλια», αλλά και μακριά από την ψυχρή λογική του εργαστηριακού ανατόμου, αντιμετωπίζει τα ζώα αυτά ως «κρατούμενους χωρίς λαλιά». Αφουγκράζεται τις ανάγκες τους περιεργαζόμενο τις στάσεις και τις συμπεριφορές τους, μας εξηγεί τι σημαίνει τούτο και εκείνο, μας «μεταφράζει» το πώς αισθάνονται τα ζώα και τι θα ΄θελαν να μας πουν αν… είχαμε αφτιά για αυτά. Το κάνει με μία σταδιακή εκπαίδευσή μας, από το
«τι έχει ανάγκη ένα ζώο», τη «ζωή ενός σκύλου», τις «γάτες», τα «άλογα», τις «αγελάδες», τα «γουρούνια», τα «κοτόπουλα και τα άλλα πουλερικά», έως την «άγρια ζωή» και τους «ζωολογικούς κήπους». Εννιά μεστά κεφάλαια, που τελειώνουν με τη δραματική απολογία της Γκράντιν, «γιατί εξακολουθώ να δουλεύω για τη βιομηχανία;». Τότε καταλαβαίνουμε ότι η «προικισμένη από τον αυτισμό» ζωολόγος αισθάνεται περίπου όπως ο δομινικανός ιεραπόστολος Βαρθολομαίος ντε Λας Κάζας, που λίγο μετά από το ταξίδι του Κολόμβου έκανε έκκληση στον πρίγκιπα της Ισπανίας Δον Φίλιππο να σταματήσει τις σφαγές των Ινδιάνων από τους Ισπανούς. Τα ζώα είναι η τελευταία μας επαφή με την αγνή φύση. Πρέπει να μάθουμε να τα «ακούμε», να καταλαβαίνουμε τις ανάγκες τους και να ανταποκρινόμαστε, να τους παρέχουμε τους όρους ευτυχίας που χρειάζεται η όμηρη στα χέρια μας ζωή τους. Αν δεν το κάνουμε, θα μείνουμε πολύ γρήγορα μόνοι και… απάνθρωποι σε αυτόν τον πλανήτη, εμείς οι «κατακυριεύσαντες την Γην».
Εξαιρετικό ανάγνωσμα- με ιδιαίτερα καλή απόδοση στα Ελληνικά- για όλους τους κτηνιάτρους και ζωολόγους, για όλους εμάς που ερχόμαστε σε επαφή με τα ζώα, αλλά και ιδιαίτερα για τα παιδιά μας, που δεν θέλουμε να μεγαλώσουν σε έναν κόσμο «για ζώα»!
a.kafantaris@gmail.com
