Η ζωή στο στήθος ενός γίγαντα
Το πέλαγος μοιάζει ερωτευμένο με το Μανδράκι, καθώς το κύμα πηγαινοέρχεται μαλακά και χαριεντίζεται με τις πόρτες των σπιτιών του,στην παλιά γειτονιά,κάτω από τον βράχο της Παναγιάς της Σπηλιανής.Η μεγαλύτερη απόλαυση στο νησί είναι την ώρα του ηλιοβασιλέματος από τους εξώστες του ονομαστού μοναστηριού,τους «ελιγμούς» των σπιτιών μέσα στη θάλασσα,παράλληλα με την πορεία των τρεχαντηριών που ταξιδεύουν για να καλάρουν τα δίχτυα τους.Η Σπηλιανή είναι η τελευταία που αποχαιρετά τον ήλιο και η πρώτη που τον υποδέχεται…

Κανείς δεν θα έκανε ρομαντικές σκέψεις σεργιανώντας στο στήθος ενός γίγαντα,εκτός αν αυτός είναι η Νίσυρος.Γιατί η Νίσυρος δεν είναι παρά η πέτρα που απέσπασε ο Ποσειδώνας με την τρίαινά του από το ακρωτήριο Χελώνα της Κω και την πέταξε στον γίγαντα Πολυβώτη.Αυτός είναι που καταπλακωμένος βαριανασαίνει τώρα και η «αναπνοή»του βγαίνει καυτή από τους κρατήρες στο κέντρο του νησιού.Πουθενά αλλού η μυθολογία δεν είναι τόσο παραστατική.Ολόκληρη η Νίσυρος είναι παιδί του ηφαιστείου.Ακόμη και το πιο μικρό βότσαλο της ξεχωριστής παραλίας Χοχλάκοι με τις κατάμαυρες λείες πέτρες,δίπλα στο Μανδράκι,οφείλει τη γέννησή του στην ηφαιστειακή δράση.

Πόρτα στην ομορφιά στα Νικιά

Στην άκρη της καλντέρας της Νισύρου ισορροπούν κάποια σπίτια. Είναι του χωριού Νικιά.

Και μόνο η Πόρτα θα άξιζε να κάνει ο επισκέπτης πολύ περισσότερα χιλιόμετρα για να φτάσει ως εκεί. Πράγματι είναι μια από τις πιο όμορφες πλατείες του Αιγαίου. Ο Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου με το παλιό σχολείο, το κτίριο της «Καζελλαρίας» (Δημαρχείο), το νεοκλασικό καφενείο, περικλείουν ένα βοτσαλωτό (1923) του τεχνίτη από τα Νικιά Πασχάλη Πασχαλάκη. Η άλλη πλευρά της μικρής πλατείας είναι ανοιχτή προς τις στέγες του χωριού και τη θάλασσα. Εδώ καταλήγουν τα στενά δρομάκια του χωριού, τα οποία στην άλλη πλευρά βγάζουν στα σπίτια που είναι κτισμένα στο χείλος της καλντέρας.

Το Μανδράκι

Η χώρα της Νισύρου είναι γοητευτική. Τα στενά σοκάκια, στις παλιές γειτονιές, κάτω από τον βράχο της Σπηλιανής, συναντώνται σε τρίστρατα και μικρές πλατείες διακοσμημένα με βοτσαλωτά σύγχρονων τεχνιτών από το νησί. Στην πλατεία του δημαρχείου ένας αετός κρατά στα νύχια του ένα φίδι, ενώ τα δελφίνια «κολυμπούν» με χάρη στο τρίστρατο στη γειτονιά Ποταμός. Τα ξύλινα μπαλκόνια των σπιτιών- που σχεδόν το ένα ακουμπά το άλλο- και οι χρωματιστές εξώπορτες είναι από τα χαρακτηριστικά της πολιτείας, η οποία ξαποσταίνει στην Πλατεία της Ηλικιωμένης, κάτω από τους τεράστιους φίκους. Κι εδώ, όπως και σε όλη τη Νίσυρο, οι εκκλησίες είναι πανταχού παρούσες.

Εκδρομή στη Φανερωμένη

Η Φανερωμένη είναι μια ευκαιρία για πεζοπορία από το Μανδράκι. Η εκκλησία είναι ερείπιο, αλλά ακόμη και ένα ερείπιο οκτακοσίων τόσων χρόνων- χρονολογείται από τον 12ο αιώναείναι σίγουρα ενδιαφέρον. Εξάλλου δεν υπάρχουν και πολλά δείγματα της αρχιτεκτονικής αυτής της εποχής στα νησιά. Επιπλέον είναι και μια καλή ευκαιρία για πεζοπορία μέσα στη φύση της Νισύρου. Φτάνει ως εκεί ένας χωματόδρομος (1 ώρα από το Μανδράκι) ο οποίος τραβά για τη μονή Σταυρού και μετά ένα μονοπάτι (10 λεπτά) σηματοδοτημένο με πινακίδα. Μια ακόμη διαδρομή (6 χλμ.) η οποία μπορεί να γίνει με αυτοκίνητο ή και με τα πόδια είναι ως τη Μονή Ευαγγελιστρίας. Μια σύντομη παράκαμψη, σηματοδοτημένη, οδηγεί στη Μονή Αρμά.

Πάλοι και Εμπορειός

Βγαίνοντας από το Μανδράκι ο δρόμος τραβά κατά τα Λουτρά – με τις θερμές πηγές- και μετά για τον παραθαλάσσιο οικισμό Πάλοι. Το όνομα Εμπορειός φέρουν συνήθως τέτοιοι οικισμοί-εμπορεία δίπλα στη θάλασσα. Εδώ όμως στη Νίσυρο ο δικός της Εμπορειός (8 χλμ. από το Μανδράκι, σχεδόν στο κέντρο του νησιού) είναι αθέατος από τη θάλασσα. Αυτά τα «κρυμμένα» χωριά ήκμαζαν όσο οι πειρατές διαφέντευαν το Αιγαίο. Τώρα αποπνέουν μια γοητευτική μελαγχολία καθώς τα σπίτια στέκουν- όσα στέκουν- άδεια από κατοίκους. Φτιάχνουν όμως ένα χωριό-κάστρο καθώς είναι σφιχτοδεμένα το ένα δίπλα στο άλλο, με καμάρες και στενά σοκάκια.

Ο κρατήρας Στέφανος

Στον δρόμο για τα Νικιάυπάρχει η παράκαμψη για το πιο παράξενο αξιοθέατο του νησιού: τον κρατήρα Στέφανο.Ανάμεσα στο θερμό έδαφος και στον καυτό ήλιο,με διάχυτη τη μυρωδιά του υδρόθειου,αυτή η περιήγηση είναι πράγματι πρωτότυπη.Η πιο δροσερή γωνιάείναι το αναψυκτήριο που λειτουργεί δίπλα στον κρατήρα και καταλήγουν εκεί όλα τα γκρουπ των τουριστών.Αυτή είναι η συνηθισμένη διαδρομή στην καλδέρα.

Μπορεί όμως ο επισκέπτηςπου διαθέτει δικό του μεταφορικό μέσο να ακολουθήσει τον χωματόδρομο αριστερά,λίγο πριν από το εκδοτήριο των εισιτηρίων,ο οποίος προσφέρει ιδιαίτερες εικόνες του Στεφάνου και πανοραμική θέα της κοιλάδας με τους κρατήρες ψηλά από τη Μονή Σταυρού. Πριν από τα Νικιά αξίζει μια ακόμη παράκαμψη (1,5 χλμ.) για τη Μονή της Παναγιάς Κυράς. Η εικόνα του πηγαδιού με το «καπράτσι»,τον κουβά που αντλούν το νερό,στην αυλή,παραπέμπει απευθείας στις αθώες στιγμές του παρελθόντος.

Οι παραλίες

Η θάλασσα της Νισύρου είναι προκλητική. Τη συναντά ο επισκέπτης στους Χοχλάκους, που είναι μια πολύ ιδιαίτερη συνάντηση, αλλά και στο Γυαλισκάρι, στις Λυές, στην Παχιά Αμμο. Ωραία παραλία υπάρχει και στο απέναντι από το Μανδράκι νησάκι Γυαλί, όπου εξορύσσεται η ελαφρόπετρα.

Η κυρά του Ταξιάρχη

Το κεντρικό σοκάκι του χωριού αρχίζει κάτω από διαδοχικές καμάρες και ανηφορίζει ως το φρούριο της Παντονίκης, όπου ο ναός του Ταξιάρχη, διακοσμημένο με πινελιές ασβέστη. Σε αυτή την εκκλησία, υπάρχει μεταξύ των αγίων (16ος αιώνας) και η μοναδική τοιχογραφία της Νισυριάς, μιας γυναίκας με την παραδοσιακή στολή του νησιού. Ο ηλικιωμένος γείτονας του Ταξιάρχη που μας ξεναγεί σηκώνει τους ώμους του. «Λένε ότι είναι μια γυναίκα που έκανε πολλά καλά στα μοναστήρια και γι΄ αυτό τη ζωγραφίσανε» επαναλαμβάνει.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Με πλοίο από τον Πειραιά δύο δρομολόγια την εβδομάδα (16 ώρες, τηλ.210 89.19.800),καθημερινά από Καρδάμαινα της Κω (1 ώρα, τηλ.22420 26594) ή από τη Ρόδο με ταχύπλοα πλοία (τηλ.22420 31222) και συμβατικά.

ΔΙΑΜΟΝΗ
Στο Μανδράκι, στα ξενοδοχεία «Χαρίτος» τηλ. 22420 31322, «Πολυβώτης» τηλ. 22420 31011 και 22420 31611, «Πορφυρίς» τηλ. 22420 31376 και στον ξενώνα «Λιοτρίδια», δύο ανακαινισμένα παλιά ελαιοτριβεία, τηλ. 22420 31.580. Στους Πάλους, στα διαμερίσματα «Μammis Αpartments» τηλ. 22420 31453, στο ξενοδοχείο «White Βeach» τηλ. 22420 31497-8 και στον ξενώνα «Φουγιαξή» τηλ.22420 31453.

ΦΑΓΗΤΟ
Στο Μανδράκι, στο «Πανόραμα»,οικογενειακό ταβερνάκι για σπιτικά γεμιστά,ντόπια τυριά, όπως «της τριάς» (στεγνό τυρί μέσα σε «λάσπη» κρασιού),φέτα, «σακουλιαστή» και «ζουλιστό» (είδος κοπανιστής),«κουκουνιές» (χοιρινό τηγανιά),ντόπιο λουκάνικο και «πιτιά» (ρεβιθοκεφτέδες) και στους «Χοχλάκους» για ψάρια και θαλασσινά.

Στους Πάλους, στο «Captains Ηouse» για ψαρικά και μαγειρευτά.

Στον Εμπορειό, στο ταβερνάκι «Απειριά» για τοπικές γεύσεις, μαγειρευτά και ψαρικά και στο «Μπαλκόνι», με θέα την καλντέρα, για σπιτικά σχάρας και τηγανητά.

Στα Νικιά,στον «Ανδριώτη» για κατσικάκι γάστρας,νησυριώτικη σαλάτα (ντοματάκια, κάπαρη και κατσικίσιο τυρί), ντόπια κρεατικά στη σχάρα. Η ιδιαίτερη γεύση της Νισύρου είναι η παραδοσιακή σουμάδα η οποία παράγεται από πικραμύγδαλο στο νησί και πωλείται σε μπουκάλια στο παζάρι.